Gaurko hitza

Updates from apirila, 2019 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:22 pm on 2019/04/21 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bulda 

  iz. 1 iz. Aita santuak izenpetu eta zigilaturiko agiria. San Frantziskoren bigarren erregela, aita santuaren buldaz finkatu eta sendotua. Eskumiku bulda. Lazarori bulda-saltzaile baten mendean jazo zitzaiona. 2 iz. Bijilia-egunetan haragia jateko eta barau ez egiteko baimena ematen zuen bulda. Ea jan duen haragirik buldarik ez zuela. Bulda hartu. 3 iz. Irud. Teknikaren aldetik esankizunik ez dago; horretan Chaplinek bulda berezia izan du beti, lehen eta orain. (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [agiria] bula (2) iz. [erromatarren domina-antzeko bereizgarria] bula
  fr iz. bulle
  en iz. (papal) bull
  port (papal) bula

  Buldarik ez zeukanak debekatua zuen halako egunetan haragia jatea. [Erresumaren ilunsentia, Mila Salterain (Txalaparta, 2014)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  bulda (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:37 pm on 2019/04/12 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  barnehuts 

  adj. Hutsa. (Elhuyar Hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  BARNE-HUTS. “Barne-huts (adj.) qui est vide à l’interieur, creux” Dv.

  Sinonimoak: iz.
  

  [barnehuts] : huts (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. hueco, -a, vacío, -a
  fr creux, creuse
  en empty, hollow
  port oco(a), vazio(a)

  Untxia enbor barnehutsean sartu da.

  

  barnehuts (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:45 pm on 2019/04/11 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  balakari 

  adj. Lausengaria, losintxaria. Ik. balakatzaile. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  balakari (AN, L, BN, R, S ap. A; Lar, Hb ap. Lh, Dv, H), balakalari (Urt), palakari (Lar, Dv), palagari (Añ -> A).

  Halagador. “Assentator, hitzedermaillea, balakalária, arlote lausengária” Urt II 442. “Halagador” Lar y Añ. “Flatteur” H. “Palagari (V, Añ), adulador” A. v. balakatzaile. Hantik dirade mündü güziaren balakariak, üsü delarik hen bihotza zeiñütegiko oillarraren pare, aize güzier ützültzen dena. Egiat 212. Balakariz diradialakoz üngüratürik. Ib. 212. Ta ez diotsa orla goresle ta palakari; gaztea zan oraindik, ogeitalau urte besterik ezpaitzitun. Ibiñ Virgil 33.

  Acariciador. Eskü latza ezta balakari eztia, aldiz da loegile ta azaliak dü sügia iratzartzen. Egiat 266.

  Sinonimoak: izond.

  [losintxaria]: balakatzaile, ipurtzuri, koipetsu, lausengari, lausengatzaile, losintxari, zurikatzaile, zuriketari, zuritzaile, ipurgarbitzaile beh., ferekatzaile Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. halagador, -a; adulador, -a
  fr izond. flatteur, -euse ; adulateur, -trice
  en izond. flattering; fawning; obsequious
  port izond. bajulador, -a; adulador, -a

  Amini bat balakari gerta liteke agian; baina hain da fina balakuan non lausengura ohituko bailuke xalotasuna bera. [Harreman arriskutsuak, Choderlos de Laclos / Jon Muñoz (Ibaizabal, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  balakari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:30 pm on 2019/03/01 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  baldrestu 

  da/du ad. baldrestu, baldres/baldrestu, baldresten. Baldres bihurtu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  baldrestu, baldrastu (V-m ap. A). “Norbaiti (geienez zartzarutz) gorputza astundu, baldrastu, saskartu edo zatartu, narrastu, pagotu dakionean, esaten da: urlia errime zarkuldu da, […] se le hace el cuerpo pesado, tosco, torpe o feo” A (s.v. zarkuldu).

  Sinonimoak: ad.

      [baldres bihurtu]: tartaildu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. desaliñar(se), desgarbar(se), volverse desharrapado
  fr da/du ad. se laisser aller, flemmarder
  en da/du ad. to become shabby/untidy/slovenly; to make shabby/untidy/slovenly
  port da/du ad. desalinhar-se

  Adinak baldrestu du gure aitona. (Basque-English Dictionary, Gorka Aulestia)

  

  baldrestu (Argazkia: isakarakus, Pixabay)

   
• 

  Maite 9:51 pm on 2019/02/18 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  baramendu 

  iz. (L) Eragozpena, traba. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:

  [baramendu]: eragozpen, traba

  Orotariko Euskal Hiztegian

  baramendu.

  1. Reposo. Eta egiazki dugu sinhesten ezen baldin fundament hunetarik den gutiena ere aldara bagintez, berzetan reposik ezin eridenez, ginandela baramendurik batre gabe gure bihotzetan hara huna erabiliak. Lç Ins G 4r.

  2. “(L), tropiezo, estorbo” A.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (L) tropiezo, estorbo, traba, obstáculo
  fr iz. heurter, obstacle
  en iz. setback, impediment, obstacle,
  port iz. (L) tropeço, estorvo

  Ez baduzu baramendurik, elkarrekin joan gaitezke.
  

  

  baramendu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:38 pm on 2019/02/11 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bide(-)urratzaile 

  iz. Aitzindaria, jarraitu beharreko bidea erakusten duen pertsona. Leizarraga eta Axular: horra bi maisu, bi bide-urratzaile, bi eskola. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  BIDE-URRATZAILE. Precursor, que abre camino. Iraskun onek Españako Jaurlaritzak dituan laterriarteko itunbenak izango ditu oñarri. Ginebran artuko diran erabakiak berriz bide-urratzalle. EAEg 8-4-1937, 1456. Leizarraga eta Axular: horra bi maisu, bi bide urratzaile, bi eskola. Vill AxMGL 164. Bide-urratzailleak ziran, gure euskera ta elertia aberastu ta iasotzen alegindu ziranak. Agur 16-9-1972, 4.

  Sinonimoak: iz.
  

  [bide-urratzaile] : bidegile (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es precursor, -a, pionero, -a
  fr iz. chef, guide, conducteur, -trice ; précurseur, pionnier, -ère ; leader
  en precursor, forerunner; pioneer
  port precursor, -a, pioneiro, -a

  Zientziako Emakumeen eta Nesken Nazioarteko egunean gure esker ona bide-urratzaile izan ziren emakumeei. #gaurkohitza

  

  bide-urratzaile (argazkia: @ikaselkar)

   
• 

  Maite 11:47 pm on 2019/01/27 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  broia 

  iz. 1 iz. Batez ere Zub. Ahia. 2 iz. Batez ere Zub. Nahaspila. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  broia (S; Foix ap. Lh). Ref.: Lh; Lrq.

  1. Papilla. Muntoiko muthikuak, abisa zitaie: / Emazte geiak Landan haita itzazie; / Hurak kuntent dirade ardu edan gabe, / Mestüraz eta broiaz asia badie. ‘Bouillie’. Etch 374 (cf. nota del editor: “Broia: emprunt béarnais broye: brouet clair et insipide”). Mauleko jaunto elibatek nahi ukhen gütü broia bezala nahasi. Eskual 8-5-1908 (ap. DRA).

  (Fig.). “Brouille” Lh.

  2. Cachivache (?). Gehiago pairatu nahiz ezarri zituen bere gerruntzearen inguruan sekulako broiak: katina, arrosari pikor larrilarri batzuekin eta nik dakita zer oraino. Etcheandy Mozkortzetik 19 (ap. DRA).

  Sinonimoak: iz. Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [ahia]: ahi

      [nahaspila]: botiga, lardaskeria, nahasi-mahasi, nahas-mahas, nahasmen, nahaspila, nahaste-borraste, zilibokata Ipar., zurruburru Ipar., nahasturia Naf., kaka-nahaste beh., saltsa beh., zaramatika g.e., endredo Heg. beh., nahastura Ipar. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (1) (ikus ahi) papilla (2) irud. (ikus nahaspila) pelea, riña (3) cachivache
  fr iz. (1) bouillie (2) irud. bagarre, dispute, (soutenu) rixe (3) gadget, babiole
  en iz. (1) baby food, mush, porridge (2) irud. fight (3) junk, (colloquial) crap, (US) trash, (UK) rubbish
  port iz. (1) mingau (2) irud. briga, rixa, contenda (3) traste

  -Nola sartu zara broia honetan?

  

  broia (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)