Updates from abendua, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 10:13 pm on 2017/12/10 Permalink | Reply
    Tags:   

    kaskagogor 

    iz. kaskagogor adj. Burugogorra. Ik. egoskor. Agure kaskagogor haietako bat zen.   (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    kaskagogor, kaskagor (AN-gip), kaskogogor (S), kaskor (AN-5vill). Ref.: Lrq (kasko); BU Arano (kaskorra); Gte Erd 212.

    1. Testarudo; de carácte fuerte. Kaska gogor batzuentzat alperrik esatea izango da. Lab EEguna 107. Euskaltzale bezenbat / kasko gogor baikaude. Iratz 43. Kaskagor da temoso. Auspoa 131, 75 (ap. ELok 61). Oraindik ortan dabilkik ire kaskagor ori! Ugalde Iltz 64. Odol borthitzekoa duk eskualduna, kasko gogorra eta thematsua. Larz Senper 20.

    2. “Kasko-gogor, […] entêtement (S)” Lrq.

    Sinonimoak: iz.
    [kaskagogor] : egoskor, burugogor (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es izond. (lgart.) cabezota, terco, -a, de cabeza dura
    fr izond. entêté, -ée
    en izond. [setatsua] stubborn, obstinate
    port izond. (lgart.) cabeçudo(a), teimoso(a), cabeça-dura

    Kaskagogorra da, saiatua, helburu bat jarri eta bidetik aldendu gabe iristen daki. [La lutte finale, Joxean Agirre (Elkar, 2008)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    kaskagogor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 11:45 pm on 2017/12/09 Permalink | Reply
    Tags:   

    lardats 

    adj.  1 adj. Narrasa; zikina. Gizon lardatsa. Esaera lohi lardatsak. 2 adj. Lanean zabarra dena. Idazle lardatsa zen. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    lardats (G-goi), lardatx (G-goi).

    1. Sucio; (fig.) impuro, vicioso. “Au ume lardatxa! (G-goi)” Gketx Loiola. Esaera loi lardats aiek. Arr May 67s. Onenbesterañoko gaistakeri itsusia ikustea Juanek ezin eramanik, prinzipe aragikoi lardatxaren kontra ojuka zegoen. Arr Bearg 66 (ap. DRA).

    2. (G-azp ap. Iz IzG), larratx (AN-larr ap. Asp Leiz2). “Persona que no tiene orden en sus cosas y las hace mal” Iz IzG. “Poco ordenado para el trabajo” Asp Leiz2. Baroja? [..]. Idazle lardatsa; […] gertaerak burugabe josten dituana. TAg GaGo 51.

    3. (G-goi-azp, AN-gip-5vill), latrats (G-azp). Ref.: A Apend; Iz IzG; Gte Erd 86. “Eguraldi lardatsa, tiempo revuelto, lluvioso (G-goi)” A Apend. “Egualdi lardatsa, cuando ni llueve como para aprovechar ni hace bueno para trabajar” Iz IzG.

    4. “Euri lardatsa egin du (G-azp), euria da” Gte Erd 111.

    Sinonimoak: iz.
    [lardats] : narras, zikin, lorrin (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) izond. malo, -a (2) izond. descuidado, -a; desaseado, -a (3) izond. sucio, -a; sórdido, -a; soez
    fr (1) izond. mauvais, -e (2) izond. sale, malpropre, négligent, -e
    en (1) izond. [eguraldia] bad, nasty, unpleasant (2) izond. careless; negligent; untidy; messy
    port (1) izond. mau(má) (2) izond. desasseado(a) (3) izond. sujo(a); sórdido(a); soez

    Aisialdian esaera lohi lardatsak idaztea gustuko zuen.

    lardats (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 11:21 pm on 2017/12/08 Permalink | Reply
    Tags:   

    kilimusi 

    iz. g.er. Agur egiteko keinu gehiegizkoa. (Batez ere pluralean erabiltzen da). Irrigarri ziren kilimusietan hasi zen. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    kilimusia (Dv), kilimusi (L-ain ap. A).

    1. “Salamalec, gestes, grimaces” Dv. “Saludos o reverencias, gestos” A (cuya fuente es tal vez el dicc. de Duvoisin). [Erregeren aldeko jendearekin] behar nuen egin asko agur eta kilimusia, Corean egiten oi diren bezala. Prop 1880b, 2. Ordu berean juje nausia […] irrigarri ziren kilimusietan hasi zen. Ib. 412. Sorgin delako bat hari da uriaren jauts arazteko ez dakit zer kilimusien egiten. Gau eta egun badauka ahuntz ongarriz egin su ttipi bat. Prop 1881, 69.

    2. kilimusi (L-ain ap. A). Piropo. “Chicoleo” A. Kilimusietan ariko zitzautala usten nuen, neska baten ezagutza egitearekin mutikoek beti hori dutelakotz. Herr 8-3-1962, 4.

    3. kilimusi (L-ain ap. A). “Broma, jugarreta” A.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. (Ipar.) saludo, reverencia, cumplido [generalmente hecho de forma excesiva]
    fr salutation, révérence
    en bow, (female) curtsey
    port cumprimento, saudação, reverência

    Knot jaunak kilimusi egin zuen, zeremonia-imintzio isilez. [Bizi alegiazkoak, Marcel Schwob / Juan Garzia (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    kilimusi (Argazkia: disruptiveludens.wordpress.com)

     

  • Maite 11:44 pm on 2017/12/07 Permalink | Reply
    Tags:   

    laiotz 

    iz. 1 iz. Eguzkiak gutxitan jotzen duen aldea. Ik. ospel2. Baserri batzuk egutera ederrean, besteak laiotz itzaltsuan. 2 adj. Tokiez mintzatuz, eguzkiak gutxitan jotzen duena. Mendiaren alde laiotzean. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak eta antonimok: iz.
    [laiotz] : ainube, ospel, uspel, itzaltsu, goibel, ilun || egutera, eguzki-begi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. umbría, paraje sombrío (2) izond. sombrío, -a; umbrío, -a
    fr (1) iz. endroit sombre (2) izond. sombre, ombragé, -ée ; obscur, -e
    en (1) iz. shady place, shady area, shady side (2) izond. shady
    port (1) umbria (2) sombrio(a),

    Albo kale laiotz batera egin dute gero, eta hango eraikin zuri batean sartu dira. [Hondamendia, Xabier Montoia (Elkar, 2015)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    laiotz (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 8:34 pm on 2017/12/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    sormen 

    iz. Sortzeko ahalmena, buru lanak sortzekoa bereziki. Gai baten aberastasunak sormena uxatu eta ahuldu egiten du. Hitzak asmatzeko sormena ernatuz. Sormena agortu zitzaiolako. Sormen handiko idazlea. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    sormen.

    1. Creación, producto. Onetxegatik izan dute ain arrera bikaiña Elizanbururen olerkiak euskaldunetan, euskal-jario garbikoak diralako, euskal-arnasaren sormen. Etxde 16 Seme 30. Ar zazu nere sormen txiki au eta erabil ezazu nai dezun eran eta aldiz. NEtx Nola 3. Ostiral illun nabarra eldu, / itz egiteko baimena, / irriparraren sormena. Zendoia 178. Gai baten beratasunak sormena uxatu eta ahuldu egiten du. “Concepción”. MEIG IX 116 (en colab. con NEtx). Eskultorearen sormenak bere oinarrian duen etsaikeri ugaria adierazteko. “Creación”. Ib. 116.

    2. Inventiva. Prest zeuden […] zor berriak ere egiteko mailebu bitartez, beharraren beharrez eta hoberik asmatzeko sormena ernatzeko modurik aurkitzen ez zenean behinik behin. MEIG V 100.

    Sinonimoak: iz.
    [sormen]: kreamen (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. creatividad, capacidad para crear
    fr iz. créativité, faculté d’engendrer
    en iz. creativity
    port iz. criatividade

    52. edizioa hasi DA! Ondo etorri Sormenaren Lurraldera!

    #52DA #DurangokoAzoka

    sormen (Kartela: Durangoko Azoka)

     

  • Maite 10:33 pm on 2017/12/05 Permalink | Reply
    Tags:   

    etxekon 

    iz. 1 iz. Gip. eta Bizk. Etxebizitza bat baino gehiagoko etxean bizi den norbaitentzat, aldameneko etxebizitza. Etxekoneko neskatilak. 2 iz. Gip. eta Bizk. Etxebizitza horretan bizi den pertsona. Ik. etxekoneko. Etxekonek alde egin zuten gu ezkondu baino zerbait lehentxoago. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    etxekon (V-m, G-azp-to), itxekon (V-gip). Ref.: A (etxekon, etxekun); Inza EsZarr 176; Elexp Berg2 (etxekon).

    “Coinquilino, vecino que vive bajo el mismo techo, en vivienda contigua” A. “Etxekona, vecino (G-azp)” Inza EsZarr. “Itxekonak alde zeben gu ezkondu baiño zeoze lentxuao” Elexp Berg2. v. etxegozki. Cf. etxepe.

    (V-gip), etxekun (V-och-ger-m), etxokon (V-gip). Ref.: A Apend (etxekune); Elexp Berg (etxekon etxokon). (En casos locales de decl. sing.). “Etxekune (V-m), casa contigua, pared por medio. Etxekunekoa da ori. Etxekuneko (V-och-ger-m), de dos viviendas” A Apend. “[En Asteasu, Larraul, Cizurquil y algunos pueblos ribereños del Oria es] auzo (vecino), quien reside en un inmueble distinto; se llama etxekonekoa al que habita un piso de la misma casa” BEcheg RIEV 1925, 204. “En los caseríos, la vivienda contigua, la que está bajo el mismo techado. En la calle, el vecino del mismo piso. Joan etxekonera eta gatza ekarri” Elexp Berg. v. etxepe. Etxekoneko Santusek eskatu ziolako, morroi bialdu ninduan illabete baterako Santus jaunaren etxera. Zubill 48. Etxekoneko Erramun Jauregi. Ib. 74. Etxekonean dagoala uste al dek Amerika? TxGarm BordaB 148.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. (B/G) coinquilino, -a, que vive bajo el mismo techo pero en distinta vivienda; vecino, -a
    fr iz. colocataire; voisin, voisine
    en iz. (UK) neighbour, (US) neighbor
    port co-inquilino, -a; vizinho(a)

    Esnea ta irine bagenduzke, etxekonetik zartagie ekarri ta ahie ingo genduke. (Esaera zaharra)

    etxekon (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 11:32 pm on 2017/12/04 Permalink | Reply
    Tags:   

    otapur 

    iz. Ogi-apurra. Usoa batetik bestera mugitzen da bere hanka ttipiez, otapur bila. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    otapur. v. OGI-APUR.

    OGI-APUR (V-gip, G-goi; Urt II 74, Añ; ogi-anpur Añ), O.-PAPUR (G-azp; H; o.-papor SP, s.v. paporra), OTAPUR (Lar -> H, Mg PAbVoc 236, Izt 72v, Bera), OTTAPUR, TTAPUR, ATAPUR. Ref.: VocZeg 287; Iz ArOñ (apur, ogi-mamiña); Etxba Eib; Elexp Berg. Miga de pan. “Ogi paporra, miette de pain” SP. “Miga del pan, […] ogi apurra, anpurra” Añ. Lizarraga de Elcano, además de atapur (LE-Ir (309)), emplea otapur sg. el voc. final de BOEanm. Cf. VocNav: “Atapurres de pan, migas de pan y plato de migas cocidas. Aparece en un pedimento a las Cortes de Navarra del año 1817 [Cuenca y Montaña]”; “tapurras, migajas [Aézcoa]”; “tapurres, migajas [Cuenca, Pamplona, Montaña. // Migajas que se echan en la sopa o en el vino [id.]”.

    Jaten dute bederen haurren ogi papurretarik. He Mc 7, 28 (v. infra OGI-PORROSKA). Txakurtxoak ere jaten dituzte beren nagusien maietik erortzen diran ogi apurrak. Ur (G) Mt 15, 27 (BOEanm 1309 ttapur, Samper ottapur, Arriand otapur, Ker, IBk, BiblE ogi-apur). Txakolin-txiztil batzuk eta ogi-apur bi. A BeinB 72. Paparrean geldituriko ogi-apur apurtxo batzuk eskuekaz iñarrosten. Or Tormes 69. [Liburu ontan] ez dago galtzekorik, ez otapurrik; dana da mami, dana da iaki. Ibiñ EG 1954 (5-8), 118. Otapurrak utzi ta ogi osoa iatera euskera iristen ez dan bitartean, galduak gera. EG 1954 (5-8), 126. Ogi-apur ta jaki-ondakiñ billa [ebiltzan oilloak]. Erkiag Arran 121. [Txoriei] ogi-apurrak emanez pasatzen zuan denborarik geiena. Salav 74. v. tbn. VMg 34s. Echve Dev 140. Lard 404. Altuna 24. Ir YKBiz 307. Anab Poli 130. Uzt Sas 69. Ogi-papur: Lg I 201. Sorarrain EG 1954 (5-8), 85. Otapur: Mde HaurB 36.

    Mai gañetik erortzen diran ogi-papurtxoak. Ir YKBiz 229n.

    Aldaerak: iz.

    [otapur] : ogi-apur, ogi-papur (Orotariko Euskal Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. migaja, miga de pan
    fr (migajas, restos) miettes fpl.; (de pan) mie Æ’.
    en (sobras, restos) leftovers, scraps npl; (pedacito de pan) breadcrumb, crumb n
    port iz. Æ’ migalha; (de pan) miolo

    Usoa batetik bestera mugitzen da bere hanka ttipiez, otapur bila. (Hiztegi Batua)

    otapur (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel