hiltamu

iz. (B) Agonia. Hiltamuan sartu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegia

hiltamu (V). Ref.: A EY III 241; A Apend; Gte Erd 265. “Agonía. […] Iltamu gogorra izan dau (V). Dicen que está ya en la agonía, iltamuan sartu eida (V-arr)” A EY III 241. “Iltamuan (V-arr), en la muerte” A Apend. Gurasoak iltamuan esandako itz onek. A Latsibi 12. Eriotz orduan, iltamu-aurrean berriro leen baizen garbi […] geldi daiteala [arima]. Erkiag Arran 173. Itsasoan il ala galdutakoari joten yakon iltamuko kanpai-ots bereixia. Ib. 166. Egun berri hartan, hiltamu latz batean / animali guztiak akabatu ziren. Arti MaldanB 201.

Sinonimoak: iz. Bizk.

    [agonia]: agonia, heriotzaldi, hilzori (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (B) agonía
fr agonie
en death throes
port agonia

Entzun:

1975. urtea

Hiltamuaren kronika

40 urteko diktaduraren ondoren Francok azken hatsa eman zuen 1975ean. Urte sinbolikoa izan zen inondik ere, frankismoaren aparatuen (polizia, oligarkia, justizia…) eta jendartearen arteko hortik aurrerako pultsuak zedarritu zituelako 1978an ernalduko zen erregimen konstituzionalaren moldeak. Gero eta gehiago dira pentsatzen dutenak “Trantsizio” deituriko aldi horretan sortu zen sistema politikoak muga itzelak dituela, ezin dela estatu bat eraiki beldurra, amnesia eta inposiziotik. Beste 40 urte igaro diren honetan, zer hobe atzera begiratua egitea baino. [Hiltamuaren kronika, Urko Apaolaza (Larrun, 2446. alea )] (Argia.eus)

hiltamu (Agony, Valentine Godé-Darel. Wikimedia Commons, Public Domain)