1 iz. Bikoiztea. Gizakiak gainerako ugaztunek baino gene bikoizketa gehiago izaten dituela diote. 2 iz. Filmez mintzatuz, antzezleen jatorrizko ahotsa aldatzea, gehienetan beste hizkuntza batera. Bikoizketarik ez zegoen, eta filmen bertsio bat baino gehiago egiten zituzten. (Hiztegi Batua)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) iz. acción de duplicar, duplicación (2) iz. (Zin.) doblaje fr (1) iz. duplication ; doublement (2) iz. (Zin.) doublage en (1) doubling (2) dubbing port (1) duplicação (2) dublagem
Testuinguruan
Euskarazko bikoizketa salbatzeko premiazko neurriak eskatzen ditugu. [BIEUSE, bikoiztaile euskaldunen elkartea].
1. bixtara(tu). Manifestarse, hacerse patente. Agonian ahuspez / horra non dagola, / Bere heriotzea / bixtara zaiola. / Izerdiarekilan / dohako odola. Zby RIEV 1908, 211. Kultur-lanetan ez zen, ordea, gehiegi bistaratu buru-jasotze hori. MEIG VI 58. Bistaratzeko, ez du beste agerbiderik behar. “Para aparecer” . MEIG IX 129. (en colab. con NEtx) (Trans.). Hacer patente. Beatz-puntetan ere / zenbait odol bitu; / naiz artutako unean / gutxi iruditu, / urrengo egunak bapo / bistaratzen ditu. Insausti 185.
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) da/du ad. poner(se) a la vista, manifestar(se), hacer(se) patente (2) da/du ad. (Inform.) visualizar(se) frda/du ad. (se) mettre en vue, (se) visualiser en (1) da ad. to come into sight/view (2) du ad. to bring into sight/view, to make visible port (1) da/du ad. mostrar-se, manifestar-se
Testuinguruan
Emakumeen lana egunero bistaratzea eta balioan jartzea ezinbestekoa da. #gaurkohitza
iz. Gola edo golak egiten dituen jokalaria; bereziki, gol asko egiten dituen jokalaria. (Maiz ona, nagusia eta kideko izenondoekin erabiltzen da). Ligako golegilerik onena.(Hiztegi Batua)
Sinonimoak: iz.
[golegile] : goleatzaile (Elhuyar Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
1du ad. Ohore ekarri edo eman, begirune handiz tratatu; goraipatu. Jainkoa bakarrik ohoratu eta gurtu behar dugula. Aita-amak ohora itzazu. Apaiztasuna ohoratu duelako, izan da bera hil ondoan, handizki ohoratua. Euskal Herria ohora bedi, beti atxikiz euskara. Kristoren misterioak ohoratzen diren besta-egunetan. Frantziako bandera ohoratu dute, odol gorriz loreak egin dizkiote. Herria ohoratuko du bere bertuteez eta obrez. 2du ad. Ipar. Egun gogoangarriez mintzatuz, gogoratu. Gerla Handiaren bururatzea ohoratuko da egun horretan. Meza nagusi kartsu batekin ohoratu ditugu urrezko eztei eder horiek. (Hiztegi Batua)
1da/du ad. Zimurrak atera, zimurrez bete. Soinekoa ez zimurtzeko. Zahartzean, ikara etortzen da, larrua zimurtzen da, ilea urdintzen da. Kopeta zimurtua du, bista laburtua. 2da/du ad. (Esapideetan). Baratzeko lanari ere sudurra diote zimurtzen. Berehalaxe zimurtuko dizkigu ezpainak erdeinuzko nahi lukeen irribarre batez. Zuen poltsak zimurtuak daude, nagusiari eman diozuen azken arditerainokoarekin. 3da/du ad. Zikoiztu, zekendu. 4 (Partizipio burutua izenondo gisa). Bizkor atera zuen sakelatik gutun zimurtua. (Hiztegi Batua)
iz. Eskumena, aginpidea.Espetxeen eskuduntza eskualdatzeko asmorik ez du Madrilek. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
kaier. (Chaho, T-L). Cuaderno. Botuen eta instrukzionen kaiera. Revol 91. Hire liburuak, hire kaierak, hire lumak eta hire izkiribiña. Arch Gram 57. Eskuetan zituzten probintzia guzietako kaierak, zoinetan baitziren heiek Versaillarat igorri zituztenen botuak. Elsb Fram 60. Anartean, Kristobal teatroari hurbildu da “kahiera” eta “crayon” handi bat eskuetan. Ox 34. Liburu, kaier eta graionez ari zen lana. Herr 14-11-1963, 3. Joan den astean, kaier bati fidaturik, ezarri ginuen 1842ko urtarrilean hil zela. Lf ELit 185. Baginuen […] apezgaiek “kaier” bat elgarri pasatzen ginuena, bakotxak bere artikulutxoa egin, eta aintzina kurri. Larre ArzatinE 190.
Sinonimoak: iz.
[eskuduntza] : eskumen, aginpide (Hiztegi batua)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es iz. (Zuz.) competencia, incumbencia fr iz. compétence, ressort, domaine en iz. competence port iz. competência
Testuinguruan
Haren aburuz, auziaz erabakiak hartzeko eskuduntza duen erakunde bakarra Europako Batzordea da. [Berria, 2005-05-31, «Frantziak ezetz esan arren, aurrera segituko du berreste prozesuak», JUANMA SARASOLA [Harian]]
adb. Ipar.Haur denboran, umetan. Hire koplak ikasi dizkiat haurrean.(Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
HAURREAN (BN-arb ap. Gte Erd 45; SP, Dv, H; haurrin S ap. Lrq). De niño. “Haurrea, enfance [sic]. Ene haurrean, en mon enfance” SP. “Dans, pendant l’enfance” Dv. “Du temps de l’enfance, tandis qu’on est encore enfant. Id. haurtasunean, aurtan (Mb), aurrik” H. “Dans l’enfance, au temps de l’enfance” Lrq. v. HAURRETAN. Tr. Usado por autores septentrionales desde principios del s. XVII.
*Iesus Iauna ere igan zen Hierusalema haurrean. EZ Man II 47. Haurrean xarmatzen zintuen / Amaren ezne eztiak. Gç 142. Eta ez nik indarrik, haurrin haziz gaizki. Etch 176. Bazuela ahuntz bat, Yupiter haurrean / Bere errape urusaz bazkatu zuena. Gy 185. Haurrean, anhitz atxikia zen Franzizko khurutzefika hari. Laph 230. Bide-hegiko aritza, bortz aldiz haurrean / […] Zenbatez ez nauk yarri amaren aldean / Ire adar lodiek egin itzalean. Elzb Po 184 (tbn. con alguna var., en Arb Igand 90). Haurrean aingeru, gaztean oi! zein garbi. Zby RIEV 1908, 416. Haurrak haurrean hartu ona eztezan handitzearekin gal. HU Aurp 217. Sei urtetan itsutua, doi-doia baita orroit haurrean kolore “xuria”, “horia” eta “ferdea” ikusirik. Ib. 189. Hire koplak ikasi ditiat haurrean, / Barna sarturik zaudek ene bihotzean. Ox 155. Zure apez-bisaiaren ximur lañoeri / Begiratuz zait haurrean gogoratu niri / Noizbeit saindu izaitea eta zu iduri. Iratz 171. Ez da harritzeko mila aldiz haurrean Azkaineko karriketan ikusi balinbaditugu Espainiako Samperio, Belloqui, […] famatuak. Zerb Azk 108. Jenden errana, liburu egile zonbaitek azkartua, da bakarrik, haurrean, aitaren eskutik behin baino gehiagotan Jatsuratu dela Frantses. Ardoy SFran 84. Badakit nihaurk haurrean ene sakelako diru guzia xahutu nuela behin bestetako partida haundi baten ikusteko. Larre ArtzainE 86. Beste gertakari batek ere ez ginituen hotzik utzi gure haurrean. Ib. 137.
*Zenbat sustatzen gintuzten eta ongian finkatzen, gure haurrean, giristino handi eta fermu hoikien hitzek eta egintzek. Lap V (V 1). Bikario jeneral eskualdun bat lekuan zagola haatik, azkena, Migel Garikoitz-en haurrean. Ardoy SFran 14.
Reply