Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 12:16 pm on 2015/01/15 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aieka 

  iz. 1. Gauza edo puntu bati buruz, haren ingurua; hura inguratzen duen bitartetik nolabait bereizten den zatia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘alde’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  aieka (G-bet, AN-gip). Ref.: A Apend; Garbiz Lezo 152; BU Arano; Gte Erd 29, 124 y 225. Etim. De este término, de difusión tan limitada, se ha escrito, sin aducir razones, que es de origen gascón.

  Lado, costado. “Aieka artara joain al gara? Aieka ontakoak, los de este partido, dirección” A Apend. “Costado del cuerpo” BU Arano. “Pilota pareta(re)n beste aiekara bota du (AN-gip)” Gte Erd 29. “Aieka batera edo bestera (AN-gip), modu batera edo bestera (AN-gip)” Ib. 124. “Erreka(re)n beste aiekan (AN-gip)” Ib. 225. “Aurpegi bi aieketan musu bana eman zion (AN-gip)” Ib. 225. “Gure aiekatik [por parte nuestra, no de mi marido] Bordatxotik omen datoz” (AN-gip). Empleado por Zt con el significado de “página” (comunicación personal). (…)

  Sinonimoak: iz.

  [aldea]: alde, alderdi, aurpegi, eretz Zub., eretze Zub., gaindi Zub., banda g.e., eskualde Ipar. g.e., bando Heg. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es lado, costado
  fr côté, flanc
  en side
  port lado, costado

  Entzun:
  

  Eta, horretaz gain, Harry Blountek, trenaren ezker aldean eserita, ezkerreko aieka horri baizik begiratu ez eta lurralde gora-beheratsua ikusi zuen, zelai zabalez osatutako eskuineko aiekari begiratzeko lana hartu gabe, eta beste ohartxo hau gehitu zuen koadernoan ziurtasun britainiarrez. [Mikel Strogoff, Jules Verne / Karlos Zabala (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Beste aieka batzuetako jendea hasi zen iristen, errepika etengabeak erakarrita. [Pedro Páramo, Juan Rulfo / Juan Garzia (Ibaizabal, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  aieka (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:48 am on 2015/01/13 Permalink | Reply
  Tags: A   

  altzo 

  iz. 1. Eserita dagoen pertsona batengan, gerriaren eta izterren arteko zokoa edo tartea. Altzoan hartu. 2. Mantala edo gona gorantz tolestean eratzen den boltsa-modukoa. Artaburuak altzoan bildu. 3. (hed.) Babesa ematen duena; barnea. Zure altzoan iragana dut sortzetik orain artea. Erreka-altzoan ito egin zen neska liraina. 4. Ik. senaia. 5. Ik. sinu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [altzo] : magal (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) regazo, seno que forma la persona al sentarse (2) regazo, enfaldo, halda (3) (hed.) seno, interior; cobijo, amparo (4) (Anat.) Ik. sinu
  fr (1) [gorputzarena, gonarena] giron (2) (hed.) sein, intérieur
  en lap
  port (1) regaço, colo (2) seio; abrigo

  Entzun:
  

  Zure hizkuntza hilko da» soilik esan dezake hizkuntza hegemoniko eta indartsu baten altzoan jaiotakoak.  [Hilkortasuna, Goizalde Landabaso (Larrepetit, 2015-01-13 )] (Berria.eus)

  

  altzo (PixabayCC, runninglane)

   
• 

  Maite 9:27 am on 2015/01/04 Permalink | Reply
  Tags: A   

  agitu 

  da ad. Gertatu, jazo. Martxoaren 25ean agitu zen hori. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

  [gertatu]: gertatu, iragan, jazo, pasatu, heldu Ipar., suertatu Heg., igaran Zub., fortunatu beh., igaro g.e., apukatu zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es acontecer, suceder
  fr arriver, survenir, avoir lieu
  en to happen, to take place
  port acontecer, suceder.

  Entzun:
  

  HURRE

  

  agitu (Gaurko hitza, CC)

  beti gertatu izan naiz jazoera larrien lekutik hurre
  ez nuen sekula pistolarik eskura bildu
  ez nuen egundo jomugarik zelatatu
  baina ez nenbilen handik urrun
  banekien orotariko biktimen faktoria ginela
  albo kaltetuak eta zuzenekoak

  beti gertatu izan naiz jazoera larrien lekutik hurre
  ez nintzen inoren heriotzarekin poztu inoiz
  baina behin edo behin
  mendeku nahiak sehaskatu izan nau gozo
  zuritu izan ditut erdizka
  taktika okerrak estrategia makurren itzalean
  laster dena konponduko zelakoari
  ezinbestekotzat nuen borroka eta minaren
  hierarkia baten sakadei amore emanda…
  ez nuen inoiz torturarik nozitu eta
  bisitetatik soilik ezagutu nituen espetxeak
  poliziak ere ez ninduen esetsi
  nerabe nintzen goiz argitsu batean baino

  beti gertatu izan naiz jazoera larrien lekutik hurre
  auzo herrietan agitu dira
  berrogei urtez gure historia urratu dutenak
  edo geure etxe ondoan
  baina asteka edo hilabeteka sailkatuta ere
  egun asko egiten dute berrogei urte artekoek
  eta ibili-ibilian ohitu egiten zara (gaizki)…
  beti hitz egin izan dut gertukoez
  nahiz askotan neuk nahi bezain aratz
  mintzatzeko entendimentu eta adore aski izan ez

  orain badakit
  niretzat egin izan dira hainbeste hileta
  niri eskainiak ziren galdeketa suntsigarri haiek
  kontrol eta hilketa guztiak niri begira antolatu ziren
  eta nigan jarritako igurikapenei zaputz egin diedan arren
  hor egon izan naiz beti
  indar handiko drama eta komedia txiki askotatik gertu bai
  baina bertan-bertan ere ez
  neure historiaren zero gunean

  Hurre, Jose Luis Otamendi (Kapital publikoa, Susa 2014)
  

   
• 

  Maite 8:51 am on 2014/12/22 Permalink | Reply
  Tags: A   

  apotatu 

  du ad. Apoteak txerriemea estali. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘apotu’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  apotatu. “(G, AN), cruzar el ganado de cerda” A. v. apotu (3). (V). Ref. A; Iz ArOñ. “Cubrir la cerda. Apotzera eroan dabe txarri emea (V-m)” A. “Apótu da, (la cerda) ha sido cubierta por el semental” Iz ArOñ.  “(V), tener acto carnal, fornicar” A.

  Sinonimoak: iz.
  [apotatu] : apotu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es ser cubierta la cerda por el cerdo; cubrir la cerda con el semental
  fr couvrir, monter
  en to mate with
  port  cobrir, montar
  

  Entzun:
  

  Apotu da!  (Orotariko Euskal Hiztegia)

  Apotzera eraman dute txerri emea! (Orotariko Euskal Hiztegia, moldatua)

  

  apotatu (Zaldieroa, De rerum natura)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2014/11/14 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aldiri 

  iz. Herri edo hiri baten inguruko auzo edo herrixka. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  aldiri (BN ap. A; SP, Lar, Izt 26v, Hb ap. Lh, Dv (BN), H).

  1. Comarca, alrededores, región próxima a una ciudad.
  2. Proximidad, zona próxima.
  3. Región, provincia (no definida por su proximidad a una ciudad).
  4. Aldea.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [hiripe] : hiripe, hiringuru
  [inguruak] : inguru(ak)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es vecindad, lugar cercano; inmediaciones, afueras, cercanías; arrabal
  fr voisinage; abords, (la) banlieue, (les) environs
  en surroundings; outskirts
  port vizinhança; imediações, arredores

  Entzun:
  

  Estatu modernoek zerrenda luzeko herrien nortasunaren ukazioa dute zimendu, eta arazo benetan larria da Estatu barruan nor ez dena nola izango den nor Europan edo globalizazioan. Nola izango den herri, eta ez aberri txiki, lurralde, erkidego, auzo, basabazter, aldiri, beti aldiri…  [Beti aldiri, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2014-11-07 )] (Berria.eus)

  

  aldiri (Wikimedia Commons)
  Road on the outskirts of Paris with a male figure with a spade, Vincent van Gogh

   
• 

  Maite 12:58 pm on 2014/11/10 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arrakasta 

  iz. 1. Zerbaitek edo norbaitek jendearengandik jasotako harrera ona edo oniritzia. Lan gutxiren adiskideak arrakasta gutxi. Telebista-programa horrek arrakasta handia lortu du. 2. Egiteko, erabaki, gertaera-segida baten ondorio ona; nahi edo desiratzen dena lortzea. Arrakastarik gabeko saioa. 3. (Ipar.) Eskaera, bereziki amodiozkoa. Zeren Jaunari egiten baitiot arrakasta / erdiesteko fabore diezaiozun presta. Neskatxa horrek ez du arrakastarik. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  arrakasta (L, BN, S; Chaho), arrakesta, arrakestu, errekesta (SP, Chaho, Aizk), errekasta (Dv), rekesta. Ref.: A (arrakasta); Izeta BHitz (errekiste).

  1. Demanda, solicitud. | Demanda (contra alguien), queja.

  2. Demanda (en términos económicos); éxito.

  3. errekista. Obstáculo.

  Sinonimoak: iz.
  [arrakasta] : eragin, efektu, eragipen, harrera on, ondare on, intzidentzia  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es 1 iz. éxito; estimación; buena acogida, aceptación 2 iz. [gehienetan amodio-kontuez] (Ipar.) petición, súplica, demanda
  fr iz. succès, vogue
  en iz. success
  port sucesso, êxito

  Entzun:
  

  Generalitateko presidente Artur Masek “erabateko arrakasta” gisa definitu du A9a. “Bozkaketa hau era definitibo batean egin nahi ditugu, eta gaurkoa aurrerapauso handia izan da”. Gauerdia pasata, datuak eman dituzte. Mahaien %88,44 kontatuta, 2.250.000 partehartzaile estimatu dituzte. Ondorengoak dira emaitzak: Bai-Bai %80,72; Bai-Ez %10,11; eta Ez %4,55.  [2.250.000 kataluniar inguruk etorkizuna erabakitzeko eskubidea dutela aldarrikatu dute, Argia (2014-11-09 )]
  

  

  arrakasta (Argazkia: berria.eus)

  

  arrakasta (Argazkia: zuzeu.eus)

   
• 

  Inaki Agirre 1:02 pm on 2014/11/07 Permalink | Reply
  Tags: A   

  asasino 

  iz. eta izond. Asasinatzen duena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz./izond.

  [erailea]: eraile, hilarazle Ipar., hilgile Bizk., heriogile g.e., heriotzagile g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz./izond. asesino, -a
  fr iz./izond. tueur, -euse ; meurtrier, -ère
  en iz./izond. murderer, killer; [in politically motivated murder] assassin
  port iz./izond. assassino, a

  Entzun:
  

  Zuhaur zaitugu asasinoa, zalantzarik gabe! Eta ustezko asasinoa, kontra egin gabe, guztiz damuturik, belaunikatu, eta oihuka hasi zen, barkatzeko eta barkatzeko… [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2000), Orr.: 491] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Guk ez diegu ideia batzuei aurka egiten, asasino gupidagabe batzuei baizik. [Elektrika, Xabier Montoia (Susa, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  asasino (FlickrCC, siliaFX)