Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:48 am on 2013/07/05 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arrakalatu 

  da/du ad. (B) Arrailatu. Azala arrakalatuta zuen zuhaitza.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. Bizk.
  [zartatu]: printzatu, zartatu, arraildu Ipar., pitzatu Gip., zarrakatu Gip., artesitu G-N, erdiratu Zub., bringatu Bizk. g.e., irritu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es agrietar(se), rajar(se), resquebrajar(se)
  fr (se) fissurer
  en (1) to crack (2) to crack, to become cracked
  port gretar-se, rachar-se

  Entzun:
  

   

  ZUHAITZ ERORIA, RUPER ORDORIKA

  Zuhaitz handi bat
  erori da
  oihanean, goizean.
  Pasaeran nintzen
  autotik
  ikusi dudanean
  zuhaitz eroria,
  oihanean.
  Errepidean noa,
  nahiago nuke
  ikusi ez banu
  zuhaitza erortzen,
  oihanean.

  Uste duzu jada
  zuhaitzak bere aroa bete duela
  oihanean?
  Edo arrakalatu den,
  atsedenik gabe datzan,
  geure bihotzak bezala,
  agurraren ondorengo ondoezan.

  

  arrakalatu (geographCC, Chris Reynolds)

  Paradisutik
  kanporatua
  sentitu al zara inoiz?
  Arrakalatua,
  zauritua,
  nola gaurko goizaldean
  zuhaitz eroria,
  oihanean?
  Baina arorik aro goaz
  bizitzaren legea da
  berritzea.
  Zuhaitzak bizirik,
  oihanean.Uste duzu

  [Zuhaitz eroria, Ruper Ordorika]

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:51 am on 2013/06/30 Permalink | Reply
  Tags: A   

  azalore 

  iz. 1. BOT. Kolore zuriko infloreszentzia hipertrofiko eta jangarria duen aza-barietatea. 2. MIKOL. Poliporaleen ordenako eta Sparassis generoko onddo basidiomikotinoen izen arrunta. Fruitu-gorputza handia da eta azalorearen itxura du. Ez dira jangarriak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Entzun:
  

  Maite is discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Maite 7:48 am on 2013/07/04 Permalink

    @euskaljakintza Gurean "koniflor" esaten zaio, eta mugatu singularrean "koniflora". Baina lagun baten amak "koÑiflora" esaten dio! Ona,ezta?

    — leire narbaiza arizm (@txargain) June 30, 2013

    @agonirena @euskaljakintza BA, geurean pellak "leche frita" da, Inauteruetako postrea!

    — leire narbaiza arizm (@txargain) June 30, 2013

• 

  Maite 9:15 am on 2013/06/29 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arno 

  iz. 1. Mahatsaren zukutik ateratzen den edari alkoholikoa. Ardo beltza, gorria, zuria, gozoa. 2. (zah.) Edozein edari hordigarri. • ardo handi. Mezatako ardoa. • ARDOAK ERRE. Alkoholizatu. || ARDOAK IGARO. Horditu. Ez nau oraindino inork ikusi ardoak igarota. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa, ‘ardo’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ardo (G, AN, B, Ae, Sal; Lcc, IC 445, Urt I 46, Lar, Añ, Dv (G), H (G)), arno (L, BN; Deen I 23, SP, Urt I 46, Ht VocGr 436, Lar, Añ (AN), Arch VocGr, VocBN (s.v. ano), Dv, H (L, BN)), ardao (V; Lcc, Mic 9v, Añ, Dv (V), H (V)), ardau (V, R (quizá con el diptongo nasalizado); Lar), ardu (S (-u tónica y nasal); Arch VocGr, Gèze, Dv (S)), ano (BN (sobre todo, oriental); VocBN, Hb ap. Lh (-nh-), Dv (BN), H (BN, S; + -nh-)). Ref.: Bon-Ond 152; A (ano, ardao, ardau, ardo, arno); ContR 517 (ardáu); Iz ArOñ (ardáo), UrrAnz (ardáua), IzG, Ulz (árdua), R 284, 298 y 393, Als; Etxba Eib (ardaua); AtBou 385; Holmer ApuntV (ardau); Elexp Berg (ardao).

  (…)

  Sinonimoak: iz. Ipar.
  [ardoa]: ardo zah., mahatsardo zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es vino
  fr vin
  en wine
  port vinho

  Entzun:
  
  

   
• 

  Maite 8:52 am on 2013/06/26 Permalink | Reply
  Tags: A   

  argi-oilar 

  iz. ZOOL. Upupidoen familiako hegazti koraziformea, 30 cm inguruko tamaina duena. Mokoa beherantz kurbatuta dauka, lumajea arre-gorrixka eta hegoak lerro zuri-beltzez jantziak. Buruan luma zutikorrez osatutako motto bat dauka. Hegoak biribilduak dira eta hegan egitean tximeletek bezala astintzen ditu. Intsektuz eta zizarez elikatzen da (Upupa epops).  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es abubilla, upupa (Upupa epops)
  fr huppe
  en hoopoe
  port popa

  Entzun:
  

  Askotariko kanarioak, kantariak eta txistukariak; usapal diamante bat, koral-moko bat, masail-laranja bat; argi-oilar bat, esnea bezain zuria, garezurrean tente hiru luma hori argi zituena eta barrualdeko itsatsean, berriz, arrautza koloreko ukitutxo bat; turago musofago bat, gorputza more, mokoa laranja-kolore eta burua pinporta txikiz betea zuena: gorriminak atzean, horiak aurrean. [Loroaren teorema, Denis Guedj / Jon Muñoz (EHU, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  argi-oilar (Wikimedia Commons)

  Xerezaderen artxiboko ondorengo audioan, argi-oilarraren aipamena egiten da: Filomena eta Prokne, Ovidio.

   
• 

  Maite 8:47 am on 2013/06/21 Permalink | Reply
  Tags: A   

  afoinu 

  iz. 1. Hezetasuna. 2. Usaina. 3. Ekaitz gogorra.

  Sinonimoak:  iz. Heg.
  [hezetasuna]: haize heze, busti, ezade, heze, hezetasun, umidura, hezedura Ipar., umedade Heg., ezkotasun Bizk., bustidura g.e., bustitasun g.e., hezeantz g.e., bustiro zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia eta 5000 Hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  afoinu (V-gip), apoinu (V; Mg PAbVoc), bapañu (G-goi). Ref.: A (apoiñu, bapañu); A Apend (afoin); Iz ArOñ (afóñu); Gte Erd 133; Elexp Berg (afoiñu).

  1. “Apoñuba, blandura de tiempo” Mg PAbVoc. “Humedad causada por la blandura de tiempo. Eguraldi bere moduko bigun epelak ekarten dau apoiñua (V-m)” A.
  2. (-iñu V-gip ap. A), afoin (A Apend). Olor; hedor.
  3. “Afoin, […] viento bochornoso” A Apend.
  4. “Apoiñu, […] (V-ger, …), borrasca, lluvia con viento” A.

  Etim. En último término de lat. fauoniu, arag. fagüeño, alem. föhn, etc.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia eta Word Reference):

  es (1) humedad (2) olor; hedor (3) viento bochornoso; borrasca
  fr (1) humidité (2) odeur (3) puanteur
  en (1) humidity (2) smell, odour, odor; bad odor, stench, stink (3) squall
  port (1) umidade (2) fedor (3) borrasca

  Entzun:
  

  Halako itxitura afoinua eta intsentsu usaina nahasirik, ahaztuta neukan zirrara bitxiak liluratu nau, batera haurtzaroarekiko malenkoniaz eta urruntasunez oratua. [Labartzari agur, Txillardegi (Elkar, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  afoinu (FlickrCC, Alan Stanton)

   
• 

  Maite 8:03 am on 2013/06/17 Permalink | Reply
  Tags: A   

  azkortu 

  da/du ad. Bizk. 1. Adoretsu bihurtu. 2. Bizkortasuna hartu edo eman. 3. Ileaz mintzatuz, zutitu eta zurrundu.

  Sinonimoak: ad. (Labayru Ikastegia)
  [adoretu] adoretu, bizkortu
  [bizkortu] azkartu, bizkortu
  [laztu] laztu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) fortalecer(se); revivir, fortificar (2) animar(se) (3) erizarse el cabello
  fr (1) fortifier (2) s’animer (3) se hérisser
  en (1) strengthen, fortify (2) to cheer up (3) to make sb’s hair stand on end (expr) expr
  port (1) fortalecer-se (2) animar-se (3) eriçar, ouriçar expr

  Entzun:
  

  Horrek indartzen eta azkortzen nau: eso me da fuerzas y me fortalece.

  Edariak apurtxo bat azkorturik: animado un poco por la bebida.

  Ileak azkortuta eta zurituta gelditu zen gizona: el hombre se quedó pálido y con los cabellos erizados.

  

  azkortu (Wikimedia Commons)

  Gauzaez hasi ohi gara
  Xalo
  malats
  gomuta barik.
  mehar zabaltzen zaizkigu begiak
  oro eta dena gertagarri dela sinestuta.
  munduaren hatsarrea da
  hain bizkor doakigun …. dagoeneko joan den hori
  Behatzen hasi eta atoan
  kontzientzia isiotu egiten da
  nor izaten hasten gara
  edo zer
  alegia, edozer.
  eta garenak gorpu azkortzerakoan jabetzen gara:
  atzo ere bagarela.
  Goizalde Landabaso,@GoizaldeL 2Begiekin

  Maite and Iñaki Agirre are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Iñaki Agirre 11:48 am on 2013/06/17 Permalink

    I would rather say to make sb’s hair stand on end (expr)

  • 

    Maite 1:02 pm on 2013/06/17 Permalink

    Eskerrak hor beilari zauden, Iñaki! Mila esker, zuzenduta! 🙂 🙂

• 

  Maite 8:59 am on 2013/05/23 Permalink | Reply
  Tags: A   

  ahabia 

  iz. BOT. 1. Ericaceae familiako zuhamuxka, arrautza-formako hosto zorrotz, zerradun eta berde argiak dituena. Bere fruituak baia jangarriak dira (Vaccinium myrtillus). 2. Izen bereko landarearen fruitua.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko euskal Hiztegian:

  ahabi(a) (-ia S, -ixa V-gip; H), ahabe (S; H), aafia (-ixa V-gip), abi (V, G, AN, Ae, R-uzt), abia (V-gip), afi (V-gip), arabi (V-m; Itza 23 y 61), arabia (V-gip). Ref.: Bon Verb XXIX /ãhãbe/; VocPir 690; Lcq 114; A (ahabia, abi, afi, arabi); Iz ArOñ (aábixa, aáfixa), UrrAnz (abixia), Als (abiya); Elexp Berg (abixa).

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Bot. landarea eta fruitua) arándano (Vaccinium myrtillus)
  fr myrtille
  en blueberry, bilberry, whortleberry
  port arando

  Ahabi-sasi batetarat heldu ahal izan zen eta gorde zen sasi-ondo lodienetarik batean. Narrazioak, J. Mirande

  Gustuko ditut ahabia-pastel ederrak, edo limoi-merengezko pastel gozoak, edo adibidez… – gaiarekiko arreta galdu zuelarik, ahotsa apalduz joan zitzaion. [Hona hemen gu biok, Dorothy Parker / Mirentxu Larrañaga (Alberdania-Elkar, 2006) ] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ahabia (FlickrCC, Cletus Awreetus)