zoperna

iz. Ipar. Uholdea; uholdeak eragiten dituen ekaitza. Bekatu lotsagarrienek, zoperna batek bezala, estalia daukate lur guztia. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

zoperna (-ph- BN-ad ap. A; Dv, H), zoberna (H), zoberra (H), zuperna (L, B ap. A; Lar, Lh), zuperra (H), soberna (BN ap. A; SP, H), soperna (SP, Lh), superna (-ph- H). Etim. De lat. (aqua) superna.

Inundación, riada (tbn. sentido fig.); temporal que causa inundaciones. “Débordement d’eau” SP. “Borrasca, […] zuperna” Lar. “Temporal”, “torrente” A. “Zuperna, [..] pluie torrentielle” Lh. vEys (de quien pasa a Lhande), sin duda por errata, da soberra y soperra, citando a SP como fuente, aunque en éste sólo se lee soberna y soperna.

Eta soberná ethorririk, flubioak erezarri ukhan drauka etxe hari. “Une ravine d’eaux”. Lç Lc 6, 48. Ozpinaren eta zupernaren periletik begira. Harb 361. Xori baten hegal kolpeak, arribera baten goaiak edo superna biolentak abisatzen zaituztela, behiñtzat zure bizia are lausterrago dohala. He Gudu 140. Zeruko ur guziek gaindi egin zuten, eta hedatu ziren, soperna batzuen pare, lurraren gainean. Lg I 30. Bekhatu lotsagarrienek, zopherna batek bezala, estalia daukatela lur guzia. Dh 96. O zer madarizionezko zopherna isurtzen duen Jainko guziz botheretsuaren hitz horrek arima dohakabe hartarat! Ib. 152. Eta erori izan da uria, eta ethorri izan dira zophernak. HeH Mt 7, 25 (Lç ur sobernák; He, Ur ibaiak, TB erauntsiko errekak, Dv uharrak, Leon urak, IBk, IBe uholdeak). Europan ez da amesten ere nolakoak diren uholde horiek. Zoperna edo kalrna batzu dira izigarriak. Prop 1880b, 378. Sopernak? au baa!… Gu, lau astronomo gira…. eta badakigu bi ilabetez ez duela euri xortik eginen. GH 1971, 312.

Sinonimoak: iz. Ipar.

    [uholdea]: uholde, uraldi, pesia Ipar., uralde Ipar., ufal Bizk., uriola Bizk., dilubio zah., tulubio Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (Ipar.) lluvia torrencial, inundación
fr iz. inondation, crue
en iz. flood
port iz. inundação, alagamento

Osaba artzainari entzuna diot erraten:“ Hemen luzatzen baldin badu denbora iluna eta zerua goibel, kasu nonbait ekaitz edo zoperna beldurgarri bat gertatuko da.”  (Herria, 2005-09-22)

zoperna (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)