Gaurko hitza

Tagged: D Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:50 am on 2014/10/13 Permalink | Reply
  Tags: D   

  desneke 

  iz. Atsedena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  desneke (Lar).

  Descanso. Gordeko dezu laurenbata edo zazpigarren eguneko atsedetea, desnekea edo deskansua. Ub 26. Zeruko desneke betikuak aztu azi dizkigula lurreko neke laburrak. Bv AsL 67. Arrizko burko bat zeinaren arrimuan desneke ariñ bat artu izaten zuan. Ib. 105. Betiko desneke ta atsedena emon egiozu, Iauna. Ag AL 101.

  Sinonimoak: iz. g.e.

  [atsedena]: atseden, deskantsu, hats-hartze, errepausu Ipar., pausu Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es descanso, reposo, pausa
  fr repos, pause
  en rest, break, pause; respite; breather (inf)
  port descanso, repouso

  Entzun:
  

  Bide-ertzean desneke arin bat hartu zuen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Betiko desneke ta atsedena emon egiozu, Iauna. Ag AL 101. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  Nik emango dizutet arnasa ta desneke ona. [Auñamendiko lorea, Txomin Agirre (1898)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  desneke (Wikimedia Commos)
  Noon – Rest from Work (after Millet), Vincent Willem van Gogh

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 12:09 pm on 2014/09/27 Permalink | Reply
  Tags: D   

  deskonprimatu 

  ad. INFORM. Konprimatutako fitxategi bat jatorrizko tamainara leheneratu, horretarako programa berezi baten bidez.  (Euskalterm)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es descomprimir
  fr décompresser
  en uncompress, decompress
  port descomprimir

  Entzun:
  

  Jaitsi duzun karpeta deskonprimatu behar duzu artxiboak ikusi ahal izateko.

  

   
• 

  Maite 8:35 am on 2014/08/19 Permalink | Reply
  Tags: D   

  deitore 

  iz. (Ipar.) Auhena, adia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  1 deitore (-th- L, BN ap. A; Lar; -th- SP vEys, Dv, H), deitora (-th- SP, Arch ms. (ap. DRA), H).

  Tr. Documentado en Leiçarraga y en autores septentrionales del s. XVII, más adelante lo hallamos en AR, Duvoisin y, ya en el s. XX, sobre todo en textos meridionales de léxico cuidado. La forma deitora la emplean Axular, Ibiñagabeitia y, a veces, Zaitegi. En DFrec hay un ej., meridional, de deitore. Con el significado de “lamentación, lamento”, es mucho más común auhen (q.v.).

  Lamentación, planto (en particular por la muerte de alguien; se refiere tbn. a las demostraciones de dolor cantadas, tipo endechas, etc., si bien los ejs. recogen gralmte. su significación de ‘lamentación, lamento’ en general). “Planctus”, “lamentation pour les morts, luctus” SP. “Clamor” Lar (cf. tbn. “clamorear, tocar a muerto, illezkillak, ildeitoreak jo”). “Lamentation que l’on chantait à la mort et à l’enterrement des personnes; complainte” Dv. “Deithoreko eguna, le jour de la lamentation” Ib.

  2 deitore

  Nombre, denominación. Cf. deitura. Guziek gaizki hartu zuten, salbu Espainia Castillako erregina, Izabela deitorea zuenak. HU Aurp 50.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [auhen] : auhen, intziri, erosta, adia
  [marru] : marru, aiene, kexa

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) lamentación, lamento
  fr lamentation, gémissement
  en groaning, moaning, complaining; groan, wail, lament
  port lamentação, lamento

  Entzun:
  

  Haren ahotsa berriro garrasi eta deitore bilakatu zen.  [Manhattan Transfer, John Dos Passos / Lopez de Arana (Ibaizabal, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Negar eta intziri egingo dut mendiak direla eta; deitore, larre-zelaiak direla eta: erreak gelditu baitira eta hutsik; ez da ardirik beeka entzuten, hegazti eta abereak ihesi joanak dira.  [Elizen arteko Biblia, Askoren artean (Idatz, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  deitore (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 12:50 pm on 2014/07/16 Permalink | Reply
  Tags: D   

  daborduko 

  adb. (B) Dagoeneko. Zoritxarrez, egia samin horren ondorenak ageri dira, daborduko ere, euskaldunon artean.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia:

  daborduko (V-ger), daburduko (V-ple-ger-m), dagoan orduko (Aq 916 A), dagon orduko (B). Ref.: A (daburduko); A Morf 672.

  Ya, para ahora. “Daburduko (V-ple-ger-m), tan pronto. Dagoan orduko (AN; Aq), dagon orduko (B), para hora, tan pronto. De dagoan-orduko, para la hora que es” A. v. dagoeneko. Eztau onek daborduko attaren antzik artu gura! Otx 113. Nire mutil koskor au daborduko asi da beronen tentelkerijaren ezaugarri berezijak emoten. Ib. 125. Il ete zan edo ziur jakiteko, arnasarik baeukan jakiteko, pospollo garun bat urreratu eutsen biztuta surrera, ta konturatu gabe surran puntea erre. Orduan Moxilok inpernuan egoalakoan, apur bat begiak zabalduaz: Daburduko asi gaituk! EgutAr 28-6-1957 (ap. DRA).

  Sinonimoak: iz.
  [dagoeneko]: dagoeneko, jadanik, honezkero (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) para ahora, para entonces; tan pronto; [uste baino lehenago] ya
  fr déjà
  en already
  port (em negativas) ainda; (em afirmativas) já

  Entzun:

  Agian daborduko badaki, jakin, itzuliko balitz nora itzuli ez lukeela.  [Itzuliko balitz, Goizalde Landabaso (Larrepetit, 2014-07-15)] (Berria.eus)

  

  daborduko (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 10:57 am on 2014/06/18 Permalink | Reply
  Tags: D   

  desosegu 

  iz. Urduritasuna, ezinegona, sosegurik ez duenaren egoera.

  Sinonimoak:
  [ezinegona] : artegatasun Bizk., erreustarzün Zub., erreustasun Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegian, ‘urduritasun’)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es desasosiego, intranquilidad, pesadumbre
  fr trouble
  en unease, feeling of unease, sense of unease, misgivings
  port desassossego, inquietação

  
  Esker mila, Josi Sierra, bideoa hain txukun ipintzeagatik!

  #gaurkohitza.ren 5. urteurreunaren harira bildutako argazki eta hitz guztiak ikusi nahi badituzu: Azaleratu zure hitza!

   
• 

  Maite 8:04 am on 2014/05/12 Permalink | Reply
  Tags: D   

  dailari 

  iz. (Ipar.) Segaz ebakitzen duen pertsona, bereziki kirolaria, segalaria.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [segalaria]: segalari (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es segador, -a
  fr faucheur, -euse
  en (Kir.) a person who cuts grass with a hand-held scythe in a Basque rural sport
  port segador(a)

  Entzun:
  

  Zortzi dailari arituko dira lehian, lauko bi multzotan banatuta.

  

  segalari (Igor Esnaola, md.uztcdn.com)

   
• 

  Maite 9:43 am on 2013/11/23 Permalink | Reply
  Tags: D   

  desosegu 

  iz. Urduritasuna, ezinegona, sosegurik  ez duenaren egoera. 

  Sinonimoak:
  [ezinegona] : artegatasun Bizk., erreustarzün Zub., erreustasun Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegian, ‘urduritasun’)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es desasosiego, intranquilidad, pesadumbre
  fr trouble
  en unease, feeling of unease, sense of unease, misgivings
  port desassossego, inquietação

  Entzun:
  

  
  Esker mila, Josi Sierra, bideoa hain txukun ipintzeagatik!

  Bildutako argazki eta hitz guztiak ikusi nahi badituzu: Azaleratu zure hitza!