Gaurko hitza

Updates from abendua, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:53 pm on 2017/12/03 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  batuketa 

  iz. 1 iz. Mat. Zenbait kopuru batzeko eragiketa. 4 eta 5-en batuketak 9 ematen du. Batuketa egin. Batuketaren emaitza. 2 iz. Mat. Batura. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  batuketa (BeraLzM).

  1. Sinéresis. Lenengo lerroko bigarren itzan biotzeko itzak lau izkin biar lituzke, bi-o-tze-ko, bañan batuketaren bidez bio-tze-ko egiñaz iru izkindun bezela azaltzen da. LzM EEs 1913, 197s.

  2. Suma. v. batumen. Baña orrela tolesketa-argibidea (tabla de multiplicar) egin ezkero, batuketa-argibidea (tabla de sumar) nola atonduko dezu? EEs 1917, 105. Zenbakiak, batuketak, eta euren izen abizenak egiten eta idazten etxian ikasita. Gerrika 26. En DFrec hay 14 ejs. más.

  Sinonimoak: iz.

      [batura]: batura (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. suma, adición [operación]
  fr iz. (Mat.) addition
  en iz. addition [process]
  port iz. soma, adição [operación]

  Euskarari dagokionean, batuketaren batugai guztiak ezinbestekoak dira, gara, zara… #EuskararenNazioartekoEguna

  

  batuketa (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Inaki Agirre 11:58 pm on 2017/12/02 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  suete 

  iz. Bizk. Sukaldea. Suete bazterrean. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  suete (V-ger-gip), subate (Lar, Añ (V)), subete (V-oroz), sugate (V; Lcc, Mic 7r), suite (V-ger-arr). Ref.: A (sugate); EAEL 123; Gte Erd 138.

  1. Hogar, fogón. “Hogar, lugar de fuego” Lcc. “Beko suegaz, txapako suitea berotu in zen (V-arr)” Gte Erd 138. Jarri banadi sugatean, / beroetan jat iturria. Lazarraga 1190r. Usain onekoa ala txarrekoa dan subatean erreten dana. Añ MisE 217. Ea bada ebagi oin edo zapatien neurriko intxaur azala, esegi sugateko <zu-> laratzuban. Astar II 38s (Harriet interpreta su-gate, ‘cadena del fuego’). Ai andrea / gure etxea / suak artu dau / sugatetik. Zav Fab RIEV 1907, 536. Suetiaren onduan gaztañak zurittuten giñardubalarik. Otx 119. Suiterako errekine ta kortetarako azpigarrie opatuten eutsielako. Akes Ipiñ 25. Artzaiñek, barriz, euri ta eguraldi txarretan ermitako elexpe ta suitean aurkituten deudie legorra. Ib. 20. Lapikoak irakiten dagozan lekuari, batzuk suetea deituten deutsoe. Berriat Bermeo 388.

  (V; Zam Voc), sueta, suate (V; Añ (V)), subate (Lar -> H), subete, sugate (Mic 7r), sugete (V-ger-arr), suite (V-arr). Ref.: A (suate, suete, sugete); Gte Erd 182. Cocina. “Suitia eta suite zarra arkalen ondoan dagoz (V-arr)” Gte Erd 182. v. sute (2). Zegaiti deutsudan negu guztiko / zer esan ifini sugaterako. EgiaK 90. Surik andiena egon arren zeuroen suatean. Añ LoraS 86. Suateko lan ta tresnak. Ib. 152. Baia sugetea / txakur baten pekora / yeustak ak largatzen / itzi nai ez yeustala / onek urreratzen. Zav Fab RIEV 1907, 537. Sueteko atetik urten. AB AmaE 389. Suetean lo egoan txakurra. A Ezale 1897, 19b. [Familia] sugatian baturik. Kortazar Serm 374. Suatetik gizategira bitarteko iragotegi edo bidestuan. Ag Kr 23. Argi dotore au imini daidanean gure subetean. Kk Ab I 70. Bein suetean batu zireanean. Kk Ab II 12. Suite osoa laster urrez estalduta gelditu zan. EEs 1928, 67. Suetako sugainak. Ort Oroig 67. An ari zan Jon bakarrizketan gabeko orduetan bere etxeko suetean. Erkiag Arran 75. Astoa ez da asten ba berbetan, sueteko guztiak entzuteko eran? Bilbao IpuiB 205.

  2. Hogar, casa. Erriko zazpi auzotegiei onenbeste zerga ezarri eutsien, eta ordeaz erriko agintariek auzotegi bakotxeri, bertako suite edo etzeen neurrien. Akes Ipiñ 26.

  Sinonimoak: iz.
  [suete] : sukalde, sutegi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es cocina; hogar, fogón
  fr cuisine nf; fourneau nm, cuisinière nf
  en (place for cooking) kitchen n; (cooking appliance)    stove n
  port cozinha ƒ; (aparato) fogão m; (WR)

  Sueteko atetik irten zen (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  suete (Argazkia: Sukal Leku Fundazioa, FlickrCC)

   
• 

  Maite 8:55 pm on 2017/12/01 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hies 

  iz. Med. Birus eritasuna, organismoaren defentsa-sistema ahultzen edo suntsitzen duena. Hiesak jota hil zen, gazterik. Hiesaz kutsatua. Hiesaren birusa. (Hiztegi Batua)

  Wikipedian

  HIES edo Hartutako Immuno Eskasiaren Sindromea, GIB izeneko birusak eragitearen ondorioz gertatzen da. Ingelesezko baliokidea “AIDS” (Acquired Immune Deficiency Syndrome) da, unibertsalki erabilia dena.

  Euskaraz hies hitz arrunt gisa ere erabiltzen da, hala nola hiesa gaixotasun kronikoa da esaldian. Euskaldunon Egunkariak bere estilo libururako egin zuen hautu hori 1990eko hamarkadan eta harrezkero hainbat testuingurutan hala erabiltzen da. (Jarraitu irakurtzen…)

  Sinonimoak: iz.
  [hies] : Hartutako Immuno Eskasiaren Sindromea
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Med.) sida (síndrome de inmunodeficiencia adquirida)
  fr iz. sida (syndrome immunodéficitaire acquis)
  en iz. (Med.) AIDS, Aids (Acquired Immune Deficiency Syndrome)
  port iz. (Síndrome de Inmunodeficiencia Adquirida) m aids (Acquired Immune Deficiency Syndrome) f, sida (Síndrome de Deficiência Inmunológica Adquirida)

  Ihes egin hiesatik!

  

  hies (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)