Gaurko hitza

ahaire (L, BN, S; SP (que cita a EZ), Gèze, H), ahaide (S). Ref.: Lh (ahaire, ahaide). Etim. De aha- (< aho) + aire ‘aire’. No es “extensión” de aire que, con el valor de ‘aire’ no conoce una variante ahaire.

Melodía, aire. Harriet atribuye “ahaire musikazkoa egizue” a Etcheberri de Ziburu , y lo que en realidad hay en éste es musikazko […] aheria. v. 1 aire (3). Ez musika xorienik udan kanpo ferdeak, / zeña garaitzen eztuen ene ahaire dulzeak. EZ Man I 16. Pasione sakratua / nahi nuke kantatu; / ahairea Zuk zerorrek, / Jesus, irakats dazu. EZ Noel 92. Ebanjelista saindua, / zuk, othoi, zeureenak, / ene ahotik entzun tzatzu / ahaire orenenak. Ib. 148. Adizazu, othoi ene / ahaire kantarena. EZ Eliç 357. Ahaire zahar huntan bi berset berririk, / alagrantziareki khantatü nahi tit. Etch 684. Ahaide delezius huntan bi berset gei tit khantatü. Ib. 234. Argitara emaiten dütügü hamabi Noel, ahaire ederrenak dütienetarik. UNLilia 2. Eta orai harzara Ãœskaldün batek ahaire zaharrekin arra mulda erazirik. Ib. 1. Bilhatü ahal izan diren Noelak oro bere ahairekin. Ib. 2. Ahaire berrian. Xikito 11. Euskal-ahaire zaharrak euskaldunagoak bide ziren. MIH 154.

Canción. Bekhatü hartara duatzan ahairen emaitez edo haier behatzez. UskLi 249 (ap. DRA).

ahaide (S ap. Gte Erd). Entonación (en el habla), acento. “Santa Grazin ahaide berezia die (S), […] beste ahaide bat die (S)” Gte Erd 287 (junto a doñu, ereta, etc., de otras zonas).

“Élévation de voix en général. Nigarrezko ahairiak (Imit (S) 1737, Lf), les lamentations” Lh (s.v. aha-; no aparece en Maister, única traducción suletina del Kempis en el s. XVIII).