du ad. 1. Ehun bat ehotzeko, bilbearen haria irazkiaren harien artetik zeharka igaroarazi. 2. (hed.) Isilpean zerbait prestatu edo gogoan sortu. Zergatik, bada, bilbatu duzu iruzur hori zeure bihotzean? (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Orotariko Euskal Hiztegian:
1 Tramar, hacer la trama de un tejido; tejer; (fig.) tramar, urdir, maquinar algo. Jansenisten heresia izan dela egundaino ifernuko debruek irun, bilbatu, ehoarazi edo asmatu eta hedatu duten herersiarik finena. Elsb JBBizia 87. Zegaitik bilbatu dozu, ba, iruzur ori zeure biotzean? Eguzk GizAuz 15. Sare au Kereonek ala zerauk bilbatu ote duzu? Zait Sof 67. Zer-edo-zer ulertzen al duzu? ala, nere itzok, zure asmoak bilbatuz ari ziñanean bezin utsaltzat dituzu? Ib. 135. Asi da, ari da [organua] / iruten, ariltzen, / ekin eta jarrai / bilbatzen, eiotzen. Or Poem 517. Yauna, bilbatu itzazu eraz itzak eta ez irten aritik orren murrizki. Amez Hamlet 104. Nere buruko zazpi lakain eunez bilbatu ta iltzez eutsi itzatzu. ‘Plexueris’. Ol Iud 16, 13 (Dv bilbeko hariarekin ezpartzatzen badituzu, Ker irazkiaz eundu). Berak bilbatutako gerriko ximena gerrian eta berak landutako ereztunak beatzetan izaki. Zait Plat 118. Mats-aien astiroak itzalpeak bilbatzen ditue. “Texunt”. Ibiñ Virgil 60.
2Â “(L), ramasser en faisant des tas, des paquets, de ce qu’on ramasse” H.
3 (BN-lab ap. A; T-L). “Alcanzar, hallar algo que era muy difÃcil” A. “Acquérir, bilbatu, bildu, eskuratu” T-L. Ez da haren atseginaren parerik muga iragaiten duelarik, guarder bere buruaren jabe dela erakutsiz eta heien gatik nahi duena egiten duela… bereziki holaxet moltsa bilbatzen ahal badu. GH 1935, 307.
Sinonimoak: ad. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
[ehundu] : ehundu, irun.
[lortu] : lortu, erdietsi.
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) tramar, hacer la trama de un tejido; tejer (2) (hed.) tramar, urdir, maquinar
fr (1) tisser, tramer(2) (hed.) tramer, manigancer, intriguer
en (1) to weave [on a loom] (2) [gogoan sortu] to plot, to scheme, to conspire; to concoct
port (1) tecer, tramar (2) tramar, urdir, maquinar
Entzun:
Halpérin-ek artoski adierazi dizkigu orduko ahaleginen nondik norakoak, eta horiek Kodearen edukian izan zuten eragina3. Zernahi gisaz ere, Frantziako Iraultzak ondu zuen hamalau urte luzez (1789-1804) halako zerrenda osotua, lege zibilen ikuspegitik aurreko legeria ezabatu eta arloz arlo bestelako legeen hariak bilbatu zituena. [Frantziako kode zibilaren lehen proiektua, Jean di Portalis / Andres Urrutia (Jakin, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Mendearen hasieran ez bezala, Bigarren Mundu Gerraren ondoren enpresa multinazionalek bilbatu dituzten nazioarteko ekoizpen-sareak herrialde industrializatuetan zabaldu dira batez ere. [Ekonomiaren globalizazioa, Jacques Adda / Koro Navarro (EHU, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Trajediak bilbatu ohi dituen bi aldeak nituen neurekin: handitasuna eta txikikeria, urrea eta gorotza. [Arrainak ura baino, Hasier Etxeberria (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)
 bilbatu (PixaBayCC, LoggaWiggler) |
 bilbatu (James Tissot [PD], Wikim. Com.) |
Reply