zurrusta

iz. Turrusta. Iturriko zurrusta. Eta malkoei ataka zabalduz, zurrustak atera ziren. Ura teilatu hegaletarik zurrustan erortzen. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

zurrusta.

1. (Sal, R; Dv, H (s.v. xurrusta)), zurrust (L, B, R), zurruzta (B, R-vid-uzt; VocB ), zurruxta (L). Ref.: A (zurrust, zurrusta, zurruxta); A Apend (zurruzta); Izeta BHizt2 (zurruzte). “Cascade rapide” Dv. “1.º chorro; […] 2.º (Sal, R-vid), cascada” A. ” Zurrust, chorro, onomat. de la caída del agua” Ib. ” Zurruxta, torrente” Ib. “Torrente” A Apend. . “Chorro” Izeta BHizt2. Cf. VocNav: “Zurrust, chorro (Montaña)”, y “zurrusta, chorro, arroyo; agua despeñada (Salazar, Roncal)”. v. xurruxta, turrusta. . Ta malkoeri ataka zabalduz, zurrustak atera ziran. Or Aitork 207. (Tras ur).Chorro de agua. ” Zurruzte […] Chorro. Ur zurruzte ” Izeta BHizt2. Eta gauza harrigarria! Ur-zurrusta! Ura ene nahitik atheratzen edo baratzen! Prop 1898, 225. Ni siñisten naunari, barrundi ur-zurrustak sortuko zaizkio betiko bizirañokoak. Or Jaink 45. ” Ur-zurrusta (R) […], agua que levantan las ruedas del molino” A (s.v. bulzu).

2. zurrust (V, G ap. A ). “Trago, sorbido (voc. onomat.)” A. Cf. VocNav: “Zurrust, […] trago (Baztán)”.

3. zurruzta . Ronquido. v. zurrustada (2). Lurrian lo ein ebenak […] lo-zurruztak entzunaz. SM Egan 1963 (4-6), 111. ZURRUST EGIN ( (V ap. A)). “Sorber. Zurrust egiok, txotxo, jausi bear jok eta; tira arin, galduko dana legez (V-ger), dale un sorbo, muchacho” A. Batxi ta lagunak orduan, euren arnasea zurrust egiñaz, gerizea batu nairik, geldi geldi egon zirean. A BeinB 145. Jaungoikuak emoniko katillu ederretik zurrust egitten dogu edertosko. Otx 112. Ezagutzen dut, eginikan zurrust, ezin duzula zuk arima para zut […]. Arnoarekin hordituz, edo gaznekin asetuz, ezin liteke inolaz ere zede gerturik ezagutu. Arti MaldanB 220.
(Sin egin explícito). Saldeari zurrust eta gaztañeari grausk bizi ginean. (V-m) “Vivíamos felices; literal: sorbiendo caldo y mordiendo castañas” . A EY III 290.

ZURRUSTAN (BN-mix, Sal, R; Dv). Ref.: A; Zait Sof II 159. A chorros. “Zurrustan goatea, couler en torrent, ruisseler” Dv (s.v. zurruska). “A cántaros” A. “Zurrustan, […] a cascadas (Sal, R)” Zait Sof II 159. Espaiñia sutan zen; odola bazarioen zurruxtan. Atheka 14. Itxaxurak hegatsetarik zurrustan erortzen. JE Bur 76. Ezantzaz zurrustan bethetzen ari zaiolarik [otoa] . JE Ber 73. Odeiek euria zurrustan bota zuten. Ol Ps 77, 18 (Ker eurrez). Malkoak zurrustan ixurtzeko. Ol Ier 13, 17.

Sinonimoak: iz.

[zurrutada]: zorrotada, turrusta Ipar., zirrista Ipar., txorro Heg., arrada g.e., txirri g.e., txirrio g.e.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. chorro
fr iz. jet
en iz. stream, jet
port iz. jato, jorro

Ardo-zurrusta on bat atera zuen berarentzat. #gaurkohitza

zurrusta (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)