Gaurko hitza

Updates from abendua, 2014 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:06 am on 2014/12/10 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bort 

  izond. 1. Sasikoa, sasikumea. 2. Faltsua. Negar bortak eta alferrikakoak.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  bort (V, G, AN, L, BN; Lcc, Mic, SP, Lar (L), Dv), borde (SP > Dv), bord(a) (O Not > SP  > Dv), bortt (Sal, R). Ref.: A (bort); Inza RIEV 1928, 152.

  1. Bastardo, ilegítimo. “Bordea, borda (O), bortha [sic] (Ax), bâtard” SP (la supuesta var. bord aparece en Oihenart (Not 49) como origen de cast. borde). “Espurio” Lar y Añ. “Borde, hijo fuera del matrimonio legítimo” Lar. “Borta, natural; seme-borta, hijo natural” Inza RIEV 1928, 152. En AxN se explica bastarta (351) por borta…

  “Bort […] hijo a quien apenas aman los padres, casi desechado” A.

  (Aq (AN)). Falso. “Ajenjo, azintzua (AN), asensiourdina (G). Otra especie, borta (AN) [probablemente por azintzu borta]” Aq 252 ( A: “Bort (AN, Aq) especie de ajenjo”).  Kristio borta da nai duena segitu Kristo gloriara pasatu gabe gurutzetik (253). LE-Ir. Perla-borta (179). ‘perla falsa’. LE-Ir. Baldin urriki eta negar oiek badire kaltea gatik, eta ez beste gatik, dirade urriki eta negar bortak, banoak, alferrikakoak. LE Urt 140s.

  “Zurgin-borta, carpintero vulgar; argin-borta, cantero vulgar (AN-ulz)” Inza RIEV 1928, 152.

  2. “Bort (V-ger), huraño, arisco; (del esp. arc. borte?)” A.

  Sinonimoak: iz./izond.

  [ezkontzaz at sortua]: izun, sasiko, sasikume, bastart Ipar./Naf., aizun neol. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [garratza]: garratz, muzin, zakar, zaputz (Labayru ikastegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Labayru eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. [sasikoa] ilegítimo, -a, bastardo, -a (2) izond. falso, -a, artificial (3) izond. [arrunta] vulgar (4) izond. huraño -ña, arisco -ca
  fr (1) adj illégitime (2)  adj faux(fausse) (3) vulgaire (4) adj farouche
  en (1) illegitimate, bastard (2) izond. false (3) izond. [arrunta] common, ordinary (4) izond. retiring, hermit-like
  port (1) adj ilegítimo(a) (2) falso(a) (3) vulgar (4) adj esquivo(a), intratável
  

  Entzun:
  

  Zuzenik gabea iruditzen zitzaidan “hamabi orduko” ipuin bort harekin egiten zuen konparazioa. [Groenlandiako lezioa, Bernardo Atxaga (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Baina gorrotoak, adiskideak, gazte harenganako gorrotoak, bastart harenganako gorrotoak, nire aita odolezko, erregezkoaren seme bort harenganako gorrotoak arrazoiaren tokia usurpatzen zidan, askotan izaten den bezala, eta gorroto nuelako uste nuen ulertu ere egiten nuela. [Hiltzaile baten aitormena, Joseph Roth / Matías Múgica (Igela, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Hori baino andra garratz eta bortagorik!  (Labayru Ikastegia)

  

  bort (Irudia: grotesqueandarabesque.blogspot.com)

  Luistxo is discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Luistxo 8:40 am on 2014/12/11 Permalink

    Ilustratzeko The Ververen bideoa jarri behar zenuen… https://www.youtube.com/watch?v=1lyu1KKwC74

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:45 am on 2014/11/05 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  baliogabetu 

  da/du ad. Balioa galdu edo kendu, baliogabe bihurtu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  baliogabetu (PMuj), baliobagetu (Lar). “Invalidar” Lar. “Depreciarse” PMuj. En DFrec hay 3 ejs. de baliogabetu.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  [deuseztatu] : deuseztatu, indargabetu, balio gabe utzi.

  Antonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [balioztatu] balioztatu, balio eman.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es invalidar, anular, revocar
  fr invalider, annuler, révoquer
  en (1) to invalidate, to nullify, to cancel, to annul, to disallow; to rescind, to revoke (2) to become invalid; to be made null and void
  port invalidar, anular, anelar, revogar

  Entzun:
  

  Espainiako Auzitegi Konstituzionalak baliogabetu egin du, behin-behinean, igandeko kontsultarako deia.  [Konstituzionalak debekatu arren, Generalitateak eutsi egingo dio galdeketari, Berria.eus (2014-11-04)]
  

  

  baliogabetu (Pixabay, Nemo) [CC0 Public Domain]

   
• 

  Maite 5:18 pm on 2014/11/04 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  buruiritzi 

  1. iz. Hantustea. 2. izond. Bere buruaz iritzi onegia duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. eta izond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  [hantustea] iz. : harrokeria 
  [harroa] izond. : harro, harroputz, hanpurutsu, fanfarroi, buruharro
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. vanidoso, -a, presuntuoso, -a, presumido, -a; inmodesto, -a (2) iz. vanidad, presunción
  fr (1) izond. vaniteux, -euse ; présomptueux, -euse (2) iz. vanité, orgueil
  en (1) izond. vain, conceited (2) iz. vanity
  port (1) izond. vaidoso, -a (2) iz. vaidade

  Entzun:
  

  Ez da emakume eder buruiritzi eta urrun horietakoa.  [Brooklyngo erokeriak, Paul Auster / Oskar Arana (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Harroputz eta buruiritzi galantak dira gero! [Pospolo kaxa bat bezala, Patxi Zubizarreta (Pamiela, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  buruiritzi (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:58 am on 2014/10/15 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  beldar 

  iz. ZOOL. Tximeleta–larba. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [larba]: larba (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es oruga
  fr chenille
  en caterpillar
  port larva, lagarta

  Entzun:
  

  Mutazio batek berekin badakar garapenaren anomalia bat, euli itxuragabe bat, beldar gaizki eraiki bat agertzea, seinale paper zehatz bat jokatzen duela mutazioak jotako geneak eraikuntzaren urrats batean. [Sagua, eulia, eta gizakia, François Jacob / Juan Garzia (EHU, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  beldar (Argazkia: Arantza Otaduy, ‏@mondrautar)

   
• 

  Maite 10:15 am on 2014/09/21 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bilbatu 

  du ad. 1. Ehun bat ehotzeko, bilbearen haria irazkiaren harien artetik zeharka igaroarazi. 2. (hed.) Isilpean zerbait prestatu edo gogoan sortu. Zergatik, bada, bilbatu duzu iruzur hori zeure bihotzean? (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  1 Tramar, hacer la trama de un tejido; tejer; (fig.) tramar, urdir, maquinar algo. Jansenisten heresia izan dela egundaino ifernuko debruek irun, bilbatu, ehoarazi edo asmatu eta hedatu duten herersiarik finena. Elsb JBBizia 87. Zegaitik bilbatu dozu, ba, iruzur ori zeure biotzean? Eguzk GizAuz 15. Sare au Kereonek ala zerauk bilbatu ote duzu? Zait Sof 67. Zer-edo-zer ulertzen al duzu? ala, nere itzok, zure asmoak bilbatuz ari ziñanean bezin utsaltzat dituzu? Ib. 135. Asi da, ari da [organua] / iruten, ariltzen, / ekin eta jarrai / bilbatzen, eiotzen. Or Poem 517. Yauna, bilbatu itzazu eraz itzak eta ez irten aritik orren murrizki. Amez Hamlet 104. Nere buruko zazpi lakain eunez bilbatu ta iltzez eutsi itzatzu. ‘Plexueris’. Ol Iud 16, 13 (Dv bilbeko hariarekin ezpartzatzen badituzu, Ker irazkiaz eundu). Berak bilbatutako gerriko ximena gerrian eta berak landutako ereztunak beatzetan izaki. Zait Plat 118. Mats-aien astiroak itzalpeak bilbatzen ditue. “Texunt”. Ibiñ Virgil 60.

  2  “(L), ramasser en faisant des tas, des paquets, de ce qu’on ramasse” H.

  3 (BN-lab ap. A; T-L). “Alcanzar, hallar algo que era muy difícil” A. “Acquérir, bilbatu, bildu, eskuratu” T-L.  Ez da haren atseginaren parerik muga iragaiten duelarik, guarder bere buruaren jabe dela erakutsiz eta heien gatik nahi duena egiten duela… bereziki holaxet moltsa bilbatzen ahal badu. GH 1935, 307.

  Sinonimoak: ad. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [ehundu] : ehundu, irun.
  [lortu] : lortu, erdietsi.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) tramar, hacer la trama de un tejido; tejer (2) (hed.) tramar, urdir, maquinar
  fr (1) tisser, tramer(2) (hed.) tramer, manigancer, intriguer
  en (1) to weave [on a loom] (2) [gogoan sortu] to plot, to scheme, to conspire; to concoct
  port (1) tecer, tramar (2) tramar, urdir, maquinar

  Entzun:
  

  Halpérin-ek artoski adierazi dizkigu orduko ahaleginen nondik norakoak, eta horiek Kodearen edukian izan zuten eragina3. Zernahi gisaz ere, Frantziako Iraultzak ondu zuen hamalau urte luzez (1789-1804) halako zerrenda osotua, lege zibilen ikuspegitik aurreko legeria ezabatu eta arloz arlo bestelako legeen hariak bilbatu zituena.  [Frantziako kode zibilaren lehen proiektua, Jean di Portalis / Andres Urrutia (Jakin, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Mendearen hasieran ez bezala, Bigarren Mundu Gerraren ondoren enpresa multinazionalek bilbatu dituzten nazioarteko ekoizpen-sareak herrialde industrializatuetan zabaldu dira batez ere.  [Ekonomiaren globalizazioa, Jacques Adda / Koro Navarro (EHU, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Trajediak bilbatu ohi dituen bi aldeak nituen neurekin: handitasuna eta txikikeria, urrea eta gorotza.  [Arrainak ura baino, Hasier Etxeberria (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  bilbatu (PixaBayCC, LoggaWiggler)

  bilbatu (James Tissot [PD], Wikim. Com.)

   
• 

  Maite 8:30 am on 2014/09/20 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  banda-zabalera 

  iz. Transmisio-kanal batek denbora-unitate batean (segundo batean normalean) transmiti dezakeen datu-kopurua. (Euskalterm)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Wikipedia):

  es ancho de banda, anchura de banda
  fr largeur de bande
  en bandwidth
  port largura da banda, largura de barramento, banda

  Entzun:
  

  Hiru ekimen berri jarriko dituzte martxan gutxi barru: banda-zabaleraren handitzea, etxeko ordainpeko telebista edonon ikusteko aukera (“tv everywhere” deritzona) eta ‘euskal wifi’a, hau da, wifia euskal hiriburu nagusietan etxean kontratatutako salneurri berean eskuratzeko aukera.  [Euskaltelek Euskadin haztea lehenetsiko du, erosketak baztertu gabe, Pedro García Larragan (eitb.eus, 2014/05/30)]
  

  

  Interneteko konexio ezberdinen gehienezko banda-zabalera (Wikipedia)

   
• 

  Maite 8:56 am on 2014/09/17 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  blastiatu 

  du ad. Jipoia eman, astindu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘jipoitu’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  blastiatu.  “(Vb. trans.) vapulear, dar una paliza. Ganberro eiten ziarduan, eta blastiatu eben biar eban neurrixan” Etxba Eib. “Nausixak txikixa blastiatzia ez da gatxa” Ib.

  Sinonimoak: ad.
  [jipoitu] :  jipoitu, astindu, zigortu, egurra eman, egurtu, epelak eman, jo  (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Orotariko Euskal Hiztegia, Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es vapulear, dar una paliza
  fr donner une raclée
  en to hit sb; to beat sb up, to give sb a beating
  port vapular, dar uma sova, dar uma surra, dar uma tareia

  Entzun:
  

  Ministeritzak onartu nahi duena indarrean balego, gaizkile bat zinateke. «Ez da soilik trebatzailea (adiestrador) blastiatu behar, zigortu behar da trebatu (adiestrado) pasiboa ere», esan dute lege berriaren bultzagileek.  [Delitu berria, Anjel lertxundi (Hitz beste, 2014-09-16 )] (Berria.eus)

  

  blastiatu (Wikimedia Commons)