iz. Musuketa, gaitzesgarri edo gehiegizkotzat hartua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz. g.e.
[musuketa] musukatze, musuketa (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es besuqueo
fr bécotage
en snog
Musukeria gustukoegia duzula uste dut!. (Elhuyar Hiztegia)
musukeria (FlickrCC, DavidMartynHunt)
adb. (batez ere Ipar.) Orekan, erori edo aldatu gabe. Ezin hagoan egonez behera eroria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: adlag. Ipar. zah.
[orekan] orekan (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es en equilibrio, firme
en in equilibrium
Ezin hagoan egonez behera eroria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Ezen, esperientziaz badakigu, haurrek, haien gorputza beti hagoan bezala baitago, irri edo nigar egiten dutela beste batzuek irri edo nigar egiten dutela ikusten duten ber; eta, gainera, besteek egiten ikusten dutena, berehala imitatu gura dute, eta, azkenean, berentzat nahi dituzte besteei atsegin zaizkiela irudikatzen dituzten gauza guztiak . [Etika, Spinoza / Piarres Xarriton (Klasikoak, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)
hagoan (FlickrCC, Mammaoca2008)
hagoan egon:
Anjel Lertxundiren Ahoan, ez hagoan artikuluan ‘hagoan egon‘ esamoldea topatu dugu. Hementxe berak emandako azalpena:
Biziaren hari flakoak zauzka hagoan, irakurri nion Andre Baraziart uztariztar klasikoari. Hagoan egotea, hiztegiek hala diote, hiltzeko zorian egotea omen; hil edo biziko oreka zailean bizitzea. Uztaritzera joan zitzaidan gogoa: euskararen bizia hari sendoago batez lotzeko, Uztaritzeko Herri Kontseiluak euskara herriko hizkuntza ofizial izendatu du «frantsesaren hein berean».
Hartan eta halakoetan nenbilela joan zen igande arratsaldea plazerki entretenitzen, Jokin Oregi lagunaren mezua Lekeitiotik, hango esapide baten berri emanez: lekeitiarrek «amua ahoan du» esaten omen dute hil zorian dagoen jendearengatik. Bitxi da: hagoan eta ahoan hitzek hoskidetasuna dute antzeko, baina ez esanahia; bi lokuzioek, ordea, gauza bera adierazten dute.
Nolanahi ere, eta bitxiak bitxi: uztariztarrek aho-bizarrik gabe adierazi dute euskara ahoan nahi dutela, eta ez hagoan, are gutxiago amutik.
iz. 1. Indar handiz eman edo hartutako kolpea. Aurpegian zartada ederra eman zion. 2. Zarta-kolpea, makilakada. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz. Heg.
[ukaldia] belarrondoko, danbada, danbateko, dangateko, ezpaineko, kolpe, masaileko, matraileko, muturreko, takateko, ukaldi, zanpateko, zaplateko, zaplazteko, zartako, zartateko, kaska Ipar., kaskako Ipar., kolpeka Ipar., mustupileko Ipar., panpako Ipar., paso Ipar., zaflako Ipar., kolpekada Heg., zartadako Heg., plastada Bizk., plastateko Bizk., zaplada Bizk., zapladako Bizk., matelako Ipar./Naf., mazelako Ipar./Naf., zafra Ipar./Naf., zanpako Ipar./Naf., zarta Ipar./Naf., zaflada Naf., zafladako Naf., belarraldeko Zub., kaskateko beh., ahutzeko zah., kohat Ipar. g.e., azote Ipar. zah., zafardako Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) golpe (2)Â varazo, bastonazo, paliza (3) bofetada, sopapo, torta
fr (1) coup, coup de canne ou de bâton (2) gifle, claque
en (1) [talka] blow, bump; [zarata] bang; [norbaitek emandakoa] hit, slap (2) beating; [umeari ipurdian] spank; [zartailuarekin] lash
Belarrondoko batena bezalako zartada lehorra entzun zen. [Ihes betea, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
Iñigo Martinezek gola zartada batez sartu zuen atzo. Zoragarria izan zela diote komunikabide guztiek.
Argazkia Iñigo Martinezen Twitterretik hartua
Eibarren beste esan nahi bat ere badauka “zartada” berbak. [zartaria] esaten zaio eta zoro puntua izatea da [zartarian eukitzia] http://www.eibarko-euskara.com/hiztegia/bilatu . Bigarren esanahia da.
iz. Edari alkoholiko hartzitua, zitu ernalduak eta lupulua erabiliz egiten dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
iz. 1. Lur, landare eta objektuen gainean gauez eta goizaldean aireko ur-lurrinaren kondentsazioz eratzen diren ur-tanta xeheen multzoa. Gauez lurra ukitzen duen aire–geruza ur-lurrinarekiko asetasun–tenperatura baino baxuago hoztearen ondorioa da. Ihintza sortzeko gau argi eta haizerik gabea behar da. 2. (Ipar.) Tanta, xorta. Ahur bat irin eta olio-ihintz bat. Lo-ihintzik egin gabe. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz.
[eguratseko hezetasuna] izar-ihintz Ipar., garo Bizk., iruntz Bizk., basur Gip.
[tanta] Ipar. g.e. tanta, tantakada, ttotta Ipar., xorta Ipar., tanga Bizk., tantaka Bizk., ttantta adkor., tanto g.e., tangada Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) rocÃo (2)Â Ipar. gota; una pizca, un poquito
fr (1) rosée
en (1) dew
Egin klik irudiaren gainean, abestia entzun eta hutsuneak betetzeko ariketa egiteko.
iz. 1. Norbaitengana edo zerbaitetara jotzea; bereziki, norbait edo zerbait bide jakin batetik jotzera, bilakaera jakin bat izatera, molde jakin batez aritzera daraman barne–bulkada. Izokinak ibai handi gezetara du joera. 2. Alderdi politiko edo ideologi talde baten barruan ezaugarri bereziak dituen azpitalde edo korrontea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz.
[jaidura] isuri, jaidura, jaugin Ipar., pendura Ipar., jas Bizk., jaiera Gip., enjogidura Zub., gano Zub., aiher g.e., isurki g.e., natu Heg. g.e., jit Bizk. g.e., mendu Bizk. g.e., aiherkunde Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) inclinación, afición, tendencia, propensión (2) tendencia, escuela (artean, politikan)
fr (1) inclinaison, tendance, propension (2) tendance, école, courant
en (1) inclination, tendency (2) trend, tendency (artean, politikan)
Uste dut berezkoa duela gaitasun hori, baina bizitzak garatu egin diola joera. [3 Mariak, Arantxa Urretabizkaia (Erein, 2010)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
Susmoa daukat, beraz, joera aldatzear dagoela eta literatura, gero eta gehiago, emakumeen eskuetan geratuko dela. [Zortzi unibertso, zortzi idazle, Ana Urkiza (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
ad. Pairatzen den egoera mingarri edo desatsegina adierazi, kexatu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: ad. Ipar.
[auhenka aritu] pleini izan Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es quejarse, lamentarse
fr se plaindre, se fâcher
en to complain, to gripe, to grumble, to grouse; [intziri egin] to groan, to moan;
Antzekoak dira gure jendeak, ez dira pleinitzen, ez dute amore ematen, gosetea, pobrezia eta biolentziak pairatuagatik. [Ezer gabe hobe, Itxaro Borda (Susa, 2009)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
Reply