Gaurko hitza

Updates from ekaina, 2021 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:50 pm on 2021/06/24 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lastotu 

  ad. lastotu, lasto/lastotu, lastotzen || da ad. Lasto bihurtu.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lastotu.

  1. (Lar). “Encañutar, encañar los panes, gariak lastotzera asi” Lar.

  2. +lastatu (L-sar-ain ap. A). “Trabajo que consiste en separar los últimos granos que restan” A.
  Azao juak edo lastotu dana alderatu biar da eskubariaz garijaganik. Mg PAb 151.

  3. (L, BN, S ap. Lh ). “Propement, devenir paille, se sécher en parlant de graminées” H.

  4. “Syn. peu usuel de lastoztatzea” H. v. lastoztatu.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. desgranar [el trigo y semejantes]
  fr ad. égrener
  en ad. to thresh
  port ad. descascar

  Testuinguruan

  Lastotu dena alderatu behar da. (Elhuyar hiztegia)

  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:40 pm on 2021/04/16 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  latzin 

  iz. Lugorria. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  latzin. (V-ple ap. A ), latxin, latzena (V-arrig ap. A ). “Barbecho, terreno baldío” A. Landa ta latziñak, aran eta ibarrak, lili ta lora ederrez […] apaintzen dira. Eguzk LorIl 3 (ap. DRA). Oi, latxin zabal orren bakia. “Campiña” . Laux AB 73. Loraz eder latxin gustija. Ib. 70 (v. tbn. BBa 26). Bañan zazpigarrenean, lurra latzin ta alper utzazu. Ol Ex 23, 11 (Ker landu bagarik itzi).

  LATZINIK. En barbecho.
  [Peruk] aspaldion eukazan laiak ugerturik, soloak latziñik, bedar galgarriak eurrez. A Ezale 1899, 13b.

  Sinonimoak: iz. g.e.

  [lugorria]: lugorri, lantzar Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz.  tierra baldía
  fr iz. terrain en friche
  en iz. empty land, barren land
  port iz. terreno baldio

  Testuinguruan

  Ez zuen baimenik latzin huran lantzeko. #gaurkohitza

  

   
• 

  Maite 10:09 pm on 2021/02/17 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  latsuntatu 

  latsuntatu, latsunta, latsuntatzen || du ad. Batez ere Zub. Kareztatu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  latsundatu. latsuntatu. Encalar, abonar con cal. Latsüntatzen da lürra larrazkenian eta, hoberena, bedatsian. Herr 4-6-1964 3.

  Sinonimoak: ad. Zub.

  [kareztatu]: karetu, kareztatu, gisuztatu Ipar./Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (batez ere Z) encalar
  fr caiar
  en whitewash, blanch
  port encalar, blanquear

  Testuinguruan

  Latsüntatzen da lürra larrazkenian eta, hoberena, bedatsian. [Herr 4-6-1964 3. (Orotariko Euskal Hiztegian)]

  

   
• 

  Maite 10:42 pm on 2021/02/15 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  losko 

  1. iz. Urez estalitako hedadura, sarritan hondo lohitsua eta landare ugari izaten duena. 2. iz. Aintzira txikia; bereziki, parke edo lorategietako urtegia, askotan barandaz eta apaingarriz hornitua dagoena.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  losko. (S; Lecl, Gèze, Dv (S), H (BN, S)), lozko (S). Ref.: A (losko, lozko); Lrq.
  “Petit étang” Lecl. “Marais” Gèze. “Marécage” Dv. “1.º pantano; 2.º estanque” A. “Lozko (S), concavidades en el fondo de arroyos” Ib. “Ur-lozko (?), profundidad de poca anchura en los ríos” Ib. “Petit bourbier” Lrq.
  Eta zunbat gaitz ezta jiten pützü eta loskuetarik! Ip Dial 37s (Dv aintzira, It, Ur zingira). Izeste herrian […] emazte bat itho da losko batetan. Eskual 22-1-1909, 3. Zingira sakonetako loskoen artean bizi ziren ibai-zaldiei dei egin nien. Mde Pr 119. Zingira-lur batetan gaindi […] hirurok losko ezkutu batean amildu ziren. Ib. 97.

  Sinonimoak: iz.

  [zingira] : zingira, istinga; urtegi

  [urmael] : urmael, putzu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. pantano, embalse (2) iz. estanque, laguna
  fr (1) iz. marécage, marais, réservoir (2) iz. étang, lagune
  en (1) iz. swamp, marsh (2) iz. pond, lake, pool
  port (1) iz. pântano, reservatório (2) iz. tanque, reservatório, laguna, lagoa

  Testuinguruan

  Izeste herrian […] emazte bat itho da losko batetan. [Eskual 22-1-1909, 3. (Orotariko Euskal Hiztegian)]

  

   
• 

  Maite 10:30 pm on 2021/01/31 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lakasta 

  iz. Ipar. Akaina. Ik. kapar².  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lakasta. Etim. Cf. bearn. lagás, lagast .

  1. (L-ain, B, BN-baig ap. A ; SP, Lar, H; -kh- Dv, H (L, BN, S)), likasta (det., -kh- H). Garrapata. “Lou […] qui s’attache aux bÅ“ufs. Lakasta>k idiei datxeste, les lous […] se tiennent aux bÅ“ufs” SP. “Tique, […] qui s’attache aux chiens, bÅ“ufs, moutons, etc. Badira batzu ezin gainetik khenduzkoak eta lakhastak bezala lotzen direnak” H. v. 1 lakain, lakats, bakasta. Estalia zaragarrez, / lakhastaz eta zakharrez. Zby RIEV 1909, 104. Lakasta batzuen pare aztaparka elgarri lothuak. Barb Piar I 44. Badakigu zer den dorifora (doryphore), lur-sagarreko lakasta tzarra.Gatxitegi Laborantza 98.

  2. (S ap. Lh ). “Fig., impertinente, inoportuno (Darric)” DRA . “(Alth), au fig., visiteur ennuyeux, collant, qui ne veut pas partir” Lh.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [akaina]: akain, kapar, zigar (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) garrapata ➥ akain
  fr iz. (Ipar.) tique
  en iz. (Ipar.) tick
  port iz. (Ipar.) carrapato

  Testuinguruan

  Hondora goazela, lortutako txertoen formulak zergatik ez libre utzi eta unibertsaldu hori bada denontzat potinak lortzeko bidea, galdera arrunt lakasta da, galdera humano gehienak bezain desegokia. [Titanic-en gu, Iñigo Aranbarri (berria.eus, 2021-01-31)]

  

   
• 

  Maite 10:34 pm on 2021/01/25 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  laprastada 

  iz. Irristada.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  laprastada. (A, Zam Voc). Resbalón.

  Sinonimoak: iz.

  [labainkada]: irrista, irristada, irristaldi, labainaldi, labainketa, lerradura, lerrakuntza, txirristada, lerrada Ipar., lerraldi Ipar., labainkada Heg., laprasketa g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  iz. (batez ere B) resbalón, patinazo; deslizamiento
  fr iz. glissade, dérapage
  en iz. slip
  port iz. (batez ere B) resvalo, escorregão

  Testuinguruan

  Hau ez duk enegarren laprastada traketsa baizik. [Terra Sigillata, Joxe Austin Arrieta (Txalaparta, 2008)]

  

   
• 

  Maite 10:38 pm on 2021/01/08 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  latrontxa 

  iz. (1) Nonbaitetik tantaka erortzen den ura izozten denean zintzilik gelditzen den izotz puska. (2) Izotzezko kristala. (Orotariko Euskal Hiztegian oinarritua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  latrontxa. (V-gip). Ref.: A; Iz ArOñ; Zt (comunicación personal).
  “Carámbano de hielo” A. “Latróntxa, latróntxia, (el) cristal de hielo. Latrontxa-kandelia, el carámbano” Iz ArOñ

  Sinonimoak: iz.

  [izotz(-)kandela] : (izotz-)burruntzi, izotz(-)kandela, kandalu, karronkadela

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (1) carámbano de hielo (2) cristal de hielo
  fr iz. glaçon, stalactite
  en iz. icicle
  port iz. pingente de gelo

  Testuinguruan

  “Lehenengo edurra in xuan/xonan eta oin latrontxia egiten xabik/xabin” [Jose Angel Urquia, @joxeanjel123456]

  

  LATRONTXA, LATRONTXIA Oñatin. Izotzezko kristala. LATRONTXATU. Hotz haundia egiten duenean ur putzuetako gainak kristala bezala geratu. “Lehenengo edurra in xuan/xonan eta oin latrontxia egiten xabik/xabin” pic.twitter.com/yLW2dIZpRd

  — Jose Angel Urquia (@joxeanjel123456) January 8, 2021