pusatu

ad. Pusatu, pusa, pusatzen. du ad. Ipar. Bultzatu. Gizon gazteak pusatzen du haurra uretara. Honek tira, hark pusa. Deabruak pusatzen gaitu egitera gaizki. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

1. (B, BN-arb; H; ph- Urt II 107, VocBN , Dv), pusetu (B). Ref.: Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A; Gte Erdarakadak. Euskaraz ongi mintzatzeko Hiztegia. Zazpi Probintzietako Adibideak (1988). “>Erd 261; Izeta BHizt (pusetu).  Empujar; hacer ir, empujar hacia. “Pousser” Dv. ” Arthaldea mendiko alderat pusatzea ” H. ” Aitak pusaturik, akulaturik joan da (BN-arb)” Gte Erdarakadak. Euskaraz ongi mintzatzeko Hiztegia. Zazpi Probintzietako Adibideak (1988). “>Erd 261. Erresekek nola baitute / batak bertzea pusatzen. Eguia Catholicac (1686). “>Gç 174. Ardüra zure nahiküntek gortzen eta phusatzen zütie. “Impellunt” . Jesu-Kristen imitacionia. Çuberouaco uscarala […] utçulia (1757). “>Mst III 11, 1 (SP ertxatu, Ch borthizki erabili, Ol oldarrez eragin). Bestek ahulgatuz edo pusatuz bertutiari jarraikiten direner. Aphonsa Rodriguez […] Aitaren […] praticaren pparte bat Heuzcarala itçulia (1782). “>AR 19. Tenpora bertan jinen duk, / nahi beikirate pusatu. Astolasterrak. “>AstLas 16. Horien ororen pusatzeko ardu eta likür huna. L”oeuvre poétique de Pierre Topet-Etchahun. J. Haritschelhar (arg.). ‘”>Etch 498. Debriak phusatzen gütü egitera gaizki. Ib. 666. Hunek tira, harrek pusa. Fableac edo aleguiac Lafontainenetaric berechiz hartuac (1852). “>Gy 18. Gizon gaztiak phusatzen dü haurra hurialat. Ip Maria Birjinaren hilabetia (1894). “>Hil 157. Eta haiekin [jin zen] Josef adinian jadanik aitzinatia, Jinkoaren Izpiritiak phusatürik. Ib. 65. Pusa zak bertze alderditik, bertzenaz lurrerat yoain dituk egurrak. XX-garren mendeko Nafarroako Euskal idazlariak (~1930). “>Zub 74. Jo lurra eta pusa bagoneta. Larre Ene Artzain-etxolak (2001). “>ArtzainE 164.  v. tbn. Etchebarne 135. Impulsar, hacer andar (un asunto).  Aitak zeitan haurreki prozesa phusatü. L”oeuvre poétique de Pierre Topet-Etchahun. J. Haritschelhar (arg.). ‘”>Etch 182.
2. Golpear (en la puerta).  Pusa zazue eta idekiko zaitzue. “Pulsate” (Mt 7, 7). Gç 97 (Lç bulkha, He, Ker, IBk, IBe at(h)ea jo, Dv, Ur, Ip, Echn, Ol, Leon jo).
3. (H; ph- S ap. Le Basque de la Basse-soule Orientale (1939) liburuko hiztegiari dagokio. “>Lrq ). Brotar las plantas. “Pousser, croître” Le Basque de la Basse-soule Orientale (1939) liburuko hiztegiari dagokio. “>Lrq.  Zer uste duk? Dolarrek, sasitan martxutxek bezala, pusatzen dutela? Larz Iru ziren (1962). “>Iru 28. Joan zen pentzetan itzuli baten egitera, ikusteko ea bazkak pusatu zuen. Erramun harginaren oroitzapenak (1989). “>Etchebarne 27. Hacer brotar.
Noiz ere haren adarrak hasten baitire guritzen, eta hostoak pusatzen dituenean. TB Mt 24, 32 (Lç hostotu).
4. (H). Hacer subir los precios; pujar.  Zunbaitek balekie inkantin dela saltzen, / dama franko balizate antxeraren phusatzen. ‘Pour pousser les enchères’ . L”oeuvre poétique de Pierre Topet-Etchahun. J. Haritschelhar (arg.). ‘”>Etch 516.
5. Lanzar, proferir. ” Hasperen minak, oihu minak pusatzea, pousser des soupirs, des cris plaintifs, perçants” H.

Sinonimoak: ad. Ipar.

    [bultzatu]: bultza egin, bultza eragin, bultzatu, saka egin, sustatu, bulkatu Ipar./Naf., bultzakatu g.e., aitzinatu Ipar. g.e., bultatu Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) du ad. (Ipar.) empujar (2) du ad. (Ipar.) llamar
fr du ad. (Ipar.) pousser, bousculer
en push
port empurrar

Honek tira, hark pusa. (Hiztegi batua)

pusatu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)