Gaurko hitza

Updates from iraila, 2014 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:48 am on 2014/09/16 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aidur 

  izond. 1 gaizto. 2 kaltegarri. 3 larri, astun (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Sinonimoak: iz.
  [gaiztoa] : txar, makur, oker, bihurri, gaizkin, maltzur, zital, donge. on, zintzo.
  [kaltegarria] : hondagarri, kaltetsu, txar, galgarri. on, mesedegarri, onuragarri
  [astuna, larria] : 1 pisutsu, pisu handiko. 2 nekagarri, akigarri
  

  Beste hizkuntza batzuetan (hiztegi ezberdinak):

  es (1) mal, malo, -a | (Med.) maligno, -a (2) perjudicial, dañino, -a, lesivo, -a, nocivo, -a (3) pesado, grave
  fr (1) malfaisant, -e ; méchant, -e | (Med.) malin, -igne (2) pernicieux, -euse ; nocif, -ive, nuisible, néfaste, préjudiciable (3) pesant, -e ; grave, sérieux, -euse
  en (1) [pertsona] bad, wicked | (Med.) malignant (2) damaging, harmful, bad, detrimental (3) heavy; boring, dull, dreary; tiresome
  port (1) mau(má)  (2) prejudicial, daninho(a) (3) pesado(a); grave

  Entzun:
  

  Azkenean sukhar aidurretarat agertu zen [gaitza], ta hartarik hil zen. Birjin 352. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  Mintz astuna, aidurra (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  aidur (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:19 am on 2014/09/15 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  garbaldu 

  da/du ad. Soildu. • BESOAK GARBALDU. Mahukak igoaz besoak biluztu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. g.e.

  [soildu]: soildu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. despejar(se), aclarar, podar | Lok. besoak garbaldu (remangar las mangas)
  fr da/du ad. (se) dégarnir, (se) dégager, (se) tailler, élaguer | Lok.   (se) retrousser les manches
  en clear, (weather) clear up | Lok.  to roll up one’s sleeves
  port (un bosque) clarear, (el cielo, el tiempo) abrir, podar | Lok. arregaçar-se.

  Entzun:
  

  Eraman handiz, komekatzeko tenorea ailegatu arte itxoin nuen, momentu horretan ohi den mugimenduaren ondorioz jende-lerroak garbaldu eta horrek gehiago ikusteko parada emanen zidalakoan.[Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  garbaldu (FlickrCC, Juan Fernandez)

  besoak garbaldu (Flickr, public domain)

   
• 

  Maite 9:10 am on 2014/09/14 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zaingorri 

  BOT. Ik. geranio.  1. Geraniazeoen familiako eta Geranium generoko landare belarkara eta urteroko edo bizikorren izen arrunta. Hosto konposatuak eta bost petalodun lore gorri, zuri edo urdinak dituzte. Fruitua kapsula-motakoa da. 2. Familia bereko eta Pelargonium generoko landare belarkaren izen arrunta. Lore ikusgarri eta usain onekoak dituzte eta apaingarri modura landatzen dira. Leiho-geranio ere esaten zaie.   (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zaingorri (G-goi-to, AN-5vill; H), zangorri (V-gip), saingorri. Ref.: A; Arin AEF 1955, 110; Elexp Berg (zan gorri).

  1. “Cuscute” H. “Hierba que crece entre peñas o en las paredes, de raíz roja, hoja como el perejil” A. “Paretetan egoten omen da, baina ez da pareta bedarra” Elexp Berg. Cf. VocNav s.v. zangorri.  Aien, saiñgorri, belaunbelar, barrabasbelar ta orlakoak. Ag G 23n.

  2. Arteria. “Artère” T-L. Odol au da txit kolore gorrikoa eta korritutzen duen zañai deitutzen diogu zaiñ gorriak. Aran-Bago ManMed 259. Siñopa batzuek, larruturik, zaiñurdiñak (venas), zaingorriyak (arterias) eta arraiak ikusten zitzaizkaten. J.M. Tolosa EEs 1913, 177. Zolan ikusiko dugu zain-gorri bat, eskuin eta ezker tuio ñimiño batzu igortzen dituena. JE Med 32.

  3. Inflamación de los vasos linfáticos. “Linfavigitis (G-bet)” Garate 6.ª Cont BAP 1949, 364.

  4. Geranio. v. ZANGO-GORRI. Errotarime lerdenak / zangorriz dauko ulia. “Tiene geranios”. Laux AB 78. Zaingorri edo jeraneo zurigorriztak eukazan ontzietan. Erkiag Arran 58. Leio batzuetan zangorriak ageri ziran. Anab Poli 86. Loretegian zangorriak, suarrostoak, arkakaratsak eta […] ortentsi eskergak ikusten ziran. Amez Egan 1964 (1-6), 118.

  Sinonimoak: iz.
  [geranio] : geranio (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es geranio
  fr geranium
  en géranium
  port gerânio

  Entzun:
  

  Leiho batzuetan zaingorriak ageri ziren. [moldatua] Anab Poli 86. (Orotariko Euskal Hiztegia)
  

  

  zaingorri (FlickrCC, Centurion)

   
• 

  Maite 8:22 am on 2014/09/13 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  sentikur 

  iz. ASCII karaktereekin egindako irudia, albo batetik begiratuta, giza aurpegiaren itxura duena. Aurpegiaren espresioarekin bidaltzaileak bere gogo-aldartea adierazten du. (Euskaltermen, ‘begitarte’ eta ‘aurpegiera’)

  Wikipedian:

  Sentikur edo emotikonoa oinarrizko ASCII karaktere errenkada (edo irudi txikia) da, hala nola :-), ;o), ^_^ edo :-(, giza aurpegiera edo sentimendu bat irudikatzeko balio duena. Horregatik Aurpegiera izena ere hartzen dute. Sentikurrak interneten erabiltzen den para-hizkuntzaren zati da; e-posta mezuetan, internet foruetan, berehalako mezuetan (txat edo mezuketak) erabiltzen dira, esaldi motz eta bakunak erabiltzen direnez gaizkiulertuak saihesteko. Hainbat lekutan Irrifartxo ere erabiltzen da.

  Sentikurrak ulertu edo irudikatzen duten sentimendua ikusteko, burua ezker aldera okertu behar da. Horrela, sentikur oinarrizkoena 🙂 da, non : begiak diren, – sudurra eta ) ahoa. Sarri begi-aho bikotea bakarrik agertzen da, hau da 🙂 ikurra.

  Zutikur edo bertikonoak Asia ekialdeko sentikurrak izendatzeko erabiltzen dira, burua ez baita ezker aldera okertu behar irudia ulertzeko.

  Oinarrizko sentikurrak:

  
  
  Jarraitu irakurtzen Wikipedian...

  Sinonimoak: iz.
  [begitarte] : begitarte, aurpegiera, emotikono (Euskalterm eta Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es emoticón
  fr emoticon
  en emoticon

  Entzun:
  
  

  Bere aldartea adierazteko, maiz sentikurrak erabiltzen ditu. Zoritxarrez, azkenaldian gehien erabiltzen duena tristura adierazten duen aurpegiera da.
  

  

  sentikur (ClipArtBest.com)

   
• 

  Maite 10:56 am on 2014/09/12 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  uve 

  iz. V letraren izena. • uve bikoitz. W letraren izena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es [alfabetoko letra] uve
  fr /ve/
  en /vi/
  port vê

  Entzun:
  

  Ordua iritsi da. Ara és l’hora. Ehunka milaka kataluniarrek —1.800.000 Bartzelonako Udaltzaingoaren arabera, milioi erdi inguru Espainiako Gobernuaren delegatuaren esanetan— Kataluniako senyera-k eskuetan, eta elastiko gorriak eta horiak soinean, V erraldoi bat osatu dute Bartzelonan. [Bozkatu egin nahi dute, Adrian Garcia (Berria.eus, 2014-09-12)]
  

  

  uve (Argazkia: berria.eus > TV3)

   
• 

  Maite 8:39 am on 2014/09/11 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  ahosabai 

  iz. Ahoaren ganga edo sabaia. • ANAT. ahosabai bigun. Aho-barrunbea eta faringea partzialki banantzen dituen mintzezko eta muskuluzko tolesdura. || ahosabai gogor. Goiko masailezurrak eta hezur palatinoak eratzen duten giza ahosabaiaren zatia. || ahosabai-errezel. Ahosabai biguna. || ahosabai-hezur. Hezur palatinoa. || hezurrezko ahosabai. Ahosabai gogorra.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [sabaia]: sabai, aho-ganga Ipar., aho-zeru g.e., ganga Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es paladar, cielo de la boca, bóveda palatina
  fr palais [de la bouche]
  en palate
  port paladar

  Entzun:
  

  Autofikzioa, Arbelaitz jatetxeko orburu bitsa bezalakoa da: esnobismo hutsa. Gizaldietan zehar plater berak jan ondoren, neke burgesetik libratzera etorri zaigu orburuaren dekonstrukzio entretenigarria: ahosabaia oharkabetuta, sabela ezin asebete. Aparra besterik ez. Sintaxi berria eraikiz, zinemara eta jatetxeetara behin eta berriz joan gaitezke.  [Autofikzioa eta orburuak, Angel Aldarondo  (Zin-zinez, 2014-09-10)] (Berria.eus)

  

  ahosabai (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:36 am on 2014/09/10 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ilbete 

  iz. Lurretik ikusita, Ilargiaren aurpegia erabat argiturik ageri den fasea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ilbete (V, L (h-); Añ, H (V, G)). Ref.: A; Lh; Iz ArOñ.

  “Plenilunio” Añ. “Pleine lune” H. “Otzailgo ilbete, edurra ni bete” Iz ArOñ. v. ILARGI BETE. Ill ontan ill betia ogei ta batian. Sor Bar 72. Ilbete-Jai andi nausi au geukin egiteko. “Fiesta del Plenilunio”. Arriag Lekob 9. Arrasaten ilbeteak (illargi beteak) illunpea zillarez yantzi zun. Ldi IL 134. Ozkarbi zegon […] ta ilbete garaia zan. Etxde JJ 5.

  Sinonimoak: iz.
  [ilbetea] : ilargi bete (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es plenilunio, luna llena
  fr pleine lune
  en full moon
  port plenilúnio

  Entzun:
  

  Mundua mamu bihurtzen duen ilbete horietakoa zen, gauza guztiek, bizidunek eta bizigabeek, errebelazio misteriotsuak xuxurlatzen dituzten horietakoa, nahiz gauza bakoitzak berea esaten duen eta errebelazio guztientzako topagunerik ez dagoen, horregatik ezin izaten ditugu ulertu, eta ia jakitera iritsi baina hala ere jakin gabe gelditzen gareneko atsekabea pairatzen dugu. [Lisboako Setioaren Historia, José Saramago / Jon Alonso (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Ilargi bakoitzeko ageri da zeruan, Ilbete bakoitzeko sabel astunaren antzera erortzen naiz berriro Yvanenganako maitasunaren min handian, Ilargi bakoitzeko zutitzen da ahardia bere zangoen gainean eta negar egiten du. [Ahardikeriak, Marie Darrieussecq / Joxan Elosegi (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Uda mineko ilbete txuri-txuria, biribila. [Mundu txikia, Alberto Barandiaren (Susa, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ilbete (Argazkia: Karobi Photography, @karhobi)