iz. Parapentean aritzen den pertsona.
Sinonimoak: iz.
[parapentelari]: parapentezale (Mendizalearen hiztegia, ostadar.org)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es parapentista
fr parapentiste
en paraglider
port parapentista
Parapentelari bat zauritu da Sopelan, itsaslabarren aurka talka eginda (eitb.eus, 2019/07/20)]
parapentelari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)
ad. enoatu, enoa, enoatzen || da/du ad. Ipar. eta Naf. Aspertu, nardatu, unatu. Beti otoitz egin behar dela, enoatu gabe. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
enoatu, enoiatu (Lar, Aq 257 -> A (AN), H), enuiatu, enoitu (AN-5vill ap. A).
1. Cansar(se); aburrir(se). v. eneatu. Tr. Documentado, ya desde Dechepare, en autores septentrionales y alto-navarros (incluyendo en éstos a Mendiburu). Hasta el s. XX la única forma atestiguada es enoiatu, y en el s. XX sólo enoatu. En DFrec hay 2 ejs., septentrionales, de enoatu. Harekila egoitiaz ezpaneinde enoia. E 153. Halakotz enoiatu izan naiz jenerazione hunez. “Ennuyé”. Lç He 3, 10. Ezen bethi othoitz egin behar dela, enoiatu gabe. Lç Lc 18, 1 (He y Dv unhatu, TB onhatu, Ol aspertzeke, Leon lotsatu, Or aspertu, IBk e IBe etsi). Pausuak mundu onetan zebillenean egin zituenak, anbat aldiz enoiaturik. Ber Trat 74v. Beti egonen dirade kontentu eta plazer andiareki nola lenbiziko egunean, beñere enoiatu eta fastiatu bage. Ber Doc 119r. Ezen hala deusek ez nazake izi, tenta, enhoia edo niholatan malenkonia. Harb 277. Irakurtzalia enuiatu gaberik. Tt Arima 3. Ezin ikusiz Clotilde enoiatu zen Aureliano. Mb IArg I 183. Dagizun [lan ori] aldi oro obeki ta bein ere enoiatu bage. Ib. 230. Biño ezkattezen enoitu (Lesaka, 1857). ETZ 251. Nere bortu gainetan baniz enoatzen. Ox 144. Atzerri hontan nola ez laite / ene gogoa enoa? Mde Po 79. Joan den igandean zortzi, gure nexkatxa gaztek eman zaukuten bigarren aldikotz komedia pollita. Bazen jende Jauregian eta nehor ez da enoatu. Herr 14-3-1957, 2. Eskualdun gaztea, ixilik ba zagon ere, etzen enoatzen. JEtchep 91.
2. (Lar), enojatu (-du Lcc), enuxatu. Enojar(se). “Enojarse“, “estomagarse” Lcc. “Enojar” Lar. Ekusirik zala Sirena enojadu. Lazarraga 1142r. Onegaz enojaetan dogu / guk aren majestadea. Ib. (B) 1159vb. Zomait badaude ankartruk edo enuxatruk. Mdg 136.
enojada. (Forma de fem.). Bakit jarriko zareana / nigana enojadea. Lazarraga (B) 1164vb.
3. (-nh- Darric ap. DRA), enhoratu (Darric ap. DRA). “Enhoiatu, acariciar, mimar a un niño (Darric)” DRA. v. eneatu (2).
Sinonimoak: ad. Ipar./Naf.
[gogaitu]: gogaitu, nazkatu, nekatu, gohaindu Ipar., nardatu Ipar., pastikatu Ipar., antojatu Heg., aspertu Heg., gogait egin Bizk., debeiatu Zub., fastikatu g.e., ernegatu zah., eneatu Ipar. g.e., gogoan jo Gip. g.e., erdeinatu Ipar. zah., gogoetsi Ipar. zah., unatu Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es da/du ad. (GN/Ipar.) aburrir(se), fastidiar(se); cansar(se)
fr da/du ad. (GN/Ipar.) (s’)ennuyer
en da/du ad. (GN/Ipar.) become bored, get bored, get tired; get worn out, wear yourself out
port da/du ad. (GN/Ipar.) entediar-se, anar-se; cota
Nehor ez zitekeen enoatu edo aspertu hari beha. [Luzaiden gaindi, Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren (Elkarlanean, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)
enoatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)
iz. Denbora-pasako hizketaldia.Â
Sinonimoak: iz.
[blaga]: berriketa, berriketaldi, hizketa, hizketaldi, berbaldi, solasaldi, solas, berbeta
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es iz. charla, parloteo
fr iz. causerie, bavardage
en iz. chat; gossip
port iz. fuxico
Blaga lasaian zeuden jubilatuek harriturik begiratzen zioten infernuko Beltzeburengandik ihesean zebilela zirudien mutil hari. [Berandu da gelditzeko, Unai Iturriaga (Susa, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)
blaga (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)
adb. Zurrustaka. Jantziei ura txirrioka zeriela. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
txirrioka (Izt 24v), txirriaka. A chorros. v. TXIRRIOAN (s.v. 1 txirrio). Odola txirriaka zeriola. Ber Trat 9r. Jantziak ura txirrioka zeriola. Anab Poli 36. Ur gardena txirrioka ematen zun iturri aurrean. Onaind in Gazt MusIx 154.
Formando hilos de agua. Kristaletan bera, txirrioka dijoaz euri-tantak. NEtx LBB 106.
Sinonimoak: adb.
[txirrioka] : burrustan, txirrioan, txirrioz, zurrustan, zurrustaka, ugari (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es adb. a chorros, chorreando
fr adb. avec abondance; Ã flots.
en adb. (water) gush out (phrasal verb)
port adb. a jorros
Izerdia txirrioka zeriola. (Elhuyar hiztegia)
txirrioka (Argazkia: sweatblock.com)
iz. 1. Murgilaldi. 2. ad. Murgildu.
Orotariko Euskal Hiztegian
kaputzete (Sal, R ap. A).
1. “Zambullida” A.
2. kaposote. “(R-uzt), zambullirse” A (no se da cuenta de la expr. verbal completa). v. KAPUTZ EGIN.
Diccionario Etimológico Vasco
KAPUTZ/KAPUTZETE/KAPUTZ EGIN R, salac. ‘zambullirse, zambullir’. Vid. kapen y ka-posote. Existe una formacion romanica, arag. darse un capucete. Tenemos el e1emento kap(utz) y el sufijo romanico -ete de tipo diminutivo.
Sinonimoak:
[kaputzete] : murgil, murgiltze, urperatze, pulunpa; murgilaldi, urperaldiÂ
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) zambullida (2) zambullirse
fr (1) plongeon (2) plonger
en (1) (bath) dip; (sea) dive, plunge (2) dive
port (1) mergulho (2) zambullida; zambullir-se
Kaputzete baten beharra daukat!
kaputzete (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)
iz. Prentsan, irratian, telebistan edo kideko komunikabide batean, bereziki albiste zerbitzuetan, lan egiten duen pertsona. Ik. berriemaile 2. Kazetari lanetan 1917an hasi zen. Telebista publikoko kirol kazetaria. Zorioneko gerra hartan kazetari ibilia zen. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
kazetari (T-L), kazetalari, kasetalari.
Periodista. “Journaliste” T-L. Kazetari eta erlisionearen etsai makurrenek berek laudatu dute. HU Aurp 112. Kazetalari gisa. Ib. 40. Egiaren gudaria da kasetalaria. J. Haritschelhar Herr 10-12-1992, 8. Kasetalari, edo erakasle, edo politikari kazkarregi batzuen ozarkeriak. Larre ArtzainE 122. Hiriart-Urruty kazetalariarekin elaire zen. Lf ELit 267. Kazetariekin […] kontu. MEIG IX 85. En DFrec hay 51 ejs., 49 meridionales, de kazetari, 4 de kazetalari, 3 (sept.) de kasetalari y uno, septentrional, de gazetalari.
Sinonimoak: iz.
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) iz. periodista (2) iz. que publica/edita una revista
fr iz. journaliste
en iz. journalist, reporter; the press
port iz. jornalista
Hainbesteraino, ezen kazetaria ez baita jada erredakziotik ateratzen, eta prentsa-ohar ofizialen, agentzietako albisteen eta abarren artean itota dago. Jada ez da albisterik bilatzen. Gainera, erakundeen informazioa argitaratzeak ez du inoiz arazorik sortzen, eta hala, lanbidea gero eta erosoago bihurtzen ari da. [Mariano Ferrer, Alda Aldizkarian argitaratua eta Argia.eus-etik ekarria. (Argia.eus, 2019ko urtarrilaren 20an)]
kazetari
iz. 1 iz. Ikusteko edo ezagutzeko gogoa. Ik. ikusgura; ikusmin. Ikusnahia pizten duten ikuskariak. Ikusnahi hutsal bat, ezagutze eta jakite izenez jantzia. 2 adj. Ikusteko edo ezagutzeko gogoa duena. Ik. begiluze; ikusbera. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
ikusnahi, ikusi-nahi.
1. Curiosidad, deseo de ver. Beste gizonen ikhusi nahirik ez ükheitia. Mst I 20, 6 (Ol ikusi nairik-eza). Mirapilliak edo ikusi-naiak asko galtzen ditu. Lard 44. Beti deitzen dute mirariak jendiaren ikus-naia. Bv AsL 102. Ageri da ez dakizula zer den basaren ikusi nahia. JE Bur 194. Jende-mordoska ugaria eraman zun ikusnaiak portualdera. TAg Uzt 133. Ikus-nai utsal bat, ezagute ta iakite izenez iantzia. Or Aitork 288. Ikusi-naia ba-geneukan, baño bertaratzeko usterik ez. Anab Aprika 37. + ekusi nai. Kuriostasunak eta lehen ez ikusiak ikusi nahiak daramatza. SP Imit IV 1, 8. Jangoikoa ekusi nai andiarekin. Mb IArg I 333. Bere alhaba ikhusi nahia zelarik beldürra beno azkarrago. Egiat 173. Ori ikus-naiez il nadin. Or Aitork 13. v. tbn. Ikusi nahi: Cb Eg II 206. Lg I 277. EA OlBe 17. Uzt Noiz 112.
2. (Dv). “Désireux de voir” Dv. Ikusnaia nazan ezkero. Ezale 1897, 61a. Ikus-nai batzuk, kai-baztarrera, / ontziak dauden tokira. Or Eus 389. Hiri hartan bizi zen gizon aberats bat […], aspaldion Jesus ikhusi nahia. Lg II 216. Patriarkak hiltzen dire hura ikusi nahiak. Hb Egia 47. Bitoriak ikhusi nahia da. Laph 122. Etzen bazter ikhusi nahia. JE Bur 66.
Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
iz. [ikusmina]: ikusmin, ikusmira, ikusgura Bizk.
izond. [begiluzea]: ikusmin, ikusmira, ikusgura Bizk., begiluze, kurioso beh., ikusbera jas., kurios Ipar. zah., begi-luze
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) iz. curiosidad, ganas/deseo de ver, ganas/deseo de conocer (2) izond. curioso, -a; deseoso de ver
fr (1) iz. désir de voir, curiosité (2) izond. curieux, -euse ; désireux, -euse de voir
en (1) iz. longing to see; curiosity (2) izond. [pertsona] curious, inquisitive
port (1) iz. curiosidade (2) izond. curioso, -a
Ikusnahia pizten duten ikuskariak (Elhuyar hiztegia)
ikusnahi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)
Reply