Gaurko hitza

Updates from apirila, 2019 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:28 pm on 2019/04/30 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mintxuri 

  iz. Zorabioa.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  MINZURI, MINTXURI (G-azp, AN-gip ap. Gte Erd 218; G-bet; A Apend). a) Mareo. “Mintxuria egin zaio (G-azp, AN-gip)” Gte Erd 218. Bere arpegiko kolorea eskuko pañueloa bezañ txuri egiñik, mintxuriak artuta bere senarraren besoetan erori zan. Arr GB 12. Min zuria arek; denen ikara. “Desmayo”. Or Eus 399. Ikusi al dituzute iñoiz moruak eta beltzak itsasoko min zuriak jota? Aien arpegiak! Anab Aprika 13. Min txuri eginta exeri omen uan. Ataño TxanKan 233. b) “Min-zuri (G-goi-to), dolor sordo” A. Zanko-belaunetan min-zurria [por -zuria ?] asi zitzaidan. AZink 166.

  Sinonimoak: iz.
  

  [minzuri, mintxuri] : zorabio, zorabialdi, burtzoro 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. mareo, aturdimiento; desmayo, desfallecimiento, síncope
  fr iz. vertige, évanouissement, éblouissement, étourdissement, malaise
  en iz. dizziness, giddiness; faint; bewilderment, daze
  port iz. enjôo, desmaio, mareo

  Zirujauak emandako zertzeladak entzun ahala, begi bistan daukana lausotzen sentitu du, zentzumenak nahasten eta sorgortzen, eta mintxuria eginda ziplo erori da lurrera azkenean, zer gertatu den ohartu gabe noski.  [Bizitza homeopatikoak, Xabier Mendiguren Elizegi, Susa, 2008] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  mintxuri (Argazkia: cardiosaudeferrol.com)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:43 pm on 2019/04/29 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bozkariatu 

  ad. Bozkariatu, bozkaria, bozkariatzen. da/du ad. Bozkarioz bete. Ik. poztu. Esan diezaion haren etortzeak zenbateraino bozkariatzen gaituen. Bozkaria zaitezte Jaunaren baitan. Edan dezagun bihotzaren bozkariatzeko. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. Ipar.

  [bozkarioz bete]: alaiarazi, alaitu, begia argitu, begiak argitu, begiak ireki, poztu, zoratu, alegeratu Ipar., loriatu Ipar., arraitu L-BN, alegratu Heg. beh., pagutu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. (batez ere Ipar.) alegrar(se), regocijar(se), alborozar(se)
  fr da/du ad. (se) réjouir, jubiler
  en da/du ad. to be glad/happy/delighted; to rejoice, to revel
  port da/du ad. (batez ere Ipar.) alegrar-se, regozijar-se

  Edan dezagun bihotzaren bozkariatzeko. (Hiztegi Batua)

  

  bozkariatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:08 pm on 2019/04/28 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  boz(-)emaile 

  iz.  Boto-emailea. Milesker gure boz-emaile guztiei, segi dezagun aitzina! (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  BOZ-EMAILE. Votante, elector. Promesez eta mehatxuz eta gezurrez ttuttulatzen tuzte botz-emaileak. EskLAlm 1889, 3. Boz-emaile Judas ttipi, boz biltzale Judas handi. HU Zez 198. Ez ote da zuzen, boz-emaileak jakitea boz egun hautan bederen xuxen nor norat dagon? Ib. 141. Norbaitek izendatua zen araiz; eta nork? Herriak, herriko gizonek; boz emailek. HU Aurp 128. Han bere herritar boz-emaile biarnesen aitzinean egin du mintzaldi bat. Ib. 81. Xuberoko eta Baxenabarreko boz-emailek igorria da Pariserat Berdoly zenator. Ib. 142.

  Sinonimoak: iz.

      [bozkatzailea]: aukeratzaile, bozkatzaile, hautatzaile, hautesle, hautari g.e., boto-emaile (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. votante, elector, -a
  fr iz. votant, -e ; électeur, -trice
  en iz. elector, (informal) voter
  port iz. eleitor, -a

  Boz-emaileak izan dira gaurko protagonistak.

  

  boz-emaile (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:41 pm on 2019/04/26 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  paita 

  iz. Bizk. Ahatea. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  paita (V), paitta (V-gip). Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg. Pato. “Or nun doian paittia dirudixala bere pausuakin!” Etxba Eib. “Eun paittatik gora euki giñuzen” Elexp Berg. Iturri politak, errekak, oxintxoak… benetako paita ta guzti. AEmil AndreM 162. Oiñetakoak kendu, eta… paitta-ankak euki neskiak. Alzola Atalak 46.

  Sinonimoak: iz. Bizk.

      [ahatea]: ahate (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Zool.) tarro (Tadorna sp.) (2) iz. (Zool.) (B) pato
  fr canard
  en duck
  port pato

  Paiten urmael ertzetik pasa garenean, bikotea ikusi dugu zirritan.  [Auzoak, Urtzi Urrutikoeetxea, Susa, 2005] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  paita (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:30 pm on 2019/04/25 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  goiargitu 

  ad. goiargitu, goiargi/goiargitu, goiargitzen (du). Inspiratu. Egin dituzte Liburu Santuak Jainkoaren argi eta laguntza bereziekin, berek deusik asmatu gabe, goiargituak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  goiargitu. “Inspirarse” A DBols. Egin dituztela [Liburu Sainduak] Jainkoaren argi eta laguntza bereziekin, berek deusik asmatu gabe, goiargituak. Zerb IxtS 7. Elisabetek, goiargiturik, Mari Mesiaren Ama dala jakin daki. Egan 1955 (1-2), 33.

  Sinonimoak: iz.
  

  [goiargitu] : inspiratu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. inspirar, iluminar
  fr du ad. inspirer, éclairer
  en du ad. inspire, enlighten
  port du ad. inspirar, iluminar

  Zutik jaiki zen, luzatu zuen besoa goiargitu bat bailitzan, eta durundizko ahots batez esan zuen: [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  goiargitu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:07 pm on 2019/04/24 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ipurgarbitzaile 

  adj. Lgart. Lausengaria. Hala usteko du, noski, ipurgarbitzaileen samalda azkengabeak, hitz zuri faltsua aho-beteka botatzen bestetan ez dakien jende modu horrek. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ipur-garbitzaile (V-gip). “Adulador. Legutzallia zala esango dot, ez esatiarren ipur-garbitzallia, berba zatarra danetik” Etxba Eib. “Adulador, pelota” Elexp Berg. Kontra-maixua biarreratu zanian, laster juan jakon ipur-garbitzailleren bat kontuakin. SM Zirik 13.

  Sinonimoak: izond. beh.

  [lausengaria]: balakari, balakatzaile, ipurtzuri, koipetsu, lausengari, lausengatzaile, losintxari, zurikatzaile, zuriketari, zuritzaile, ferekatzaile Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (herr.) lameculos; adulador, -a
  fr iz. (vulgaire) lèche-cul; flatteur
  en (vulgar, offensive) ass kisser; (slang) brown noser; (colloquial) sweet-talker; (formal) sycophant, flatterer, cajoler
  port iz. (vulgaire) lèche-cul; flatteur

  Hala usteko du, noski, ipurgarbitzaileen samalda azkengabeak, hitz zuri faltsua aho-beteka botatzen bestetan ez dakien jende modu horrek. (Hiztegi Batua)

  

  ipurgarbitzaile (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:39 pm on 2019/04/23 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  liburuzale 

  iz/adj. Liburuen zalea dena, liburuak irakurtzea nahiz bildumatzea gogoko duena. Ik. bibliofilo. Liburuzalea naiz, asko irakurri dut neure urteetan. Gure herria ez da inoiz izan liburuzalea. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  liburuzale (V-gip ap. Etxba Eib; T-L), libruzale.

  Aficionado a los libros, a la lectura. “Gaztetatik ixan zan liburuzalia, bai erosteko eta bai irakortzeko” Etxba Eib. “Bibliophile”, “amateur de livres” T-L. v. liburukoi. Anima zale, orazio zale, libruzale ta Jangoikoaren urreko bat. Mg CC 135. Ni liburu zalia naz. Mg PAb 184. Seme bata eskolauba da, liburu zalia. Ib. 95. Urteoroko “Jocs Florals” direlakoak, liburuak, batez ere liburuzaleentzako edizioak. MIH 151. Paper eta liburu zahar bila zebilen beti, ez ordea zekenkeriaz beretzat gordetzeko, zenbait liburuzalek bezala. MEIG VIII 69.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz./izond. bibliófilo, -a [persona aficionada a leer o coleccionar libros]
  fr bibliophile
  en bibliophile, book lover
  port bibliófilo(a)

  Liburuzalea naiz, asko irakurri dut neure urteetan.  (Hiztegi Batua)

  

  liburuzale (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)