Gaurko hitza

Updates from otsaila, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:56 am on 2015/02/18 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ihardetsi 

  du ad. (Ipar.) Erantzun. Galderari ihardetsi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  ihardetsi ad. Ipar.

  [erantzun]: jas.erantzun, iharduki Ipar., errespondatu Naf., kontestatu Heg. beh.

  [buru egin]: g.e.aurka egin, aurpegi eman, aurpegia eman, aurre egin, aurre eman, buru atxiki, buru egin, buru eman, burura eman, gogor egin, gogortu, indar egin, kontra egin, kontrakarrean jarri, burutzia egin Ipar., iharduki Ipar., jarki Bizk., dorpetu g.e., kontratu Ipar. zah.

  ihardetsi iz. Ipar. g.e.

  [erantzuna]: erantzuera, erantzun, erantzupen, arrapostu Ipar., ihardespen Ipar., erantzuki g.e., erantzute zah., errepusta Ipar. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Ipar.) contestar, responder; replicar (2) responder
  fr répondre, répliquer
  en to answer, to reply
  port responder, replicar

  Entzun:
  

  Bi pertsona elkarren artean mintzo balira bezala, galdeginez eta ihardetsiz egina. [Doctrina christiana, Esteve Materre [moldatua] (Bordel, 1617)]
  

  

  ihardetsi (Argazkia: Berria.eus)

  Gaiari buruz gehiago jakiteko:

  • Bazena badena bihurtu da, Mikel Lizarralde (Berria.eus)
  • Nor zen Esteve Materra, lapurtera klasikoz idatzitako lehen obraren egilea? Gorka Bereziartua (Argia.eus)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:11 pm on 2015/02/10 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  inoratu 

  da ad. Inora joan. Esan zioten ez zedila handik inora. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 inoratu, ignoratu (Chaho), iñoratu (Chaho). Ignorar. Ezen haur bere nahiz ignoratzen duté, nola zeruek lehenagodanik bere izatea ukhan dutén. Lç 2 Petr 3, 5. Inoratzen <-nn-> dieno absoluzioniaren errezebitzeko indigno da. In CatLan 4. Jesusek ez du inoratzen zer zaien konbeni haren esposei. Mih 47. Ene haurra, onets zazu gordea, iñoratua, ahantzia izatea. Ib. 128. Ore krimo handia / nahi ükhia ignoratü? Xarlem 1356. En DFrec hay 3 ejs. de ignoratu.

  2 inoratu, inora. (En contextos negativos). No ir a ninguna parte. “Erritik iñoratu gabe, sin salir del pueblo (G, AN)” A EY III 334. Esan zion etzedilla andik iñoratu, aren neskatxakin batean garagar-buruak bildu zitzala (Rut 2, 8). “Nec recedas ab hoc loco”. Lard 160 (Ol iñoratu; Dv ez bezedi nihora goan, Ker ez joan beste iñora). Bitartean israeltarrak iñora gabe geldi egon ziran. Ib. 89. (En contextos condicionales). Ir, llegar a alguna parte. Inora nahi badugu, horrelako buru argiak eta zentzudunak behar ditugu gure artean. MIH 392. Abiatu egin behar dugula handik edo hemendik, inorako baldin bagara, lehenbizi edo lehenbizikoaren hurrengo zer datorren erabaki arte egonean egon gabe. Ib. 284.

  
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ignorar (2) no ir a ninguna parte (OEH); irse o marcharse a cualquier lugar (Elhuyar)
  fr(1) ignorer (2) aller quelque part
  en (1) ignore, disregard (2) go nowhere; go somewhere
  port (1) ignorar (2) ir a algum lugar

  Entzun:
  

  Esan zioten ez zedila handik inora [le dijeron que no se fuera de allí (a ningún sitio)] Elhuyar hiztegia (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  @euskaljakintza Animo, Maite! Zuk sekula ez gaituzu inoratzen! @desplazatua @bsarasola @berria

  — leire narbaiza arizm (@txargain) February 10, 2015

  

  inoratu (Irudia: jeffbullas.com)

   
• 

  Maite 10:32 am on 2015/02/07 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  informatikari 

  iz. Informatikan aditua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, 5000 Adorez eta Word Reference hiztegiak):

  es informático, -a [persona], especialista en informática
  fr informaticien, -enne
  en computer scientist; computer technician
  port informático(a)

  Gehigarria:

  Informatikari euskaldunen bilkurak (Wikipedia)

  Informatikari Euskaldunen Bilkurak (IEB) bi urterik behin Udako Euskal Unibertsitateko Informatika sailak antolatzen dituen biltzarrak dira.

  Lehenengoa 1996. urtean antolatu zen, eta honela definitu zen bilkura hauen hasierako helburua:

  Ordenadoreak, Internet, datu-baseak, editoreak… mundu berria agertzen zaigu aurrean. Makinen garaia datorkigula dirudi; kultura berria kultura bakarra? ingelesa nagusi? aurrerapenak ala atzerapausoak… Kultura ingelesa nagusi dugu mundu honetan: merkatuan topatzen ditugun produktuak, adibidez editoreak edo Interneten topatzen ditugun eztabaida-taldeak…

  Beste hizkuntza batzuek ere badute beren tokia, esate baterako gaztelaniak. Baina, gure hizkuntzak etorkizunik ba al du informatika munduan? Arazo asko sortzen dira euskarazko produktu informatikoak ekoiztu nahi ditugunean: bezero gutxi, hizkuntzaren normalizazio-egoera… (jarraitu irakurtzen…)

  Entzun:
  

  Iturri ofizialen arabera, garai batean, Rondontek aholkatuta, zerbitzu sekretuetan aritu zen informatikari batek AEDSrentzat lan egin zuen aurrerago. [Defentsa ministroaren eta haren aholkulari baten bulegoak miatu dituzte, erredakzioa (Berria, 2006-04-16)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  informatikari (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 10:24 am on 2015/02/01 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  itogin 

  iz. Ura tantaka erortzen den sabai edo teilatuaren gunea; tantaka erortzen den ur hori bera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [itogin] : itaxur (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es gotera
  fr gouttière
  en leak
  port goteira

  Entzun:
  

  ITOGINA

  

  itogin (irudia: casatoc.es)

  Banaka-banaka
  itogina bezala
  erori zitzaizkidan lurrera begiak,
  batak besteari bultza egin gabe
  galdu zitzaizkidan euritan muxuak,
  banaka-banaka
  isuri nituen malkoen bila.

  Banaka-banaka
  erori zitzaizkidan lurrera eskuak,
  taupadak zainetan,
  batak besteari bultza egin gabe
  bilatu zituzten zure aintzirak,
  negar egin ez diren malkoak
  banaka-banaka,
  ukitu nahi nuen azalaren bila.

  Izotzezko desertuetara abiatu nintzen
  aintzira berrien bila,
  itogina bezala,
  banaka-banaka
  gaztainentzako malko bila.

  Begiak erori zaizkit lurrera
  zure bila.

  [Hodeiak zapatetan, Mikel Etxaburu (Susa poesia, 2014) cc-by-sa ]

   
• 

  Maite 7:45 am on 2015/01/16 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ihartu 

  da/du ad. Hezetasuna kendu edo galdu, ihar bihurtu; bizitasuna galdu edo kendu. Errorik egiten ez duen landarea fite ihartzen da. Inoiz ihartuko ez den Lizardiren poesia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  ad.  [lehortu]: agortu, elkortu, lehortu, idortu Ipar., sikatu Bizk., kabartu g.e.

  izond. [lehortua]: lehortu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ad. [landarea] secar(se), desecar(se); marchitar(se) (2) da/du ad. (hed.) secar(se), marchitar(se) || (1) izond. seco, -a; marchito, -a (2) izond. (Hizkl.) fósil
  fr ad. (se) sécher, (se) dessécher, (se) faner, (se) flétrir || izond. fané(e)
  en ad. to shrivel (up); to wither || izond. withered, shriveled adj
  port ad. murchar-se || izond.  murcho(a)

  Entzun:
  

  Gehiegizko ureztatzearen ondorioz ihartu da Gernikako arbola. 2005eko otsailean jarri zuten —egun 28 urte ditu—, baina ez da Bizkaiko juntetxearen lurrean behar bezala itsatsi. [Gernikako arbola ihartu egin da, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ihartu (Alfredo Aldai / Efe. Berria.eus-etik hartua)

   
• 

  Maite 12:56 pm on 2015/01/12 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ingurubira 

  iz. Zerbaiten inguruko bira, itzulia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [bira]: bira, biraketa, erronda, inguraldi, inguru, inguru-minguru, itzuli, jirabira, birunda Ipar., ikur-makur Ipar., jira beh., biraldi g.e., inguruketa g.e., buelta Heg. beh., arrunda Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es vuelta alrededor, ronda
  fr tour, détour
  en round
  port rodada

  Entzun:
  

  Egia esan, nire neuronen ingurubira osoa izen hark, André Armand-ek, zuen hartua, eta zenbat denborakoa izan ote zen esaten jakingo ez nukeen une zurrunbilotsu baten ondoren, ordena perfektua egin zitzaidan buruan.  [Gorde nazazu lurpean, Ramon Saizarbitoria (Erein, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Irteera aldera joan zen, eta geltokiaren ingurubira egin zuen. [Jakintzaren arbola, Pio Baroja / Josu Zabaleta (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

   
• 

  Maite 9:07 am on 2015/01/06 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ikatz 

  iz. 1. Gehienbat karbonoz osatua den eta landare-jatorria duen material beltza. Bi mota nagusi daude: harrikatza (ikatz minerala edo fosila) eta egur-ikatza. 2. NEKAZ. Laboreetan ustilagina leen ordenako zenbait onddok eragiten duten gaixotasuna. Ikusten den hauts beltza esporez osatuta dago. Animalia eta gizakiarengan ere agertu ohi da. Bat-batean jotzen du ikatzak ardia. • egur-ikatz edo landare-ikatz. Ikaztobietan egurraren errekuntzatik lortzen dena. || ikatz aktibatu. KIM. Atmosfera kontrolatuan, materia karbonodun begetal edo mineralen kaltzinazioz lortzen dena. Oso zurgatzaile ona da. || ikatz bizi. Ikatz-kozkor goria. || ikatz mineral. Harrikatza. || ikatz-gas. Hidrokarburo hegazkor ugari duena. || ikatz-paper. Kola edo jelatina bikromoztatuz estalia egonik, ikatz edota hauts-pigmentuzko geruza duen argazki-papera. || ikatz-ziri. Marrazkiak egiteko erabiltzen dena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEI eta Adorez sinonimoen hiztegiak)
  [material beltza] : harrikatz
  [gaixotasuna] : ilinti

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) carbón (2) [gaixotasuna] (herr.) carbón (3) (Miner.) carbón (mineral), carbón de piedra (4) (Albait.) (Med.) carbunco
  fr charbon
  en coal
  port carvão

  Entzun:
  

  «Aurten haur guziek opariak jasoko dituzte. Gainera, ekarri dugun ikatz apurra dromedarioek gauean hotzik izan ez zezaten erabili dugu»  [Erregeekin ilusioa itzuli da, Iker Tubia (Bizigiro, 2015-01-06 )] (Berria.eus)

  

  ikatz (Wikimedia Commons)