zapi

iz. 1. Hainbat eginkizunetarako erabiltzen den oihal-zatia (askotan hitz-elkarteetan erabilia: eskuzapia, mukizapia, musuzapia). Burua zapi batez estali zuen. 2. (pl.) Arropa. • zapi zikin. (pl.) Norbaiti edo zerbaiti dagozkion eta haietaz harro ez egoteko modukoak izaki, jendartean azaltzen ez diren gauza edo kontuen multzoa. • EGUZKIA NORA, ZAPIAK HARA. Beti agintzen duenaren alde dagoenaren, edo nagusi den joerarekin bat datorrenaren jokabidea adierazteko erabiltzen den esapidea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegian

1 zapi (V, G, AN; Lar, Aq 91 (AN), Añ, Izt 67r, Dv (V, G), H (V, G), Zam Voc, Ort Voc). Ref.: A; Etxba Eib. 1. Paño, trapo, lienzo; (pl.) ropa. “Ropa blanca, […] zapi txuria” Lar. “Trapo, pedazo roto de lienzo, &c., zapi zatarra” Lar y Añ.

2 zapi (V, G, AN, L, B; Lar, Dv), zape (Sal; Lar). Ref.: A; ZMoso 67; Izeta BHizt2.

“Zape, al gato” Lar. “¡Zape!, exclamación para echar fuera al gato” A. v. xapi. Kuidao katubari / esan arin zapi. DurPl 49. Zapi katua! […] egiten zuan katua eskuaz egotzirik. Osk Kurl 55.

Sinonimoak: iz. (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)

  1. oihal, trapu.
  2. dafaila, eskuoihal, eskuzapi.
  3. mahai-zapi.
  4. mukizapi, sudur-zapi, mokanes

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. (sarritan hitz-elkarteen bigarren osagai gisa) trapo; bayeta; pañuelo (2) iz. [higienikoa] compresa (3) iz. (herr.) (pl.) trapo, ropa, prenda de vestir
fr (1) iz. (hitz-elkarteen bigarren osagai gisa) chiffon ; mouchoir ; foulard (2) iz. (herr.) (pl.) vêtement, chiffon, fringue
en (1) iz. [garbitzeko] duster, cleaning cloth; [sukaldeko] washing-up cloth (2) iz. [mukiena] handkerchief; [paperezkoa] tissue (3) iz. [burukoa, lepokoa] headscarf, scarf
Entzun:

Zapi beltz bana atera eta begiak xukatu zituzten. [Airezko emakumeak, Felipe Juaristi (Erein, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

Zapi katua!  […] egiten zuan katua eskuaz egotzirik. [Osk Kurl 55. (Orotariko Euskal Hiztegia)]

zapi (Irudia: aislinn.com)