kondo
iz. g.er. Hondakina, hondarra. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
1 kondo. (V, G ap. A ; Lar, Añ, H (V, G)) “Deshecho , sobra, residuo” Lar. Residuo” Añ. “Reliquia, resto” A. v. kondar. Ekusten du etsaiak ordu arteraño berea izan duala bekataria, eta atzeneko bizitzaren kondoan kontu egiten ezpadio iges egin lekiokela. AA III 573. Pekatu eta leenagoko bizi dongien kondo edo erlikijak. Astar I 237. Kendurik sakramentu onek pekatuben kondor [sic] eta erlikijak. Ib. 237. Arrapatuko diezte beren gauzak nere erriko kondoak. Ur Soph 2, 9 (Dv ondarrek, Ol kondarrek).
v. tbn. Ur Sap 13, 12. (Como segundo miembro de comp.). “Cabaco, el zoquete que sobra después de labrado el palo […] zurkondoa” Lar. “Arikondo (V-ger-ple), residuo de hilo” A Apend. “Kandelakondo, cabo de vela” A Morf 601. Etzakaz orregaitik kenzen gatx konduak. Astar I 237. Zapian bildutako apari kondoa Ramuntxori emanaz. Alz Ram 37. Bein ta bi ta irugarrenean ala egotzi zituan opilkondo guztiak. A EY II 454. Zigarro-kondoa leiotik bota eta lotara joateko asmoa artu eban. Bilbao IpuiB 151.
[San Pedrok] emakume kondo baten berbiak bildurtuta, iru bidar ukatu eban Jesus. fB Ic III 94.
2. Extremidad. Eskuen eta oñen kondoak. Ur Iud 1, 7 (Dv muthur, BiblE behatz lodi).
3. “Chiquitín de casa en V y G” A Morf 13.
KONDO-KONDOTIK. De raíz, de cuajo. Oraingo aldijan gogaikarri litxakezan ipuin eta esakuna batzuk be kondo-kondotik atera ta kendu. Otx 6. Eskubak kondo-kondotik ebagittia irabazi eban orduban. Ib. 176.
2 kondo.
2 kondo . “Recatón de lanza, kondoa” Lar.
Sinonimoak: iz.
[kondarra]: apurkin, hondakin, hondar, hondarkin, kondotx, mutxikin, uzkin, errauskin Ipar., geldikin Ipar., goiti Ipar., soberakin Ipar., errondo Bizk., zuztrapilo Bizk., kondar Gip., haborokin Zub., hondar-mondar jas. pl., apakin g.e., gaindikin g.e., abarreria Ipar. g.e., saskara Bizk. g.e., arrasta Zub. g.e., goitikin Ipar. zah., soberania Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) iz. resto, residuo (2) iz. extremidad
fr (1) iz. résidu, reste (2) iz. extremité
en (1) iz. waste, residue
port (1) iz. resto, restante, resíduo (2) iz. extremidade
Testuinguruan
Hura ere paperez beterik dago, eta paperen ondoan tintontzia, luma jadanik kamustuak eta batez ere kandela-kondoak. [Gure Jerusalem galdua, Aingeru Epaltza, Elkar, 2013]
Reply