Gaurko hitza

Recent Updates Page 127 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:05 pm on 2019/12/05 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  minfiru 

  iz. Mihiaren higidura mugatzen duen hari modukoa. 

  Orotariko Euskal Hiztegian

  minfiru. “Frenillo de la lengua” A Apend.

  Sinonimoak: iz.
  

  [minfiru] : s.m. (Anat.) frenulu, brida; [de la lengua] mihi-frenulu, mihi-hari, mihipeko, mihiazpiko (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. frenillo [de la lengua]
  fr iz. frein
  en iz. frenulum, frenum
  port iz. freio da língua

  Minfirua eten dio medikuak.

  

  minfiru (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:55 pm on 2019/12/04 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  ohildu 

  ad. ohildu, ohil/ohildu, ohiltzen|| du ad. Zub. Egotzi, bota; uxatu. Lurreko Paradisutik ohildu zituen. Deabruak ohiltzen ditu. Katua ohoina izanagatik, ez dezaala ohil heure gelatik (esr. zah.). (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. Zub.

      [egotzi]: bota, egotzi, jaurti, jaurtiki, aurtiki Ipar., iraitzi Ipar., eragotzi Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. (Z) echar, expulsar, mandar (2) du ad. espantar, ahuyentar (en sentido real y figurado)
  fr du ad. expulser, faire fuir, chasser
  en du ad. to expel, to eject
  port expelir

  Ondoren, kanpora ohildu ninduen eta kabina hornitu berrian gelditu zen bakarrik. [Durduzaz eta dardaraz, Amélie Nothomb / Joxan Elosegi (Igela, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ohildu (Argazkia: @desplazatua, Twitter)

   
• 

  Maite 11:35 pm on 2019/12/03 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  adierazpen 

  iz. 1 iz. Adieraztea, azalpena. Hitz ezezagunen adierazpena. Ikasgaiaren adierazpenean. 2 iz. Jendaurrean zerbait aditzera emateko egiten den izkribua. Ik. agiri. Euskaltzaindiak bere VIII. Biltzarraren ondoan adierazpen hau agertzen du. Gobernuaren adierazpena. 3 iz. Norbaitek bere barnean duena adieraztea, bereziki hizkuntzaren bidez. Adierazpen askatasuna. Sentimenen adierazpena. Adierazpen teknikak. 4 iz. Ikur edo zenbaki bidezko forma matematikoa. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

  [azalpena]: adigarri, argibide, argigarri, argipen, argitasun, argitzaile, argitzapen, azalbide, azalpen, definizio, esplikabide, esplikazio, garbitasun, adibide zah., azalde zah., azalduera zah., deklarazio zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. expresión, manifestación (2) iz. declaración, manifestación (3) iz. (Mat.) expresión (4) iz. (Zuz.) declaración, deposición
  fr (1) iz. expression (2) iz. déclaration, proclamation
  en (1) iz. expression (2) iz. declaration; statement
  port (1) iz. expressão, manifestação (2) iz. declaração, manifestação

  

  adierazpen (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  
  

  Amaitu da Euskaltzaindiaren biltzarra. Euskara batuaren aldeko adierazpen bat aurkeztu dute, eta dozenaka erakundek eta eragile sozialek sinatu dute, tartean BERRIA Taldeak. Euskara batuari buruzko iritzi ezkorrekin kezka agertu dute adierazpenean, eta transmisioari begira jarri: “Belaunaldi berriei dagokie euskuratu dieguna osatu, hobetu eta hurrengoei transmititzea”.[“Belaunaldi berrien esku jarri behar dugu euskara batua”, Garikoitz Goikoetxea (Berria.eus, 2018-10-06]
  

  

  adierazpen (Argazkia: Berria.eus)

   
• 

  Maite 11:33 pm on 2019/12/02 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  garaitzia 

  iz. Ipar. Garaipena. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  garaitzia. garaizia (Dv). “Victoire” Dv. v. garaitza. Garaitziatik heldu zen bozkarioa laster izan zen itzulia atsekabe. Lg I 220. Ez beitituzu utzi ene etsaiak ene flakeziaren gainean garhaizia izaitera. JesBih 454. Lorifikatzen dugu bere etsaien gainean eramaiten duen garhaiziaz. Jaur 107 (108s garhaizia eraman). Zure Eliza izan bedi ohoratua eta har beza garhaizia bere etsai guzien gainean. Jaur Dév. au S. Coeur 226 (ap. Dv). Bere buruari nausitzea, hortan datza garhaizia osoa. Dv Imit III 3, 2 (ap. DRA). Jaunak garhaizia handia eman zaroen bere populuari. Dv 1 Par 11, 14. Bazko egüna beita Jesüs-Kristen bai eta gure gihauren garhaitziaren egüna. CatS 103. (103 garhaizia) Ikhusi ere ditugu […] gaixtoen gaineko garaitziarik ederrenak. Prop 1893, 50.
  v. tbn. Zerb IxtS 43 (garhaitzia; 44 garhaitia).
  

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [garaipena]: garaipen, garaitzapen, garaitza Bizk., garai jas., garaikunde jas., gurenda zah., garaitia Ipar. ja (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) victoria, triunfo
  fr iz. victoire, triomphe
  en iz. triumph, victory, success
  port iz. (Ipar.) vitória, triunfo

  Garaitziatik heldu zen bozkarioa laster izan zen itzulia atsekabe.  (Lg I 220.,  Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  garaitzia (Gaurko hitza, CC0, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:11 pm on 2019/12/01 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  handios 

  adj. Ipar. Harroa, handiustez betea. Halakoak dira handiosak, beren burua besteak baino gorago ekarri nahi dutenak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  handios. (H (BN)), handius (BN, S; Gèze, Dv (S), H (S)), haundios. Ref.: A (handius); Lh Eusk 1919-20 (I), 82. Orgulloso, soberbio. “Hautain” Gèze, Dv. “Altier, fier, orgueilleux” H. Tr. Documentado sobre todo en textos suletinos y mixanos.

  Etzitiala arren handius izan jakitez, batez ere: bena lotsa ükhen ezazü lehenago eman izan zaizün ezagütziaz. Mst I 2, 3 (Ip handius). Gizon bere buriak maite tuzten batzu, abarizios, handios, eta urgulutsu batzu. AR 267. Handiosak dirade mendikatzen, flakiak gordatzen. Egiat 223. Halakoak dirade handiosak beren büria berze beno gorago ekharri nahi dienak. Ib. 226. Dena ardüregi dakiana, behar beno handios izan nahiz, ikherterazi dü gorderik zagoana. Ib. 262. Abill, eijer, ezpiritus dena da usin handius; / Bena, zü, dohain haiegati, etzirade fantesius, / Ãœmil, afable zira eta, behar denian, korajus. Etch 578. Neskatilak beitira ordian handius, / Bena gogatzen dira lüzin inganioz. Ib. 684. Gizon eder bat zen, bere bizar belz handiarekin: itxuraz oso eta handiosa. Prop 1901, 248. Gabrielaren aiurriak […], lizun, hipokrita, haundios, buru arin eta bihotz gogorreko zen Gabrielaren aiurriak […]. Mde Pr 177. Nolako urheztadura eta harri baliosez estaliak emazte zilimindrin, handiosak! Etcheb Obrak 36.

  Sinonimoak: izond. Ipar.

  [hantustetsua]: arrandia, arranpalo, burgoi, buruharro, buruiritzi, buruzut, gorati, haizetsu, hanpurutsu, harro, harroputz, ustetsu, farfaila Ipar., haidor Ipar., fier Ipar./Naf., fanfarroi beh., goi-nahi g.e., haizeputz g.e., handiputz g.e., handiusteko g.e., hantustetsu g.e., hantuts g.e., harroti g.e., putzontzi g.e., banaloriatsu zah., fardo Ipar. g.e., hankor Ipar. g.e., hanpurus Ipar. g.e., urgoi Ipar. g.e., burupetsu Ipar. zah., fazati Ipar. zah., superbio Ipar. zah., soberbio Heg. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (batez ere Z) altivo, -a; altanero, -a
  fr izond. hautain(e)
  en izond. (proud) arrogant, haughty
  port izond. altivo, -a; arrogante

  Beren soak, ilun; keinuak, gordin; hizketa-modua, handios eta ziniko… [Beldurra ari du, Anjel Lertxundi (Berria.eus, 2019-12-01)]
  

  

  handios (Argazkia: basqueliterature.com)

   
• 

  Maite 11:51 pm on 2019/11/30 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kordokatu 

  ad. kordokatu, kordoka/kordokatu, kordokatzen 1 da/du ad. Kordoka dagoena bere oinarrietan higitu; kordoka jarri. Jauregia zimenduetaraino kordokatua da. 2 da/du ad. Irud. Atsekabeek osasuna kordokatu diote. Zure beldur santuan kordokatu gabe egon nadin. Ezin kordokatu zuten haren xedea. Ezin kordokatuzko fede batez. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Sinonimoak: ad.  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
  

  1. lokatu, kolokatu, kolokan jarri. Ant. irmo jarri.
  2. kulunkatu, zabunkatu, junpatu, zarabandatu.
  3. durduzatu, zalantza egin, durdurikatu, duda-mudatan egon, zalantzan egon

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es ad. da/du ad. (Ipar.) agitar(se), conmover(se), tambalear(se)
  fr ad.
  en ad.
  port ad.

  Haizerik handienak ere ez du etxe hori kordokatuko. (Elhuyar hiztegia)

  

  kordokatu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:15 pm on 2019/11/29 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mendiratu 

  ad. mendiratu, mendira/mendiratu, mendiratzen || da/du ad. Mendira joan; mendira eraman. Mendiratu aurretik, begiratu eguraldi eta elur iragarpenak. Ardiak mendiratu eta etxeratu zen. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  mendiratu. (gral.; Lar, Dv). Ref.: A; Lh. Ir o llevar al monte; echarse al monte. “Amontarse” Lar. “Se rendre à la montagne” Dv. Ardiak mendiratu ta etxeratu zanean […]. Echta Jos 297 (v. tbn. otro ej. en la misma pág.). Itxarkundia saildia eskubi aldetik mendiratu zaigu. Euzkadi 24-12-1936 (ap. Alkain 140). Errodrigori, doan bezela / mendiratzen artaldea / nai estu batek ozkatzen dio [biozpea] . SMitx Aranz 29. Atera gera geuren etxetik / mendiratutzeko asmoz. Auspoa 39, 84. Eiz-otsean mendiratu. Olea 105. Erriak eskuak utsik zituan, baña al zan negurriakin mendiratu zan areriuaren aurka. Gerrika 275. Ustez-uste gabe Jelboeko mendira nintzan eta Saul ezpata-gañean zetzan.Lard 183.

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] : terraza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. ir al monte; llevar al monte
  fr aller à la montagne; porter sur la montagne
  en go to the mountain; take to the mountain
  port vá para a montanha; levar para a montanha

  Mendiratu aurretik, begiratu eguraldi eta elur iragarpenak. (Hiztegi Batua)
  

  

  mendiratu (Gaurko hitza, CCO Domeinu Publikoa)