saldukeria

 iz. Leialtasuna zor diogun norbait edo zerbait saltzeko ekintza; traizioa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegia

saldukeria (G, L; H), salkeria (L, BN, S; H). Ref.: A; Lh (saldukeri, salkeri).

Traición, deslealtad, perfidia. “Trahison. Okerka eta saldukeriaz (Izt)” H. “1.º (G; Arr), alevosía, traición. Saldukeriaz eta okerka, a traición y a tuertas; 2.º (G-to), hipocresía” A. Tr. Documentado en autores meridionales desde mediados del s. XIX. Emplean salkeri(a) Goenaga (Y 1934, 178) y, junto a saldukeria, Zinkunegi y Orixe. En DFrec hay 6 ejs. de saldukeria y 1 de salkeri. Gipuzkoako Diputazioa […] Españako tropa ugaritu bigartean, saldukeriaz luzaerazo naiean zebilkiolako oarturik, arrestatu izan zebala, bertako Batzar osoa Baionako ziudadelara. Izt C 394. Iskariotek isillik aldegin zuen bere saldukeriari buru ematera. Lard 441. Nere desleialkeria eta nere saldukeria. Arr May 46. Birtute oneek zaintzen dabezan torre-muruak, / iñoz ez dira saldukeriaz eskuratuak. AB AmaE 443. Saldukeria, eskargekeria. “La perfidia”. Zink Crit 1. Goiepaikaria berez zuzena da; bere bizpide luzean salkeririk etzaio ezagutzen. “No se le conoce una felonía”. Ib. 44. Aiako au saldukeri beltza zala esaten zun. Or SCruz 63. Kanpotik zuzentsu-itxura egiten duzue gizonen aurrean, barnean ordea saldukeriz ta tzarkeriz beteak zaudete. Ir YKBiz 402. Nola dezaket izkuta oinbeste saldukeri? “Tantas traiciones”. Or Poem 546. Iñork etzun salatu alare, euskaldunentzat gauza makurragorik ezpaitago iñor saldukeriz galtzea baiño. Etxde JJ 162. Oarkabean, edo pentsatu gabez, aukeratu du itsutasunaren bidea; ta au da ori: saldukeria, gizonak egin dezakean saldukeriarik galduena. Txill Let 86. Lapurreta estaltzeko, “conquista” izen ospetsua jarri zaio. Saldukeria parkatua izan oi da “Tratado” izenaz zuritua baldin badator. Vill Jaink 177.

v. tbn. Itz Berb I 151. Ayerb EEs 1912, 178. Bertsol 13-12-1931, 75. Otx 182 (-keri). Erkiag BatB 195.

(Con -zko, adnom.). Iruzurkeri ta saldukerizko sastegijok; inpernuko lezea baño txarraguok. Otx 27. Bestearekin asi nintzan ezkeroz, iguingarri zait musu bat […] ematea; […] maitasun agerkariok saldukerizkoak iduri baitzaizkit. Etxde JJ 165.

Sinonimoak: iz.

    [traidorekeria]: traizio, alebosia Heg., etoikeria g.e., traidorekeria g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. traición; delación, soplo
fr iz. mouchardage, trahison
en iz. treachery, betrayal; treason
port

Eta ni ez nintzen han partitze horri kontra egiteko, haren saldukeria doilorraz hari liskar egiteko!  [Harreman arriskutsuak, Choderlos de Laclos / Jon Muñoz (Ibaizabal, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)