du ad. Frijitu.
Sinonimoak: frijitu, fritatu, erre
Ez zaie uzten ohe bigunetan lumazko edredoiekin eta hiru burkorekin lo egiten, eta ez daukate astirik hoteleko sukaldean eseri eta anoa bat bildots erregosi jateko, patata eta azenario gozo-guri horiek guztiak plater sakonean lurruna dariela. [Brooklyngo erokeriak, Paul Auster / Oskar Arana]
iz. (Ipar.) Eskumuturra.
Sinonimoak: eskutur, eskumutur, ukabil.
Etziramon goxoa nun, ukaraiak igurtziz. [Orixe (Nikolas Ormaetxea): Olerkiak, Getsemani]
izond. Liraina, zalua, txairoa. Neskatila pertxenta.
Sinonimoak: (1) eder, lirain, zalu, txairo, eder galant (2) mariapain, marimaisu.
“Nik Isidorarekin hiru gauza ekarri ditiat etxera: emakume pertxenta, sukaldari fina eta abizen dotoredun andrea”. [Urregilearen orduak, Pako Aristi]
da/du ad. 1. Harrotu. Irabazleak ez du zertaz oilartu. 2. Nagusitu, gailendu.
Sinonimoak: harrotu, harropuztu, gailendu, gaina hartu, burgoitu, oilarkatu…
Hitz horiek kendu zidaten ikara, oilartu egin nintzen. [Agirre zaharraren kartzelaldi berriak, Koldo Izagirre]
du ad. Huts edo ekintza okerra zuritu.
Sinonimoak: disimulatu…
Kostatu zitzaidan nire jakin-min hura gainzuritzea, baina azkenean lortu nuen.
da/du ad. 1. Zerbaitek, erabiltzearen ondorioz, berritan zituen nolakotasunak galdu; erabileraz hondatu. Soineko maiz erabilia laster higatzen da. 2. (Ipar.) Ahitu. Aitoren semeek maite, gerlari handia, berrogeitalau urtez higatu bizia. 3. (Ipar.) Erabili. Festaburu-egunez kanpo ez zuela sekulan mokanesik higatzen. 4. GEOL. Agente naturalen (ura, glaziar, agente atmosferiko, etab.en) eraginez, lurrazalaren erliebea desegin. 5. TEKNOL. Beste material baten kontra aritzean, pieza metalikoen gainazala desegin.
Sinonimoak: (1) maiztu, gastatu, ihetxetu, lauskitu, marruskatu, urratu (2) ahitu, agortu (3) erabili (4) hondatu, alferrik galdu, narriatu.
Dauzkadan bi trajeak ongi daude, higatu samarrak ukondoetan, halere; hiru edo lau urte iraunen dute zainduz gero. [Goragalea, Jean Paul Sartre / Monika Etxebarria]
adb. 1. Beste zerbaitek ematen duen aukera aprobetxatuz. Etxera bazoaz, eraman ezazu bidenabar zama hori. 2. Iragaitzaz. Ez gaude hemen egotez, baizik bidenabar.
Sinonimoak: bide batez, iragaitzaz, bidez…
Nik, bidenabar esan, banekien hori gezurra zela. [Hiltzaile baten aitormena, Joseph Roth / MatÃas Múgica]
Reply