Gaurko hitza

Tagged: K Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:03 pm on 2018/01/22 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kriskitin 

  iz. 1 iz. pl. Sokatxo batez lotzen diren zurezko bi atalez osaturiko tresna, bi atalok ahurrean elkarren kontra joaraziz hotsa ateratzeko erabiltzen dena. Kriskitinak jo. Kriskitin hotsa. 2 iz. Hatz lodia eta erdikoa elkarren kontra joaraziz ateratzen den hotsa, kriskitin hotsaren antzekoa. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kriskitin (V-arr ap. A), krixkitin, krisketin.

  1. “Castañeta, ruido que se hace con los dedos al bailar la jota” A. Beatzekin kriskitin. Or Eus 375. Iñork soñua jo ezkero, kriskitiñak eta ankak arin erabiltzen oituak. TAg Uzt 158. Egun-txintaz gero plazan / oñariñ eta krixkitin. EA OlBe 19. Kriskitin. Echag 118 (nombre de una pieza musical). (Usado como sonsonete). Pestetan, baita lagun, / krasketun, / krisketin, / opil eta xitoki! Ox 107. Koko Miko Mikotin, / kraxkiñolak kriskitin. NEtx LBB 317.

  2. Castañuela. “Castagnette, kriskitin” T-L. Bikainki lantzen zitun artaldea zuzentzeko kriskitiñak eta lepo-ustaiak. ‘Cliquettes’. Or Mi 44. Dantzari galtzadunek bertzalde kriskitinak beren ahur-barnetan joz. JE Ber 94.

  Sinonimoak: iz.pl.

      [krisketak]: krisket Ipar. pl. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [hatzez egina] castañeta, chasquido (2) iz. (Mus.) (batez ere pl.) castañuelas, castañetas
  fr (1) iz. [hatzez egina] claquement de doigts (2) iz. (batez ere pl.) castagnettes
  en (1) iz. [hatzez egina] click (2) iz. (batez ere pl.) castanets
  port (1) iz. [hatzez egina] castanheta, estalo  (2) iz. (Mus.) (batez ere pl.) castanholas

  Hatzak airean kriskitin eginez, bentariari deitu zion. [Airezko emakumeak, Felipe Juaristi (Erein, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kriskitin (Irudia: wikihow.com)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:43 pm on 2018/01/21 Permalink | Reply
  Tags: K   

  korromorrotu 

  ad. Aurreko izenak adierazten duena arinki gertatu. Adibidez: lo-korromorrotu (loak arinki hartu) || ilun-korromorotu (pixka bat ilundu)
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  korromorrotu. (En el compuesto lo-korromorrotu). “Amodorrarse: (c.) loak, lozorroak artu, lo-korromorrotu” Añ. (En el compuesto ilun-korromorrotu). “Ilun-korromorotu (V-oroz), oscurecerse ligeramente” A EY III 319.

  Sinonimoak:

  [lo-korromorrotu]: logaletu
  [ilun-korromorrotu]: ilunabartu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (en el compuesto lo-korromorrotu) amodorrarse (2) (en el compuesto ilun-korromorrotu) oscurecerse ligeramente
  fr (1) (en el compuesto lo-korromorrotu) s’assoupir (2) (en el compuesto ilun-korromorrotu) légèrement assombrir
  en (1) (en el compuesto lo-korromorrotu) to get sleepy, get drowsy (2) (en el compuesto ilun-korromorrotu) lightly darken
  port (1) (en el compuesto lo-korromorrotu) amodorrar-se, modorrar-se (2) (en el compuesto ilun-korromorrotu) escurecer levemente

  Sano korromorrotuta dago agure hori. (Arratia.net)

  

  korromorrotu (Argazkia: farodevigo.es)

   

   
• 

  Maite 10:39 pm on 2018/01/16 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kroketa 

  iz. Haragi, arrain eta kidekoen zati xehez eta bexamelez egiten den orearen pusketatxoa, arrautza eta ogi birrindutan pasatu eta frijitzen dena. Oilasko kroketak. Bakailao kroketak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kroketa (T-L), kokreta. Croqueta. Oilasko kroketak. ECocin 16. Makallau kroketak. Ib. 17. Lur sagar kroketak. Ib. 56. Patatazko kokretak. Cocinan 34. Kroketak egin da prejitutakoan. BBarand 155.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. croqueta
  fr iz. croquette
  en iz. croquette
  port iz. croquete, bolinho

  -Aurrena hirurontzat zerbait pikatzeko eskatu dugu: urdaiazpikoa, kroketa batzuk eta entsalada bat. [Euliak ez dira argazkietan azaltzen, Joxemari Iturralde (Erein, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kroketa (Argazkia: Miren Ibarluzea)

   
• 

  Maite 11:30 pm on 2017/12/25 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kilimiliklik 

  iz. (BN) Dangada edo zurrutaren onomatopeia. Kilimiliklik irentsi. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kilimiliklik (BN-baig, Sal ap. A; H).

  “Terme arbitraire dont se servent les enfants en un jeu qu’ils disent: Olio sopa, tipula salda, kilimiliklik” H. “Onomat. del trago. Kilimiliklik, ik ezpaduk nai nik (Sal), si tú no lo quieres, lo quiero yo. Kilimiliklik iretsi (BN-baig, Sal), tragar de golpe algo” A. “Terme dont se servent les enfants dans la formule d’élimination: xirrixti-mirrixti. Kilimili-klik iretsi, ingurgiter” Lh. v. hikilimikiklik. Nik iretsi nuen lehen-bai lehen, kilimiliklik, […] ophorraren barnekoa. Elzb PAd 69. Nabar-Goitiko ogi ona lagun, baderamatzagu kilimiliklik xerriki hotz xeheak eta lotuak gira ja biperrekilako arroltze-moletari. JE Ber 26.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es glup
  en slurp, glug
  port glub

  Baga, biga, higa,
  laga, boga, sega,
  Zai, zoi, bele,
  harma, tiro, pun!
  Xirristi-mirristi
  gerrena plat,
  Olio zopa,
  Kikili salda,
  Urrup edan edo klik …

  ikimilikiliklik …

  (Mikel Laboa)

  Kilimiliklik, hik ez baduk nahi, nik. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  kilimiliklik (Irudia: smh.com.au)

   
• 

  Maite 10:13 pm on 2017/12/10 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kaskagogor 

  iz. kaskagogor adj. Burugogorra. Ik. egoskor. Agure kaskagogor haietako bat zen.   (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kaskagogor, kaskagor (AN-gip), kaskogogor (S), kaskor (AN-5vill). Ref.: Lrq (kasko); BU Arano (kaskorra); Gte Erd 212.

  1. Testarudo; de carácte fuerte. Kaska gogor batzuentzat alperrik esatea izango da. Lab EEguna 107. Euskaltzale bezenbat / kasko gogor baikaude. Iratz 43. Kaskagor da temoso. Auspoa 131, 75 (ap. ELok 61). Oraindik ortan dabilkik ire kaskagor ori! Ugalde Iltz 64. Odol borthitzekoa duk eskualduna, kasko gogorra eta thematsua. Larz Senper 20.

  2. “Kasko-gogor, […] entêtement (S)” Lrq.

  Sinonimoak: iz.
  [kaskagogor] : egoskor, burugogor (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (lgart.) cabezota, terco, -a, de cabeza dura
  fr izond. entêté, -ée
  en izond. [setatsua] stubborn, obstinate
  port izond. (lgart.) cabeçudo(a), teimoso(a), cabeça-dura

  Kaskagogorra da, saiatua, helburu bat jarri eta bidetik aldendu gabe iristen daki. [La lutte finale, Joxean Agirre (Elkar, 2008)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kaskagogor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:21 pm on 2017/12/08 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kilimusi 

  iz. g.er. Agur egiteko keinu gehiegizkoa. (Batez ere pluralean erabiltzen da). Irrigarri ziren kilimusietan hasi zen. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kilimusia (Dv), kilimusi (L-ain ap. A).

  1. “Salamalec, gestes, grimaces” Dv. “Saludos o reverencias, gestos” A (cuya fuente es tal vez el dicc. de Duvoisin). [Erregeren aldeko jendearekin] behar nuen egin asko agur eta kilimusia, Corean egiten oi diren bezala. Prop 1880b, 2. Ordu berean juje nausia […] irrigarri ziren kilimusietan hasi zen. Ib. 412. Sorgin delako bat hari da uriaren jauts arazteko ez dakit zer kilimusien egiten. Gau eta egun badauka ahuntz ongarriz egin su ttipi bat. Prop 1881, 69.

  2. kilimusi (L-ain ap. A). Piropo. “Chicoleo” A. Kilimusietan ariko zitzautala usten nuen, neska baten ezagutza egitearekin mutikoek beti hori dutelakotz. Herr 8-3-1962, 4.

  3. kilimusi (L-ain ap. A). “Broma, jugarreta” A.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) saludo, reverencia, cumplido [generalmente hecho de forma excesiva]
  fr salutation, révérence
  en bow, (female) curtsey
  port cumprimento, saudação, reverência

  Knot jaunak kilimusi egin zuen, zeremonia-imintzio isilez. [Bizi alegiazkoak, Marcel Schwob / Juan Garzia (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kilimusi (Argazkia: disruptiveludens.wordpress.com)

   
• 

  Maite 11:35 pm on 2017/11/16 Permalink | Reply
  Tags: K   

  kaltebera 

  adj. Kalteren bat jasateko arriskua duena. Euskal Autonomia Erkidegoan Kaltebera kategorian katalogaturiko espeziea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adj.
  [kaltebera] : kaltegarri, galgarri (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) adj. vulnerable (2) izond. (Ekol.) vulnerable || izond. perjudicial, pernicioso/sa (5000 Adorez Hiztegia)
  fr vulnérable
  en vulnerable, susceptible
  port vulnerável

  Jaioberri bat bezain babesgabe eta kaltebera da, baina lan egitera joan beharko du biharamunean. [Hau gizon bat bada, Primo Levi / Mikel Irurtia (Alberdania, 2011)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  kaltebera (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)