Gaurko hitza

Tagged: D Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:58 am on 2015/05/05 Permalink | Reply
  Tags: D   

  doi 

  (Ipar.) 1. izond. Behar edo egoki den adinakoa (batez ere da aditzarekin, atributu gisa). Titare hau ez da nere eriaren doi. 2. iz. Nahikotasuna; neurri zehatza. Zure doian egina da atorra. 3. adb. Aski, nahikoa. Bada hargatik doi argi. • DOI BAT. (Ipar.) Apur bat. Doi bat denbora emanez. || DOI-DOI(A). 1. Aipatzen den neurrian edo unean hain zuzen. Doi-doi heldu zaizkit behar orduan. 2. Ozta-ozta. 3. Emeki-emeki. || -T(Z)EKO DOIA. -t(z)eko nahikoa. Bi gogoeta egiteko doia buru dutenak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [neurriko] : neurriko, neurri egokiko.
  [ozta-ozta]:  ozta-ozta, justu-justu, neurriz

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) (lo) justo, (lo) estrictamente necesario (2) izond. (Ipar.) justo, -a; preciso, -a; exacto, -a; ajustado, -a (3) adb. (Ipar.) a tiempo, a la hora, puntual, puntualmente (4) adb. (Ipar.) a duras penas; apenas, por poco (5) adb. (Ipar.) bastante, suficientemente (6) adb. (Ipar.) justo en el momento en el que
  fr (1) iz. juste, strictement nécessaire (2) izond. juste ; exact, -e ; précis, -e (3) adb. de peu, de justesse ; à peine, tout juste
  en (1) iz. exact amount; just enough; what is needed (2) izond. exact, precise; correct, right; just, fair (3) adb. hardly, scarcely, barely; only just; almost no/not/none
  port (1) preciso(a), exato(a)

  Entzun:
  

  Detaile, sentimendu edo objektu bat benetan signifikatzeko, le mot juste —hitz doi zehatza— aplikatzea aholkatzen zuen Flaubertek. Adierazi nahi denaren neurri justuko hitza baliatzea: zapatak oinaren neurrikoa behar du; hitzak, izendatu nahi duen egoerarena. Hitz-dunak gara, gutxi-asko hiztun guztion grina da bizi ditugun egoerak zorrotz eta adierazkor esan nahia. Koska da askotan ez zaigula hitz doia burura etortzen, ez dakigula ezagutzen dugunik ere. [Hitz doia, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-05-05)] (Berria.eus)

  

  doi (Argazkia: Wikimedia Commons)

  
  
  Ruper Ordorika eta Bernardo Atxagaren ‘Sagarrondo bati seaska kanta’-n ere topa dezakegu doi-doi. Mila esker, Iñaki!

  .@euskaljakintza "doi-doi gizendu sagarrondo ttipi…" #RuperOrdorika ren abesti batean https://t.co/CIMAh81hbp

  — Iñaki Murua (@imurua) May 5, 2015

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:32 am on 2015/01/28 Permalink | Reply
  Tags: D   

  deboiladura 

  iz. (Ipar.) 1. Nahastea. 2. Hondamena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [suntsitzea]: Ipar.desegintza, desegite, suntsidura, suntsiketa, suntsipen, suntsitze, sakailaketa Ipar., errauste g.e.

  [nahastea]: anabasa, nahasketa, nahaste, nahasteka, bokata Ipar.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) trastorno (2) iz. (Ipar.) ruina
  fr (1) (alteración) bouleversement (2) ruine
  en (1) disruption, inconvenience, upset  (2) ruin
  port (1) trastorno  (2) ruína

  Entzun:
  

  Donapaleuko “natura gela” obretan da. Bainuontzi borobila ezarria da, eta gainerakoan “logela baten parekoa izanen da, giroaren ez batere deboilatzeko“, zehaztu du Hurmicek. [Donapaleuko ospitalea haur ukaite fisiologikoari buruz, Ainize Madariaga (Ipar Euskal Herriko Hitza, 2015-01-30)]
  

  Etxe deboilatu bat aurkitu nuen eskuinean, beste deboiladura bat ezkerrean, beste bat gero, hiru edo lau aitzinago, sagarrondo baso ttipi baten ondoan, eta ezustean herritik urrats gutira aurkitu nintzen. [Idi orgaren karranka, Victor Hugo / Koldo Izagirre (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)
  

  -Zuri diru guti.
  –Deboiladura lar udali!
  -Obeditu guri diruz.

  (eu>es)
  -A ti poco dinero.
  -¡Ruina para demasiados ayuntamientos!
  -Obedécenos con dinero.

  [Palindromoak, Markos Gimeno (zerojasoa.com, 15-01-25)]
  

  

  deboiladura (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:15 am on 2015/01/20 Permalink | Reply
  Tags: D   

  danbor 

  iz. 1. MUS. Zilindro baten gaineko eta azpiko aldeetan teinkatzen diren bi larru edo mintz sintetikoz osatutako musika-instrumentua, bi zotzez jotzen dena. 2. TEKNOL. Tresna eta gailu batzuen zilindro-formako osagaia. Balazta-danborra. • kupula–danbor. ARKIT. Kupula baten oinarri jartzen den horma zilindriko edo poligonala. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [atabala]: atabal, atanbora g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) tambor (2) tambor, tamborilero, -a; tamborrero, -a (3) (Arkit.) [kupularena] tambor (4) (Teknol.) tambor (5) (lgart.) tripa, panza
  fr (1) [instrumentua] tambour (2) (Teknol.) tambour
  en drum
  port (1) (instrumento) tambor (2) (de envase) tambor, bombona (3) Cost (de bordado) bastidor (4) Anat tímpano

  Entzun:
  

  Gauerditik aurrera 15.000 heldu eta 5.500 haur baino gehiago aterako dira San Sebastian egunean danborradan. Kalean, baina, atzo entzun ziren lehen danbor hotsak. [20.000 lagun baino gehiago aterako dira Donostiako danborradan, Berria.eus (2015-01-20)]

  

  danbor (FlickrCC, Mario Antonio Pena Zapatería)

   
• 

  Maite 9:10 pm on 2015/01/09 Permalink | Reply
  Tags: D   

  destorbu 

  iz. 1. Eragozpena, oztopoa. 2. Ezbeharra.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [traba]: Ipar./Naf.debeku, enbarazu, eragaitz, eragozgarri, eragozle, eragozpen, eragozpide, estropezu, galarazpen, oztopo, oztopobide, traba, trabagarri, behaztopa Ipar., faxeria Ipar., poxelu Ipar., trebukagarri Ipar., baragailu Zub., epantxu Zub., objekzio beh., behaztopabide jas., behaztopagarri jas., behaztopa-harri jas., atzerabide g.e., atzeragarri g.e., atzerapen g.e., eragozketa g.e., molestia Heg. beh., baragarri Ipar. g.e., murtzi Ipar. g.e., enpatxu Ipar. zah., harzaragarri Ipar. zah., trabu Ipar. zah.

  [ezbeharra]: Zub. g.e.alditxar, asturugaitz, ezbehar, koaita, miseria, zorigaitz, zorigaizto, zoritxar, dohakabetasun Ipar., lazeria Ipar., makur Ipar., malur Ipar., ondiko Ipar., meskabu Zub., desgrazia beh., gaitzegoki g.e., helkaitz g.e., lankerio g.e., desditxa zah., dohaingaitz zah., behargabe Ipar. g.e., dohakaitz Ipar. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (GN/Ipar.) estorbo, obstáculo, dificultad, tropiezo (2) (GN/Ipar.) desgracia, desastre, accidente
  fr (GN/Ipar.) malheur, calamité
  en (1) impediment, obstacle, hindrance (2) misfortune, disaster, accident
  port (1) estorvo, obstáculo, dificuldade, impedimento (2) desgraça, desastre, acidente

  Entzun:
  

  Egun batean destorbu izugarria gertatu zen.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  destorbu (FlickrCC + Gaurko hitza CC)

   
• 

  Maite 11:31 am on 2014/11/09 Permalink | Reply
  Tags: D   

  desobeditu 

  du (pertsonei buruz dio) ad. Ez obeditu, desobedientzia egin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa, moldatua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  desobeditu (L, BN, S ap. Lh, S-no ap. Lrq; Urt IV 50, Lar, Añ, VocBN, Gèze, Dv, H), desobedezitu (-idu Lcc). Desobedecer. Tr. Es bipersonal trans. en los autores antiguos; por lo menos desde fines del s. XIX se usa, en cambio, como tripersonal. Trufatu superiorez; desobeditu gauza handian. Hm 195.

  Sinonimoak: iz.
  [desobeditu] : ez obeditu, esana ez bete (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (pertsonei buruz, dio ad.) desobedecer
  fr du ad. (pertsonei buruz, dio ad.) désobéir
  en du ad. (pertsonei buruz, dio ad.) to disobey
  port du ad. (pertsonei buruz, dio ad.) desobedecer

  Entzun:
  

  Noiz eta nola desobeditu behar luke herrialde batek independentzia lortzeko? [Burujabetzarako bide-orririk ez Euskal Herriko mapan, Urko Apaolaza (argia.eus, 2014-10-12)
  

  

  desobeditu (Argazkia: @vilaWeb)

   
• 

  Inaki Agirre 12:40 pm on 2014/11/03 Permalink | Reply
  Tags: D   

  desarra 

  iz. MIL. Tropa bateko kideek aldi berean tiro egitea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. zah.

  [tiroa]: bunbada, tiro (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (zah.) (Mil.) disparo, descarga (Elh.)
  fr 2 (de arma de fuego, electricidad) décharge ƒ; 1 (tiro) coup m de feu.  ~ cerrada Mil salve ƒ
  en (Mil) firing, discharge (frm) shot, gunshot ~ cerrada volley (Collins)
  port descarga, tiro (WR)

  Entzun:
  

  Eta kanoiaren desarra duk ene neurria, eta egin zaidan injustiziari nik eman beharreko ihardespena. [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  desarra (FlickrCC, CC BY-SA 3.0)

   
• 

  Maite 1:01 pm on 2014/10/14 Permalink | Reply
  Tags: D   

  desobedientzia 

  iz. Desobeditzea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [desobeditzea]: desobeditze (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es desobediencia
  fr désobéissance
  en disobedience
  port desobediência

  Entzun:
  

  Independentzia eta desobedientzia bertso berberaren errimak dira? Ezinbertzekoa al da une jakinen batean indarrean dagoen legea urratzea eta konfrontazio demokratikoa eremu politiko hutsaren joko-zelaira eramatea? [Desobedientzia eta independentzia, Gaizka Aranguren (Arkupean, 2014-10-14)] (Berria.eus)

  

  desobedientzia (Gaurko hitza, CC)