Gaurko hitza

Updates from otsaila, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:57 am on 2015/02/05 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  uf 

  interj. Norbait nekaturik, egonezinik edo asperturik dagoela adierazteko hitza. Uf! Hau da beroa! (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Hiztegi Batuan:
  

  interj. (nekearen-eta adierazlea) 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es interj. ¡uf! (voz con la que se denota cansancio, fastidio, sofocación, etc.)
  fr excl oh là là!
  en interj phew
  port excl fam ufa!

  Entzun:
  

  Uf, utzidazu arnasa hartzen. [Jeans-ak hozkailuan, Patxi Zubizarreta (Alberdania, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Uf! Hau nazka! (Elhuyar hiztegia)

  Uf! Hau da beroa!  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  uf (Pixabay, CC0 Public Domain & Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:06 pm on 2015/02/04 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  ufa 

  ufa 1  interj. Poza adierazten duen hitza. Ufa! Zenbat gauza eder!

  ufa 2. 1. iz. (Ipar.) Ufakoa, putza. 2. izond. Hutsa. Intxaur ufak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [putza]: putz, alpore Ipar., bafada Ipar., ufako Ipar., lurrun Bizk., buhada g.e., buhako g.e., ufada g.e., bafa zah., bapore zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) interj. voz que denota alegría, alborozo (2) 1 iz. (batez ere Ipar.) soplo 2 izond. (batez ere Ipar.) vacío, -a, hueco, -a
  fr (1) interj. ouf ! (2) iz. souffle
  en (1) interj. word used to express joy, jubilation, rejoicing (2) 1 iz. puff, gust, whiff, breath 2 izond. hollow, empty

  Entzun:
  

  Ufa! horra katedrala, Burgoseko katedrala! [Santiago oinez, Piarres Aintziart (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Eta geltokiko buruak jadanik ez zuen hitz egiten, ez zuen egiten arnasots eta ufa besterik, espaloira begira zegoen, Hubižcka maniobraburuaren bizkarretara. [Zorrotz begiratutako trenak, Bohumil Hrabal / Fernando Rey (Alberdania-Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Gau batez, marmitakoa afaltzen ari ginela – edo porrusalda, ez naiz oroitzen -, Carmiña ikusi genuen telebistan; aitari ahotik halako ufa arraro bat irten zitzaiolako konturatu ginen. [Gezurrak, gezurrak, gezurrak, Iban Zaldua (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ufa (FlickrCC & Gaurko hitzaCC)

   
• 

  Maite 7:47 am on 2015/02/03 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  ufal 

  iz. Ur-korronte, urbildu edo urtegiko urak gainezka egin, eta normalean urperatuta ez dagoen ingurua estaltzea edo indar eta abiadura (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan ‘ufal’)

  Eibarko Euskara:

  ufal (ujal). iz. (TE). Crecida del río; inundación; lluvia torrencial; riada; aguas torrenciales. “Crecida de aguas en los ríos” (TE, 703). Ufala doia Maltzako ibaixan, iñoiz baiño hazixagua. / Laga bakian!, egualdixa ez dago gure eskuan eta eskerrak!; gure eskuan balego batian eurixa eta bestian ujala eta bestian harrixa eta bestian danak!. / Iketza egosi Eibarrera entregau burdixakin. Baten estu ibili nitzen. Banoie hogetalau zaku ta burdixakin, ta ufela! Ufela kamiñuen behera. Ta zakuek heldu ezin! Ta burdixari burtardatza hausi! Burtardatza hausi ta jo eban burdixorrek behia, ta “oin zer ein bihar ete juat nik?”. Mekolako bueltan. Atzenien burdi zaharra aitta zanak eruan Ermura, ta burdi bi ein zittuen gero! Barrixa ta beste txiki bat be bai. Ik. euri, ufalaldi, uraldi, euritte, eurizar.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ufal. v. uholde.

  Sinonimoak: iz.
  [uholdea] : uriola, uhar, uraldi (Adorez  Sinonimoen Hiztegian, ‘uholde’)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Eibarko Euskara eta Word Reference hiztegiak):

  es crecida del río; inundación; lluvia torrencial; riada; aguas torrenciales
  fr inondation
  en flood, rise, swelling
  port inundação, a cheia do rio

  Entzun:

  Ufala doia Maltzako ibaixan, iñoiz baiño hazixagua.  (Eibarko Euskara)

  

  ufal (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:45 am on 2015/02/02 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  ufala 

  1. zenbtz. Ugari 2. adlag.  Sobera, gehiegi, neurriz kanpo, neurriz gain.

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  ufala. “Abundancial o excesivamente. Ango jan da erana, ufala zan” Etxba Eib. “Ufala darabill dirua aspaldi onetan” Ib.

  Sinonimoak: iz. (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)

  zenbatz. [ugari] : ugari, oparo, jori, naro; erruz, eurrez, franko
  adlag. [sobera] : gehiegi, lar, larregi, sobran, soberarik
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Eibarko Euskara eta Word Reference):

  es 1. zenbtz. (TE). abundante, mucho, cantidad. Hango jan eta erana, ufala zan. Ik. ugari. 2. adlag. (TE). Abundantemente; excesivamente. Ufala darabil dirua aspaldi honetan.
  fr 1. abondant, -e ; fécond, -e ; splendide, somptueux, -euse 2. trop, beaucoup trop
  en 1. abundant, plentiful, copious, generous; fertile, prolific 2. excessively
  port 1. abundante, muito 2. excessivamente

  Entzun:
  

  Hango jan eta edana ufala zen. (Orotariko Euskal Hiztegia, moldatua)

  

  ufala (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 10:24 am on 2015/02/01 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  itogin 

  iz. Ura tantaka erortzen den sabai edo teilatuaren gunea; tantaka erortzen den ur hori bera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [itogin] : itaxur (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es gotera
  fr gouttière
  en leak
  port goteira

  Entzun:
  

  ITOGINA

  

  itogin (irudia: casatoc.es)

  Banaka-banaka
  itogina bezala
  erori zitzaizkidan lurrera begiak,
  batak besteari bultza egin gabe
  galdu zitzaizkidan euritan muxuak,
  banaka-banaka
  isuri nituen malkoen bila.

  Banaka-banaka
  erori zitzaizkidan lurrera eskuak,
  taupadak zainetan,
  batak besteari bultza egin gabe
  bilatu zituzten zure aintzirak,
  negar egin ez diren malkoak
  banaka-banaka,
  ukitu nahi nuen azalaren bila.

  Izotzezko desertuetara abiatu nintzen
  aintzira berrien bila,
  itogina bezala,
  banaka-banaka
  gaztainentzako malko bila.

  Begiak erori zaizkit lurrera
  zure bila.

  [Hodeiak zapatetan, Mikel Etxaburu (Susa poesia, 2014) cc-by-sa ]