pello

adj. Kaikua, zozoa. Tratulariak ere ez baitziren osoki pelloak. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

pello (L, BN, S; Dv), peilo. Ref.: A (peillo); Lh; Lrq.

“Sot, niais” Dv. “Tonto, bobo” A. “Idurigabeko pello (Hb), homme qui détrompe les gens” Lh. “Nigaud” Lrq. Cf. Gy 13: Peillo, damurik ez hintzen / Hire erretor yaunak predikatzen duen / Yainko haren kontseilluko. “C’est dommage, Garo [= ‘nombre de uno de los personajes de Le Pédant joué (1645) de Cyrano de Bergerac]”. Cf. Prop 1897, 207: Ez da Xinatar ezkontzen ez denik. […] Erran nahi da han ere badela Juanaño bezanbat Peilloño Nihork etzuen ezagutzen, bainan egin zioten hainitz galde, eta ikusi zuten gorthean guziek etzela Peilo. Hb Egia 75. Martinak senharrari: / zer pelloa haizen! / Ez hakiena zerbeit / hoberik galdetzen? Zby RIEV 1908, 772. Bainan nola tratulariak ere ez baitziren osoki pelloak […]. Prop 1892, 18. Paria nezake nahi duzuena, badela bana bertze, barnez eta izaitez egiazki bera tzarra den batentzat, hots, espanturik gabe, hamar bat pello. HU Eskual 24-4-1908, 1. Sinets-arazi diote “pello” gaizo batzueri, Rusia griñatua dela Chinaren aintzinamenduaz. Herr 7-1-1960, 1. v. tbn. Othoizlari 1957, 138.

Sinonimoak: izond. Ipar.

[buruarina]: arin, babalore, babo, bulunba, buruarin, eltze, ergel, ero, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, ments Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es izond. (batez ere Ipar.) tonto, -a, necio, -a, majadero, -a
fr sot, sotte, stupide
en stupid, silly, foolish
port tonto, -a; néscio, -a

Tratulariak ere ez baitziren osoki pelloak.   (Hiztegi Batua)

pello (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)