otoiztu

ad. otoiztu, otoitz/otoiztu, otoizten || 1 du ad. Batez ere Ipar. Arrenka eskatu, erregutu. Ignaziok otoizten ditu bakarrik utz dezaten. Jainkoa otoizten dugu, eman diezazkigun behar ditugunak. Otoizten zaitugu, Jauna. 2 du ad. (nor osagarririk gabe). Batez ere Ipar. Otoitz egin. Apaizek egunero otoiztu behar dute bezperetan. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

otoiztu. (AN-egüés, L, B, BN, Ae; Lar, Aq 841 (AN), Añ (AN), H; -th- Urt I 162, Ht VocGr, Arch VocGr, Dv, H), othoitztu (SP). Ref.: Bon-Ond 159; A; EI 357; Gte Erd 248 . Rogar. “Demandar, pedir, rogar” , “orar a Dios, &c. “, ” rezar”, “rogar” Lar y Añ. “Abogar” Aq 841. “Prier, inviter, convier. Othoiztu nau barazkaltzera ” H. ” Othoiztu nau eramatea (BN-lab), othoiztu nu eramaiteko (BN-arb)” Gte Erd 248. Según el ed. , se encuentra tbn. en el Urteco… de Lizarraga de Elcano. v. otoitu. Tr. Propio de la tradición septentrional, aunque poco usado por los suletinos; tbn. se encuentra en algunos textos guipuzcoanos ya desde el s. XVIII; el vizcaíno Enbeita lo emplea en alguna ocasión, con un significado algo apartado del usual. Con complemento en dat. se encuentra en GavS , y con el objeto de la súplica expresado en caso absoluto en Eguiateguy (amoina othoizten, 250). En DFrec hay 2 ejs., septentrionales.

Othoizten zutela ez lezan beránt hetarano ethortera. Lç Act 9, 38. Iainkoaren eta zure digneki othoitzteko. EZ Man II 184. Nehork orhoitu eta othoitztu eztuena da kasta, garbi eta prestu. Ax 350 (V 232). Othoitzten zaitugu guri miserikordia egiteaz. Gç 53. Othoizten dut ene Jainko hirur presunetakoa, arren demadan garazia. ES 131. Othoizten zaituztet […] hari zaitezte populuen instruitzen. CatLav A 3r (V 4). Zuri otoiztzeak. GavS 4. Othoitztu zituen errateaz. Lg II 113. Jinkoa othoitz zazu zure españetan eman dezan gardiazko zarrategi bat. Mih 66. Orok Jinkoa otoitz zaten. AR 144. Jinkoa othoizten eztianak. Egiat 199. Jainkoa otoizteko ta erregutzeko. Ub 168. Otoizten haut eta errekeritzen / pentsatzeaz eternitatean. Iraultza 27. Ethorri zitzaion ehuntari bat, othoizten zuelarik. TB Mt 8, 5 (He, Echn ot(h)oiztu; Lç othoitz egin, Ur, Ur (V) erregutu, Hual, Samper otoi egin). Othoizten zaitut aintzina eman dezozun orai arteo bezala. Dv Dial 59 (It e Ip ot(h)oitu, Ur erregutu). Jainkoa othoitz nezake […] hemen utz nezan. Laph 248. Sainduak othoizten ditugu Jainkoa othoizten dugun bezala? CatJauf 101. Othoizten duelarik eman dezala handik sos hura. JE Bur 149. Otoiztu nuen arabieratik gaztelerara itzulikatzeko. (Quijote IX). AIr RIEV 1928, 603 (Anab ib. 610 arrendu). Ederki zuen Loiolak, zurubi egiñez Ama otoizten du lenik Semearekin bitarteko. Or QA 151. Etxez edo karrikaz kanbiatzen duten presunak othoiztuak dire beren adreza berriaren ezagutarazterat herriko etxean. Herr 1-1-1959, 2. Hango Ama Birjinaren otoizteko. Ardoy SFran 83. Bena dügü hilentako / berehala othoiztüko. Casve SGrazi 118. Eta orai, otoizten zaitut, zoazi etxerat. Etchebarne 56. v. tbn. Volt 201. Harb 391. SP Phil 143. Arg DevB 39. Mong 586. Ch III 58, 7. He Gudu 139. CatLan 68. Brtc 269. Monho 134. Dh 76. JesBih 400. CatLuz 38. MarIl 74. Jaur 166. Gy 132. Michel LPB 351. Hb Egia 15. Bordel 198. Prop 1876-77, 168. Elzb Po 183. Elsb Fram 91. Jnn SBi 76. Zby RIEV 1908, 605. Lap 213 (V 96). Arb Igand 11. HU Aurp 184. Ox 54. FIr 146. Etcham 159. Barb Leg 131. Iratz 145. Zerb IxtS 42. Mde Pr 103. JEtchep 73. Xa Odol 307. Mattin 81. Rezar, en gral. (sin expresar objeto ni destinatario). “Prier, faire une prière, des prières, les reciter” H.

Othoizteko fazoiñaren […] exenplua. EZ Man I 9. Xapeleta da probetxu handizko manera othoitzteko. SP Phil 93. Nola konpli dezakegü bethi othoizteko dügün manü haur? CatLan 67. Othoiztea da Yainkoari lotzea. Hb Egia 34. Guri otoitzten erakusteko. Legaz 19. Apaizak egunero otoiztu bear dute bezperetan. Ir YKBiz 9n. Gudari ta ozte guztiak ixilik otoizten zuan bitartean. Euzkadi 18-12-1936 (ap. Alkain 161). Rezar (una oración).
Belaunbiko, Agurtza / otoizten dabe. Enb 97. Zenbat aita gure ta agur mari otoitztu bear zituen. Etxabu Kontu 106.

Sinonimoak: ad. Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

[otoitz egin]: erregu egin, erregutu, otoitz egin, errezatu Heg., otoi egin Heg., otoitu Zub.    

[erregutu]: arren egin, erregu egin, erregutu Heg., arrendu g.e., errekeritu Ipar. zah.

Beste hizkuntza batzuetan (5000 Adorez eta Word Reference hiztegiak):

es (1) Ipar. rogar, suplicar, pedir por favor (2) Ipar. orar, rezar
fr (1) implorer, demander (2) prier,
en (1) beg, plead (2) pray
port (1) rogar, suplicar (2) orar, rezar

Testuinguruan

Otoizten zaitugu, Jauna.