kereta

iz. Kanaberak edo kidekoak bilbatuz egiten den hesi, ate edo zernahi gauza. Etxeko keretatik azken agur bat. Kereta hagak. Kanaberazko kereta batzuen gainean etzanik. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

kereta. Etim. De rom. *cleta .

(AN, L-sar-ain, B, BN-arb, Sal, S, R; SP, Lar, Aq 773 (R), H; kh- Dv, H), gereta (L, B, Ae; SP, Urt V 199, H), geleta (G, R), geheta, kerete (AN-gip), keleta (Sal, R), keeta ( kh- BN, S; VocBN vEys), keheta (A Apend), keta (kh- Foix ap. Lh.). Ref.: A (gereta, geleta, kheeta, kereta, kerete, keleta); Lh (kheta); Lrq (kheeta); Iz Ulz; CEEN 1971, 339; VocNav (gueleta, guereta, queleta) Izeta BHizt . Cañizo; reja de ramas trenzadas; cancilla. “Palos delgados tejidos y a veces embarrados que en vascuence se llaman gueretas ” Is 70s. “Cañizo, estera de cañas, kañaberazko kereta ” Lar. “Encañado, enrejado de cañas en los jardines” Ib. “Grada, locutorio de monjas, kereta ” Ib. “Jaula para secar quesos (R)” Aq 773. “Espèce de barrière avec des branches menues pliées avec certain ordre” VocBN. ” Kereta barrutik begiratzea, regarder de dedans la jalousie” H. ” Gereta, tejidos de palos delgados, que se emplean, a veces embarrados, para chozas o enramadas” SMuj EEs 1921, 29. “Enrejado horizontal de madera donde se coloca el pan (Ae)” CEEN 1971, 339.

Etxeko landa erditik markatua keretatik sartzeko. (1765). SenperEus 58. Hortarakotzat, sorhoetan […] egiten dira kheretaz [korralak] . Dv Lab 274. Brontzezko aldarea bere keretarekin. (Ex 38, 30). Ur ( in BOEg 213 (Ur erreja; Dv, Bibl krisela, Ker, BiblE sare ) ). Geretak jauz. “Éviter les poursuites” . Hb GH 1929, 86. Kapera luze bat teilatuari dohakon athe edo keheta xar batekin. Prop 1893, 149. Eginik izan behar lükie txoxezko khereta aldia bat, labe borthan igaiten ahal dien heñian, behar dena labe zolaren garnitzeko. Alth Bot 19. Khanaberazko gereta batzuen gainean etzanak badire. Prop 1907, 45. Zonbat aldiz keetara / ez naiz egotu begira. Barb Piar II 105. Etxeko keretari hurbiltzearekin. Lf Murtuts 34. Belar pherdea metatzen da, taulaz edo kheretaz eginikako molde baten barnean. Gatxitegi Laborantza 94.
v. tbn. Ox 134. Keeta: Lf Murtuts 8. Geheta: Herr 25-9-1958, 3.

*gerata (G-bet ap. A ), geata (G-bet ap. A ). “Adral del carro” A.

*gereta (Ae), keleta (R-uzt), geleta (R-vid). Ref.: A Aezk 293; Iz R 395; VocNav (guereta, gueleta) . “Emparrillado sobre el pesebre” A Aezk 293. “Pesebre especial con barras para que la hierba no caiga al suelo” Iz R 395. “Pesebrera constituída por una especie de escalera colocada horizontalmente” VocNav.

Sinonimoak: iz.

[xeila]: xeila Ipar., keheila Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (batez ere Ipar.) cancilla, puerta rústica
fr iz. portail, porte
en iz. gate
port iz. portão, porteira

Testuinguruan

Bazka-zortasunarekin kargaturiko finkaren jabeak hori itxi ahal izanen du, baina jabe horrek bidea, langa edo kereta zabaldu beharko du, lur nagusiko abelburuak bertara sar daitezen. [Foru Zuzenbide Zibilari buruzko Konpilazioa edo Nafarroako Foru Berria, , IVAP/IZO, 2005]