harroki

adb. Harrotasunez; harrokeriaz. Ikus, bestela, edonon, Nafarroako kateak, harroki erakutsiak. Harroki hitz eginez.  (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

1 harroki. 1. (SP (que cita a EZ)). Caverna. Egotekotz bethiere harroki lurpekoan / Aingeruen desiratu batzarretik kanpoan. EZ Man I 131 (cf. ib. 95 leze lurpekoan). 2. (O-SP→SP, Dv, A). “Monceau de pierres” O-SP 229 y SP. 3. (HeH Voc→Dv, A, H). Roca. “Harrokia, harroka, harbotxia, aitza, arkhaitza ” HeH Voc. Harrokian eragina zuen hobi batean ezarri zuen, zeintan ezpaitzen oraino nehor izan ehortzirik. HeH Lc 23, 53 (Lç arroka batetan, He zein baitzen arroka zilhaturik egina, TB harrokan, Dv harrian, Brunet aitz batean).

2 harroki. 1. (H (que cita a Ch)). De manera basta, ordinaria, pobre. Cf. harro (3). Bakhartasunean daudez, pobreki iaten dute, harroki bestitzen dire [relijioneko presunak] . “Grosse vestiuntur” . Ch I 25, 8 (SP lodiz, Ip larriki). Zenbat dire harroki haziak eta altxatuak izan direnak. “Nourris rustiquement” . He Phil 40. 2. (S, H). Frívolamente, ligeramente. “Librement, sans retenue, avec dévergondage” H. “(Habillé) avec quelque liberté” Lrq. Luziferrek bertze aldetik konbidatzen du gezurrez; […], bizi arroki, lasaiki, nola nai; bizi guapoki. LE Urt 322 (ms. 114v bizi árro). 3. Arrogantemente, orgullosamente, con vanidad. “D’une manière vaniteuse, avec vaine ostentation” H. Yadetsi zien arroki ta funtsez. Or RIEV 1929, 9. Baserriz landa nai aunat ager- / arazi, bazterrik-bazter, / arroki; ezpaitun ezer / lurbiran ederrik i bezain eder! Ldi BB 136. Ikus, bestela, non-nai, etxe-aitziñetan naiz pillota-tokietan; ikus Naparroako kateak, arroki erakutsiak. Ldi IL 48. Larru meezko yatorri-agiria erakusten baño arrokiago, or goazkizu esaten itzez laburtxoak gerala, baña… egitez, ordea? Ib. 104. Sedaz yantzirik zabiltz; arroki ta arrandiz indiollar lumak daramaizuz. Goen Y 1934, 184. Arroki altxa ta laisterka nere Iaunaren aurka nindoala. Or Aitork 165. (Sartuz, harroki mintzo da Pantxori). To, hor hiza, hi ere buhamia! Larz Iru 114. “Élégamment” Lrq. 4. (Dv→A). “D’une manière leste, gaillardement” Dv. “Alegremente” A. HARRO-HARROKI (Forma con reduplicación intensiva). Muy orgullosamente. Aoa zabalik eukazan inguruko entzulei arro-arroki begiratuaz. Erkiag Arran 143.

3 harroki. (Lar, Añ, Hb, Dv, H, A). Esponja. “Éponge” Dv (que cita a LE y Lard). “Algunos, después de Larramendi, aplican esta palabra a la esponja” A. v. belaki. Aiék bada isopo bát inguraturik arrókias ozpiñes béteas, paratu zióte agoan berarí. LE Io 19, 29 (Lç sponjia, He belogi, Dv esponja, Ol oragun, Ker, IBk. IBe belaki). Artu zue arrokia bat, ugartu zue ozpinean. (Mt 27, 48). BOEanm 1339. Begira zeudenetatik batek arroki edo esponja ozpiñetan busti zuen, eta makilla luze bati erpiñean ipiñita, aora eman zion. Lard 462.

4 harroki. (V-gip ap. Etxba Eib ; A). Orgulloso; fanfarrón. “Fanfarrón (FSeg)” A. “Orgulloso. Arrokia dozu, uste barik, gaztetxu ori ” Etxba Eib.

Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

adond. [harrokiro]: harro, handioski Zub., burgoiki g.e., harrokiro g.e., haidorki Ipar. g.e., hanpuruski Ipar. g.e.harroki

iz. g.e. [belakia]: belaki, esponja

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) adb. arrogantemente, orgullosamente, con vanidad (2) iz. (Zool.) esponja ➥ 1 belaki
fr adb. avec vanité, vantardise
en adb. proudly
port adb. orgulhosamente

Testuinguruan

Kalera jalgi dira, harroki. #gaurkohitza