Gaurko hitza

Tagged: E Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:47 pm on 2017/05/04 Permalink | Reply
  Tags: E   

  erasokor 

  adj.  1 adj. Pertsonez edo animaliez mintzatuz, erasotzeko joera duena. Gaizki heziz gero, berez mantsoa den txakurra erasokor bihur liteke. Nagusiak erruki barik bidali zuen, lanpostu hartarako pertsona erasokorragoa behar zela eta. || (Gauzez mintzatuz). Euskararen kontrako politika erasokorra. 2 (Adizlagun gisa). Erasokor hurbildu zitzaion. 3 adj. Kirolariez mintzatuz, aurkaria gainditzen behin eta berriz saiatzen dena. Atzealdean jokatzen duten jokalariak erasokorrak dira. || Joko zuzena, bizia, erasokorra ikusteko aukera izango da. Futbola Ingalaterran erasokorragoa da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erasokor. Agresivo. Aiek gure kontrarioak ziran. Beraien izkuntza oso gordiña eta erasokorra zan. AZink 68.

  Sinonimoak: izond.

      [oldarkorra]: oldarkoi, oldarkor, oldartsu Heg.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. agresivo, -a, acometedor, -a
  fr agressif
  en aggressive, pushy
  port agressivo(a)

  Le Pen erasokor agertu da, eta Macron lasaitasuna transmititzen saiatu da (berria.eus)

  

  erasokor (Argazkia: Eric Feferberg, EFE)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:58 pm on 2017/04/30 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ezabagoma 

  iz.  Idatzitakoa-edo ezabatzeko erabiltzen den gomazko atala. (Hiztegi Batuan, “borragoma”). Euskalterm hiztegiak “borragoma” hitza hobesten du.
  

  Sinonimoak: iz.

      [goma]: goma, borragoma Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es goma de borrar
  fr gomme
  en (UK) rubber, (US) eraser
  port borracha de apagar

  Lantegian, kutxa irekien erdian, hantxe agertu zen Max bere traste guztiekin: Canson papera; ezabagoma, irasagarra bezain lodia; erregela laua; koloretako arkatzak Рgorroto zituen errotuladoreak -. [Loroaren teorema, Denis Guedj / Jon Mu̱oz (EHU, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ezabagoma (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 7:48 pm on 2017/04/21 Permalink | Reply
  Tags: E   

  enbarazu 

  iz. Oztopoa, traba. Ik. behaztopa; behaztopagarri. Gure salbaziorako enbarazu eta eragozgarri diren gauzak. Ez zion enbarazurik sortu nahi izan. Enbarazuan zaudete. enbarazu egin Traba egin, eragotzi. Enbarazu egiten zioten inguruan zituen paper, argazki eta traste guztiek. Enbarazu egiten dioten arropak erantzi, eta uretara bota du bere burua. || Ez dizu enbarazu handirik egingo. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  enbarazu, enbrazu (H), enbarazo, enbrasu (VocBN, Gèze), enberazu (-su V-arr ap. Totor Arr), enbresu (T-L), enbazo, enbazu.

  Estorbo, molestia; problema, dificultad. AxN explica estakuluak (51) por enbarazoak. v. traba, oztopo. Matrimonio santuko inpedimenturik edo enbarazurik batere bage. OA 79 (78 enbarazo). Duten enbarazu handi batetik libratuak izan behar dutela. He Gudu 165. Au de enbarazo andi bet billetzeko bekatorek beren erremedioa (Ororbia, 1758). ETZ 94. Ken enbarazo guziak. Cb Eg II 118. Munduko egitekuen enbrasiak. CatLan 3. Bizitze mortal hunen enbrazuen erdian. Brtc 19. Sei errialegaz paguba niri egin? […] Suba, ta enbarazuba, nun dira? Mg PAb 75. Gure salbaziorako enbarazo edo eragozgarri badira. Gco I 449. Jangoikuagana juateko daukat enbarazu bat. JJMg BasEsc 282. Munduko enbrazu eta plazer guzietarik. Jaur 168. Hau saltzearekin aldiz enbrazu handi gabe / Umedun behi baten naiz betan egiñen yabe. Gy 15. Fortifikaurik zeukan / moruak basua, / baña libratu zuen / ango enberazua. Afrika 127. Zuen atsekabeak, zuen enbrazuak. Arb Igand 177. Enbarazoa bakarra ez; min ere ematen asi [koxkorra]. JAzpiroz 42. v. tbn. Auspoa 39, 135. Enbrazu: Dh 2. JesBih 456. MarIl 47.

  enbrasu, enbarrasu. Perplejidad, confusión. Debozionezko pratika-mulzu handi batek kausa diezazun nahaskeriarik edo enbarrasurik. He Gudu 137. Bere enbrasuan, itzuli zen pintatzailea Santa Teresaren alderat. Ducq 328.

  Sinonimoak: iz.

      [oztopoa]: debeku, eragaitz, eragozgarri, eragozle, eragozpen, eragozpide, estropezu, galarazpen, oztopo, oztopobide, traba, trabagarri, behaztopa Ipar., faxeria Ipar., poxelu Ipar., trebukagarri Ipar., destorbu Ipar./Naf., baragailu Zub., epantxu Zub., objekzio beh., behaztopabide jas., behaztopagarri jas., behaztopa-harri jas., atzerabide g.e., atzeragarri g.e., atzerapen g.e., eragozketa g.e., molestia Heg. beh., baragarri Ipar. g.e., murtzi Ipar. g.e., enpatxu Ipar. zah., harzaragarri Ipar. zah., trabu Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (herr.) estorbo, molestia; problema, dificultad
  en iz. (herr.) nuisance, bother; obstacle
  fr iz. (herr.) embarras, gêne ; obstacle ; difficulté
  port iz. (herr.) estorvo; problema, dificuldade

  Edonola ere, askoz interesgarriagoa –eta premiazkoagoa– da etorkizunera begira ipintzea. Enbarazuan zegoena, norabaiterako bidean baitzegoen enbarazuan; norako bidea(k) d(ir)en hori(ek) jakiteko ordua iritsi dela esan liteke. Eta bidelagunak zein izan daitezkeen argitzen hasteko. [Enbarazutik kendu, Mikel Aramendi (Argia.eus, 2017-04-16)]
  

  

  enbarazu (Gaurko Hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:28 pm on 2017/03/28 Permalink | Reply
  Tags: E   

  erauki 

  iz. (L, BN eta GN) 1. Ardiak lepoan daraman zintzarria. 2. (hed.) Pertsona berritsua, txotxoloa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Esukal Hiztegian

  erauki (SP > Dv, H).

  1. Conceder. “Concéder, accorder. Erauki diozozun osasun, accordez-lui santé” Dv. “Faire tenir, faire avoir” H. Azkue da “(SP), encender”, sin duda una mala lectura de “Eraukitzea, concedo” que aparece en áquel. Milla esker ditutzula Iainko dohaingillea, / Zeren erauki diozun osasuna doblea. EZ Man II 101. Esker bada eta ezagutza duzula ontasunaz / Kortesia handirekin erauki diozunaz. Ib. 119.

  2. Conceder, reconocer razón a otro. “Céder, s’avouer vaincu, inférieur; avouer son tort […] (EZ Eliç)” H. Nihori alde egin eta deus erauki nahi izatu eztiot bañan azkhena geldi zekidan nahi izatu dut. EZ Eliç 159.

  (O-SPAd 883 > SP, Lar Sup, Dv, H, A). “C’est quand on dit, je me rends, je vous cède […] Erauki erranik (Ax)” SP. “Vencido, eraukia” Lar Sup. “Erauki! (Ax), je me rends, je cède” Dv. Harriet lo da como var. de eraiki, y traduce “relevez-moi”. Geureaz denaz bezan batean, errendatuak iarririk, garaitia emanik, erauki erranik, eztugula indarrik asko ezaguturik. Ax 365 (V 241).

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] : terraza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Labayru eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) conceder (2) conceder, reconocer razón a otra persona (3) interj. ¡me rindo!. Ref. a determinados juegos infantiles.
  fr concéder
  en (1) give (2) (truth) admit, accept, concede vtr
  port conceder
  

  Eeee! Eraukiiii!! [h28 aldizkaria]
  

  

  erauki (Argazkia: h28.eus)

  Save

  Save

  Save

  Save

  Save

  Save

   
• 

  Maite 11:33 pm on 2017/03/15 Permalink | Reply
  Tags: E   

  elauso 

  iz.  Ipar. Elur-jausia. Elauso handiak jaisten baitira mendi kaskoetatik amilka eta punpaka. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  elauso. v. elurrauso. elurrauso (BN, S; Foix ap. Lh), elauso (-lh- BN; T-L), elur-lauso (L-ain), eluaso (G-goi), elur-oso (S-saug), eluoso. Ref.: A (elurrauso, elhur-auso, elhauso, elur-lauso); Lh (elhur-auso, elhur-oso); JMB At (eluaso).

  1. Avalancha de nieve, alud. Ez xoilki hitzaren gatik, bainan elhauso edo elhur montoin handiak jausten baitira anbilka eta punpaka. Herr 24-2-1955 (ap. DRA). Elhurra mendi kaskoetarik jausten eta amiltzen hasiz geroz, gero eta trunpiltzenago da, elhauso alimale batzu porkatzen baitira azkenean. Herr 8-1-1959, 1. Sagar-Saron iragaiten intzaur-oihanetan barrasta gaitza eginez, uraste izigarri edo eluoso handiek bezala, gero urruntzeko uhainka-uhainka. Herr 3-12-1964, 4.

  2. elurroso (AN-5vill, S; -lh- Lander (S) ap. DRA), elur-lauso (B), elur-lauzo (BN-baig ), elur-laso (AN-5vill). Ref.: A (elurroso); Satr VocP (lauzo); Gte Erd 89; Izeta BHizt2 (lauso). “Remolino de nieve y aun su aglomeración” A. “Ventisquero” Lander (ap. DRA). “Ventisca” Satr VocP. “Elur lasoa ari du” Gte Erd 89. “Mendi zoko oietan elur lausoak” Izeta BHizt2.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [elurbizia]: elurbizi, elur-jausi, elurbildu Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) alud, avalancha
  fr iz. (Ipar.) avalanche de neige
  en iz. avalanche
  port iz. (Ipar.) avalanche, avalancha, alude

  Elauso handiak jaisten baitira mendi kaskoetatik amilka eta punpaka. (Hiztegi Batua)

  

  elauso (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:38 pm on 2017/02/09 Permalink | Reply
  Tags: E   

  entzungor 

  adj. Entzun nahi ez duena, entzungor egiten duena. Jainkoaren hitza sarkor; horiek, ordea, entzungor. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [enzungor] : entzule txar, gor (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es el/la que no quiere escuchar; el/la que hace oídos sordos
  fr sourd, -e
  en one who doesn’t want to listen
  port que não querem ouvir

  Migel Mailuk apeza ziegan sarrarazi du, haren birao, sakre eta madarikazioei entzungor.  [Lasto sua, Aingeru Epaltza (Alberdania, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  entzungor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:44 pm on 2017/02/06 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ero 

  ad. Zah. ero, eraiten du. Hil, erail. Renaud bere jauregian ero behar dugu. (Hiztegi Batua) || 1 adj./iz. Zentzu edo adimen gutxikoa. Ik. ergel; txoro. Bekatari ero eta dohakabea! Zein ero eta zentzugabea izan naizen orain artean! Baldinba ez zara hain eroa izango. Hago isilik, ero hori! Eta ero handia da, bildu behar den denboran ereitera doana. Arrotz guztiak ero sortu ote ditu Jainkoak, eta gu bakarrik zuhur? || Esr. zah.: Zahietan zuhur, irinetan ero. Ez da zuhur ez dena eroaren beldur. 2 adj. (Gauzez mintzatuz). Hitz ero eta ganoragabeak. Amets eroak. Hirietako atsegin ero galgarrien ondotik. Itsutasun eroa! 3 adj./iz. Zoroa, zentzua galdu duena. Beldurra sentitzen dut, ero bihurtzeko beldur ikaragarria. Santuaren esanari belarriak itxi zizkioten, eta ero baten esanari adina jaramon egiten zioten. Txakurrak ikusi zituenean puska haiek guztiak, hasi da zaunkaz ero baten modura.

  Sinonimoak  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  ero ad. zah.

      [erail]: akabatu, bukatu, erail, heriotza eman, hil, kalitu Ipar., amaitu Bizk., garbitu beh., heriotzaz hil g.e., asasinatu zah.

  ero iz./izond. Ipar./Naf.

      [zoroa]: zoro, ertzo Zub., txoro adkor.

  ero izond.

      [ergela]: arin, babalore, babo, bulunba, buruarin, eltze, ergel, eroxka, inozo, kaiku, kaskarin, kirten, lelantoni, lerdo, memo, tonto, tontolapiko, tutulu, txatxu, txoriburu, zoro, zoroxka, zozo, zozoilo, ments Ipar., pello Ipar., xanfarin Ipar., zuntzun Ipar., tontolo Heg., txoropito Heg., atunburu Bizk., gangar Bizk., ganorabako Bizk., ganoragabe Bizk., ganoragabeko Bizk., kokolo Bizk., lapiko Bizk., lelo Bizk., mozolo Bizk., papao Bizk., pepelerdo Bizk., taket Bizk., tankalo Bizk., tentel Bizk., txotxolo Bizk., tetele Ipar./Naf., pettux Lap., ilupa Naf., pergut Zub., astapito beh., ganbelu beh., alotza g.e., haizebelats g.e., inputika g.e., narra g.e., txolin g.e., zoroko g.e., memelo Bizk. beh., koko Bizk. g.e., txotxin Bizk. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. (zah.) matar  || (1) 1 iz./izond. [pertsonak edo gauzak] loco, -a, insensato, -a, necio, -a, estúpido, -a (2) iz./izond. loco, -a, que ha perdido la razón
  fr (1) cime, sommet || (1) iz./izond. fou, folle, insensé, -ée ; cinglé, -ée, dingue (fam.)
  en (1) to kill || (1) iz./izond. foolish, silly, stupid (2) iz./izond. [eritasun mentala duena] crazy, mad, insane
  port (1) matar| (1) louco(a)

  Renaud bere jauregian ero behar dugu. (Hiztegi Batua)

  

  ero (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)