Gaurko hitza

Tagged: O Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:19 pm on 2019/11/10 Permalink | Reply
  Tags: O   

  ospa egin 

  iz. interj. Lgart. Norbaiti, alde egin dezala adierazteko esaten zaion hitza. Ospa hemendik! || ospa egin Lgart. Alde egin. Ik. hanka egin. Inor konturatu baino lehen, ospa egin zuen. Hau entzun zutenean, beldurturik, ospa egin zuten. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ospa. (V-gip, G-azp-goi, AN-gip). Ref.: A EY III 308; Elexp Berg ; Gte Erd 303. (Interj.).¡Fuera!, ¡largo!. ” Ospa emendik, largo de aquí (G-goi)” A EY III 308. ” Ale mutikuak, ospa emendik ” Elexp Berg. “Ospa emendik (G-azp, AN-gip), alde hemendik (G-azp, AN-gip)” Gte Erd 303. Cf. VocNav s.v. (h)ospe, (h)ospo. v. alde (III). . Ospa emendikan. Alz Txib 108. Orduantxen iñori “ospa” esateko gai zegoan. Anab Usauri 56. Umeak ez dabe nagusien autuetan zetan sarturik. Ospa! Erkiag BatB 15. Ospa ortik, ospa! Zendoia 90. Peria guztietan egun bat bakarrik egoten dala, bere sakukadia saldu ta ospa, bada-ezpadan. Kk Ab II 34. Ikusiaz gañera gauza berririk ez zala… ta, ospa, sartu giñan zalgurdian. Anab Aprika 28.

  OSPA EGIN (V, AN-larr; eiñ V-gip), OSPO EGIN. Ref.: A EY III 301; Asp Leiz; Etxba Eib y Elexp Berg (ospa eiñ). Marcharse, irse. “Lekua ustu (V), ospa egin (V); litm., vaciar el lugar, hacer ospa” A EY III 301. “Escaparse. Orrek ospa egin dik” Asp Leiz. “Iñor konturatu baño len, ospa eiñ eban” Etxba Eib. “Afari demasa jan da ospa ein giñuan pagau barik” Elexp Berg.  Gogortxo ari zirala igarrita ospa egin nuan iskanbil artatik. Anab Usauri 21. Asi niñukan kolkoan nizkikan laranjak arrikadan berari botatzen eta, ilko ezpazan, etxera ospa–egin bear izan zikan. Egan 1957 (5-6), 397. Au entzun zuenean otsoak, bildurturik, ospo egin zuen. Zeruko Argia. Illeroko aldizkingi edergarriduna (1919-1936, 1954-, 1964-). “>ZArg 1957, 248. Al dauanak al dauana, Nikanor-ek bere ospa egin dau, erdi bildur, erdi durduri. Erkiag Batetik bestera (1962). “>BatB 147. Etortzen zaizkitzu batzuk esku-utsik, aitzakia aboan, etzanleku eske ta goiz asko ospa egiten dute. Anab Aprikako basamortua (1961).”>Aprika 12. Andikan ospa egin. Gure izkuntzaren mugatik (1992).”>Ayesta 112. Guretako batek utzi eta ospa eginda. Bizi naiak lege zorrotzak (1995).”>AZink 77.

  Sinonimoak: ad.

  [alde egin]: alboratu, aldaratu, alde egin, aldendu, baztertu, hastandu, lekutu, saihestu, urrundu, urrutiratu, airatu Ipar., asagotu Bizk., lekuratu g.e., urrutitu g.e., apartatu Heg. beh., alderatu Bizk. g.e., aldameneratu Gip. g.e., azkendu Ipar. zah., erauzi Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (lgart.) irse, largarse, pirarse, pirárselas
  fr vpr fam ficher le camp
  en leave, split, beat it
  port ir embora, largar; sumir, puxar o carro

  Hau entzun zutenean, beldurturik, ospa egin zuten.   (Hiztegi batua)

  

  ospa egin (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:34 pm on 2019/07/30 Permalink | Reply
  Tags: O   

  otalur 

  iz. 1 iz. Otea eta kideko landareak dauden eremua. 2 iz. Otea egon den lurra. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  otalur (-th- BN-mix ap. A). “Páramo, erial cubierto de retamas, juncos, árgomas, etc.” A. Otalur ixilean. ‘Lande’. Or Mi 60. Zeru neurribagea otalur izugarrietan. ‘Savanes’. Ib. 143. (V-gip). Ref.: Iz ArOñ; Elexp Berg. “La tierra donde ha habido árgoma, bastante buena para el cultivo” Iz ArOñ.

  Sinonimoak: iz. g.e.

      [basalekua]: basabazter, basaleku, basamortu, desertu, lekaro g.e., mortu g.e., eremu zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. páramo (2) iz. (Ekol.) landa
  fr iz. steppe; plateau désertique; (terreno yermo) désert m.
  en iz. (=brezal) bleak plateau, high moor; (=descampado) waste land
  port iz. charneca; (terreno não cultivado) urzal, urzedo sm

  Zeru neurrigabea otalur izugarrietan (Elhuyar Hiztegia)

  

  otalur (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:17 pm on 2019/05/07 Permalink | Reply
  Tags: O   

  obulutegi 

  iz. 1 iz. Emeen ernaltze organoa, obuluak sortzen dituena. Ik. obario. Zikloaren erdialdera, obulazioa gertatzen da: obulu bat ateratzen da bi obulutegietako batetik. 2 iz. Bot. Landareez mintzatuz, pistiloaren behealdeko zatia, obuluak dauzkana. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Sinonimoak: iz.

  [obulutegia]: obario (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Anat.) ovario
  fr iz. ovaire
  en iz. ovary
  port iz. (Anat.) ovário

  Zikloaren erdialdera, obulazioa gertatzen da: obulu bat ateratzen da bi obulutegietako batetik. (Hiztegi batua)
  

  

  obulutegi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:49 pm on 2019/05/05 Permalink | Reply
  Tags: O   

  ospatu 

  iz.  ospatu, ospa, ospatzen. 1 du ad. Gertaera edo egun jakin bat jai edo ekitaldi bereziren batez gogoratu; gertaera jakin bat dela eta, jai edo ekitaldi bereziren bat egin. Gabon gaua ospatzeko, aitaren eta amaren ondoan. Artajorra dantza, jorraren bukaera ospatzeko. Euskaltzaindiaren urre ezteiak ospatzeko izango diren jaialdietan. Jesusen jaiotza ospatzeko ohitura. Berri hau bazkari on batez ospatu behar dugu. Norbaiten mendeurrena ospatu. 2 du ad. Batez ere Ipar. Ospe eman, goraipatu, jendaurrean bereziki. Haren izena ospatu eta goresteko. Erdiets iezadazu zu zeruetan ospatzeko grazia. 3 (Era burutua izenondo gisa). Ik. ospetsu. Lurreko errege eta printze ospatuenak. [Oharra: bilera ospatu eta kideko esapideen lekuan, Euskaltzaindiak bilera egin eta kidekoak erabiltzea gomendatzen du]. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Sinonimoak: ad.

      [zelebratu]: zelebratu zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. celebrar, conmemorar, festejar (2) du ad. (batez ere Ipar.) alabar, elogiar, loar
  fr (1) du ad. célébrer, fêter, commémorer (2) du ad. (batez ere Ipar.) louer, exalter
  en (1) du ad. to celebrate (2) du ad. [goraipatu] to celebrate, to praise
  port (1) (2)

  Gogotik ospatu genuen: bazkari goxoa, zurrutada luzeak eta DJ bikainak…#gaurkohitza

  

  ospatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:34 pm on 2019/03/08 Permalink | Reply
  Tags: O   

  orobatasun 

  iz. Ororen batasuna. Haien sistema politikoetan gizabanakoa erabat gelditzen da baztertua, orobatasunari eskainia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  orobatasun (Dv (que cita a EZ)-> A).

  1. Comunión, unión; comunidad. Sainduen orobatasun / ona ere laudatzen. EZ Eliç 7. Josukistoren Berbizkundian / Aberri-berbizkundia; / Orobatasun-jai onek dakar. Enb 138. Aberri oro-batasuna da / egizko udabarria. Ib. 138. Aien sistema politikoetan […] individuoa erabat gelditzen da baztertua, orobatasunari eskeiñia. Vill Jaink 173.

  Hasi ziren […] argitaratzen […] Hervás-en liburu trinkoak, honek de omni lingua idatzi zituenak. Eta […] euskarak burua agerian ateratzen du orobatasun horretan. MEIG VI 48s.

  2. (SP -> A, Dv). “Indifférence” SP. Zeren Iainkoak ikus gaitzanean orobatasun saindu hartan, konsolatuko gaitu hainitz graziaz. SP Phil 489 (He 496 orobatade, Echve Dev 544 konformidade). Bertzea iarriago da orobatasunean. Ib. 319.

  3. (Dv, H). Igualdad. “Ez da horien artean orobatasunik, il n’y a pas de parité entre eux” Dv. “Orobatasuneko legea, la loi d’égalité (Cahier des vÅ“ux de Labourd)” H.

  Sinonimoak: iz.

      [berdintasuna]: berdintasun, berdingo Ipar., igualitate g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. igualdad, paridad
  fr iz. égalité, parité
  en iz. equality
  port iz. igualdade, paridade

  Benetako orobatasuna lortu arte kaleetan jarraituko dugu. #m8 #martxoak8 #m8grebafeminista

  

  orobatasun(Argazkia: BerriaTB)

   
• 

  Maite 11:36 pm on 2019/03/05 Permalink | Reply
  Tags: O   

  ondugabe 

  adj. Ondu ez dena; bereziki, heldugabea, umotu ez dena. Fruitu ondugabeak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ondugabe (SP).

  1. “Qui n’est pas mûr” SP. Haur da fruitu ondu gaben ondorea, horzkidura, higuintza. Ax 431 (V 280). Asukreak eztitzentu fruitu zorhitu eta ondugabeak. SP Phil 8 (He 8 ondugabeak; v. tbn. en contexto similar BOEans 846 ondugabeak (B, s. XVIII)). [Fruituak] oraino samurrak eta ondugabeak direnean. Ib. 222. Pruitu berdeak, ondu gabeak, ogei gramo litro bat uretan egosi. Ostolaiz 69.

  2. ondubage. “Crudo, lo que no está curado, ondubagea” Lar.

  3. ontugabe. No abonado. Lur ontu gabean ereitea, diruaren ehortzea. EZBB II 50.

  Sinonimoak: izond.

      [heldugabea]: gordin, heldugabe, heltzaka Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. verde, no maduro
  fr pas mûr loc, vert
  en green, unripe
  port verde, 

  Sagar hau ondugabe dago.  (Elhuyar hiztegia)

  

  ondugabe (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:49 am on 2019/01/08 Permalink | Reply
  Tags: O   

  ozarkeria 

  iz. Ipar. Lotsagabekeria. Lotsagabeko ozarkeriaz. Ez duzue Oxalderen bertsoetan herrarik usnatuko; ditxolariak behar duen ozarkeria doi hura, gehiagorik ez. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ozarkeria (L, BN ap. A; Dv, H), ozarreria (H).

  Insolencia; desvergüenza, atrevimiento. “Ozarreria handiagorik ezta seme batek aita-amez irri egitea baino” H. “Acción o palabra arrogante, insolente” A. Hanbat laido eta halako ozarkeria itsusi. Dv LEd 74. Nere lotsagabeko ozarreriaz. Ib. 73. Ozarkeriak ere ez du hilen egia. Hb Egia 57. Yaunain kastigoak idukitzen du aren ozarkeria. Echn Apoc 20, tít. Igorri daut letra bat guzia larderiaz eta ozarkeriaz bethea. Prop 1876-77, 3. Tonghatar salbaien ozarreria are gehiago handituko zela. Prop 1895, 52. Dritxolariak behar duen ozarkeria doi hura. Ox 206. Ori dek ozarkeria! Sabiag Y 1934, 21. Onelako ozarkeri zantarrean ez duzula yo. Zait Sof 135. Bertsu batzu irakurriko dauzkitzuet, barkamendu galdeginez heien ozarkeria gatik. Lf ELit 84. Politikari kazkarregi batzuen ozarkeriak ezin onetsiz. Larre ArtzainE 122.

  “(B), desabrimiento” A.

  Sinonimoak: iz.
  

  [ozarkeria] : lotsagabekeria, ahalkegabekeria  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) arrogancia, impertinencia, insolencia
  fr iz. (Ipar.) insolence, arrogance
  en iz. impertinence, impudence, insolence
  port iz. (Ipar.) arrogância, impertinência, insolência

  Gertu eduki behar dira gazteak, tarteka, zahartzen ari zarela etengabe gogorarazten dizuten faroen ozarkeria duten arren. [Fakirraren ahotsa, Harkaitz Cano (susa literatura, 2018)]
  

  

  ozarkeria (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)