izond. 1. Bere barnean zatiki solidoak dituelako arre agertzen den likidoaz esaten da. Ur uherretan arrainak atzemateko. 2. (hed.) Garbia ez dena.
Sinonimoak: (1) zikin, lohi (2) arre, gris, uhersko (3) turbulentu, zurrunbilotsu.
Uher zihoazen urak azpitik. [Mentxakaren aitorpena, Jose Ramon Goikoetxea / Rafa Egiguren]
iz. (Ipar.) 1. Pairakortasuna, jasankortasuna. Pairu handiko gizona. 2. Pairamena.
Sinonimoak: pazientzia, jasankortasun, eramankizun, egonarri, jasapen, itxaropen, iragapen, soportu…
Eta, marrazkiaren ondotik, pazientzia eta pairu osoz, pintatu zuen, hurrengo asteetan, koadro handi hura eta, osaba Joanikotek iragarri bezala, Pedroren arrakasta sekulakoa izan zen. [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien]
izond. Zakarra, ezatsegina.
Sinonimoak: zakar, ezatsegin, latz…
– Arrazoi zaukak Mateok -esan nuen takar, Patxiren argudioa hausteko-, epai honegaz gure borrokak gainditu egin ditik orain arteko mugak, Euskal Herri osoa guri begira zagok. [Nik ere Germinal! egin gura nuen aldarri, Koldo Izagirre]
1. izond. Barea, lasaia. Gau narea. 2. adb. Bare, lasai. Zerua izar zegoen eta nare. • NARERIK. Nare, lasai. Zaude narerik.
Sinonimoak: bare, lasai, patxadatsu, baketsu, ekuru, trankil, patxadazko, naretsu, gozo.
Halako ekintza bortitzek uxatu egiten zuten eta; iragana haren izaera nare eta baketsuaren lekuko zen. [Mirarien kalezuloa, Nagib Mahfuz / Patxi Zubizarreta]
iz. Ezkaratza, etxebizitza-eraikinen sarbidea.
Sinonimoak: (1) atari (2) atalondo, ezkaratz (3) solairuarte
Oinezko batzuei bere ingeles traketsean galdetu ondoren aurkitu zuen, kantoi estu eta lokaztu bateko bebarru batean. [Gezurrak, gezurrak, gezurrak, Iban Zaldua]
iz. (Ipar.) Hotzeria.
Sinonimoak: hotzeri, marranta, katarro, erlastasun, erlastura, erramazko, kostoma…
Maiatz hartan, ordea, bi astetan gaixo antzean egon nintzen, etxetik atera gabe, mafrundi handi batekin eta kalentura pixka batekin, eta orduan gertatu zen gertatzekoa. [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien]
da/du ad. Edari alkoholiko gehiegi hartzeak burua nahastu; delako egoeran gertatu.
Sinonimoak: mozkortu, katutu.
Fraideeneko azken urtean horditu nintzen lehenbizikoz, sotanen arteko aro luzeari adio errateko afarian. [ Rock’n’roll, Aingeru Epaltza]
Reply