xintximari
1 iz. Ipar. Izaina. 2 iz. pl. Larrialdiak, estutasunak. Ura delakoan trago bat irensten du eta han dira orduan xintximariak!(Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
xintximari.
1. (L-ain; Dv, H (L)), xinximari (L-sar), xinxin bare (SP→H), xintxin bare (Urt V 395, H (L), que cita a SP), xinxin mare (H, s.v. itxain ), xintxin mare (H, s.v. itxain ), xintximare (H), txintximare (L-ain), txintxamari (AN-5vill, BN), txintxamare (DRA), sintximari (L), zintzamari (AN-larr-5vill), zintziabare, tzintzimari (L-sar). Ref.: A (xintximari, txintximare, txintxamari, sintximari); Lh (txintxamari); Echaide Nav 113; Asp ANaf (zintzamari) . Sanguijuela. “Sangsue” SP. ” Xintximaria, corruption de xintxibare que porte Pouvreau et qui est inusité aujourd’hui. Sangsue” Dv. ” Ardo zaharra eta baba zaharra, xaharren erremedioa; zintzamaria berriz gazteena ” Asp ANaf. . v. izain. Nola zintziabareak iresten odola. Hb in BOEl 81. Khen odol, eman enplastu, mustarda, uxadan edo xinximari. EGAlm 1897, 27. Xintximariak edo itxainak, odol-edaleak. Barb Sup 67 (v. tbn. 68). Ez zaizko itxaina edo xintximaria bezala lotuko odol-hustu beharrez. Herr 10-11-1960, 4.
2. (Pl.). Tribulaciones, apuros. “Xintximariak, les tribulations” JE Ber Voc. “Éprouver de grandes angoisses, […] souffrir mort et passion, […] beltxak eta xuriak jasan, xintximariak ikusi (edo pairatu)” Herr 13-6-1957, 4. Bere bi battekoak agertzen ditu […] mahainaren gainera. “Orai, orai xintximariak!”. Barb Piar I 45. Ustez ura den edo zerbait edari goxo, trago bat iresten da, eta han dira orduan xintximariak! Giranoia guneka errez. JE Med 71 (v. tbn. Ber 44). Bainan, egun batez xintximariak ikusi ditu… Esneketaria dena kriola ez dea jin amaren ganat, Markek botoila bat ebatsi ziola. Herr 28-7-1960, 4. Gero ziren gero xinximariak! Gathua falta, Loti erhotu zen. Larz GH 1960, 228. Bainan begiak hestean, beste xinximariarik ukhanen dugu Juie handiaren aitzinerat agertzean. Herr 8-9-1960, 2. Xintximariak han zituen zubi-bazterrari bi eskuz aztaparka lotua zenak. GH 1971, 244 (ap. DRA). Orduan haste xintximariak: hantxet ikusi nituen eskolako bi neska haundienak […] ateratzen ari ene bila ibili ondoan. Larre ArtzainE 23.
“Txintxamariak baditu, il ne tient pas en place, litt. il a des sangsues” Lh.
Sinonimoak: iz. Ipar.
[izaina]: izain, odol-edale Ipar., uxadan Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) iz. (Ipar.) sanguijuela ➥ izain (2) iz. (pl.) apuros, disgustos
fr (1) iz. sangsue (2) iz. (pl.) problèmes, contrariétés
en (1) iz. leech (2) difficult situation, predicament
port (1) iz. sanguessuga (2) iz. (pl.) apuros, desgostos
Testuinguruan
Ura delakoan trago bat irensten du eta han dira orduan xintximariak! (Hiztegi Batua)
Reply