Tagged: P Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 7:44 am on 2011/09/02 Permalink | Reply
    Tags: P   

    pikorka 

    adb. Kantitate txikitan; astiro; pixkanaka, apurka. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa) [moldatua]

    Sinonimoak: adond. Ipar.
    [apurka]     apurka, bakanka, gutxika, pitinka, pitinka-pitinka, pixkaka, pixkaka-pixkaka, pixkana-pixkana, pixkanaka, poxika Ipar., pixkana Gip., apur bana Ipar. zah.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es poco a poco
    fr peu à peu
    en little by little, bit by bit

    Erranen didazu, Nizias, grebaren egitea ez dela zuzena? Nola erakutsi bestela gure langile gisako ezadostasuna? Belaunaldiz belaunaldi gure aitzinekoak eskubide apurren lortzeko borrokatu ziren, eta mende soil baten buruan, hara, pikorka banaka denak kentzen dizkigutela. [Hiruko, Itxaro Borda (Alberdania, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

  • Maite 11:05 am on 2011/08/30 Permalink | Reply
    Tags: P   

    potrojorran 

    adb. (lgart.) Gizonezkoei dagokienez, alferkerian, denbora alferrik galtzen.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es perdiendo el tiempo, sin hacer nada, tocándose los huevos
    en wasting your time, loafing around

    Ez naiz oroitzen zertaz aritu ginen, betiko gaiak izango ziren seguruena: neskak, musika, eskola… eskola ez, urrunegi zegoen hura ordurako, eta alaiegi gu hartaz oroitzeko. Bakarrik gogoratzen dut uretan sartu aurreko liluramendu hark arrasto bat utzia zidala, eta ezin nuela burutik kendu lagunekiko lokarri estu baina ikusezin hura. “Honela bizi bagina beti”, esan nuen, abestian bezala. “Beti oporretan! “, Eduk. “Beti potrojorran eta eguzkitan”, Roberrek. [Elvis hil zen urtean, Xabier Mendiguren Elizegi (Elkar, 2007) Orr.: 65] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

     

  • Maite 1:28 pm on 2011/06/24 Permalink | Reply
    Tags: P   

    pindar 

    iz. (Ipar.) Txinparta.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. Ipar.
    [txinparta]     txinparta, zirta Sort. g.e., inar Ipar. zah. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) chispa (3) chispa, gracia
    fr étincelle
    en spark

    Haren ahots neutro, grinarik gabea barnea kiskaltzen zion pindar bortitza mozorrotzeko baizik ez zen. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    pindar (FlickrCC, Guesus)

     

  • Maite 7:32 am on 2011/03/23 Permalink | Reply
    Tags: P   

    poxelatu 

    du ad. (Ipar.) Eragotzi, trabatu. Elkar poxelatu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: (1) debekatu, oztopoak jarri, trabatu, eragotzi, butxatu (2) haurdun utzi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) impedir, obstruir, estorbar (2) preñar
    fr embarrasser, gêner, entraver, faire obstacle, encombrer
    en to impede, to hinder

    Greba horrek gutunen bideratzea poxelatu du. [Nola erran, frantses-euskara hiztegi elektronikoa]

     

  • Maite 8:12 am on 2011/02/16 Permalink | Reply
    Tags: P   

    pixerreka 

    Euskal hitz guztiak ez daude hiztegietan bilduta, zorionez: hizkuntza bizirik dagoen seinale. Ahozko hizkuntzan bizirik dagoen eta lexikografoek oraindik jaso ez duten hitzetako bat da pixerreka. Beharbada, pixa eta erreka osagaiak argiak direnez, hitz elkartetzat jotzen dutelako edo. Hala ere, bai ahoskeraz bai adieraz, berezko lexema bat behar duela uste dugu, eta horregatik proposatzen dugu gaurko hitz moduan.

    Pixerrekak bi adiera ditu, elkarri estu lotuak. Jatorrizkoa, pixa edo txixa aire librean egitean, gernuak lurrean osatzen duen erreka gisakoa litzateke. Bigarrena, pixaldiaren ekintza bera adierazteko erabiltzen dena.

    Hitza lagunarteko erregistroan erabili izan da, gauza hauetaz jendaurrean jardutea ez baita inoiz gisakoa izan. Horrez gain, komunak asmatu zirenetik, kalean edo landa zabalean pixa egiteko ohitura batik bat mutilen gauza izan da, eta hortaz, jendetasun faltari matxismo kutsua ere egotz dakioke, agian. Dena dela, hitz jator askoa izaten segitzen du. Euskal herrietan, erdaraz hitz egitean ere suelto erabili izan dena: “Voy a echar una pixerreka”.

    Sinonimoak: txiza erreka

    Beste hizkuntza batzuetan:

    es meada
    fr pissée
    en piss

    Pixerrekarik handiena nork egingo jolasten ginen umetan.
    Pixerreka bat egin eta ohera.

    Xabier Mendiguren Elizegi
    Idazlea

    pixerreka (FlickrCC, saturmix)

     

  • Maite 7:05 am on 2011/02/14 Permalink | Reply
    Tags: P   

    punttalakurlo 

    punttalakurlo (BN-lab ap. A), punttalakuilo (-nta- Lh), puntalakulo (Lh).

    “Meticuloso, puntilloso […]. Se aplica esto al meticuloso y puntilloso, porque es preciso adivinar la manera de tratarle sin que se resienta” A. Cf. PUNTA ALA KURLO. Ez zen jaun hau punttalakuilo hetarik; zetabe larria bazerabilkan, eta berak segur erranen ez zuen atheraldi bat baino gehiago badu bere gazetan jasanik. Lf ELit 276. (Orotariko Euskal Hiztegia)

    Sinonimoak: pirri, zorrotz, kakapirri, zehatz, sentikor (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es quisquilloso, -a
    fr pointilleux, -euse
    en fussy

    Langile punttalakurlo eta zorrotza bihurtu zen, beste bien kontra purrustan hasten zena haiek goizean berandu ailegatu eta hiruretan joaten zirelako bazkaltzera. [Gure etxeko kontuak, Natalia Ginzburg / Fernando Rey (Igela, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

    • Luistxo 5:28 pm on 2012/11/19 Permalink

      Bederatzi hilabeteko atzerapenarekin iritzi naiz berba honetara, @Theklaneh-en tuit bat dela medio.

      Puntalakurloa, Harry Potterren sortan, Luna Lovegood-en aitak argitaratzen duen aldizkari absurdoa da. Nik uste nuen Iñaki Mendiguren itzultzaileak asmatutako hitza zela!

      Horra, tikismikis esateko ordain polit bat.

    • Maite 10:05 am on 2012/11/20 Permalink

      ‘Kakapirri’ snonimoa ere ez da atzera geratzen, ezta? 🙂

    • ishikawa 11:10 pm on 2012/11/23 Permalink

      Ni @theklaneh-en beste tuit bat dela medio iritsi naiz. Hitz honek kamixeta bat merezi du

  • Maite 7:17 am on 2010/11/17 Permalink | Reply
    Tags: P   

    paperjale 

    iz. Beti paper eta liburu artean dabilen pertsona (gaitzesgarritzat markatua). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Beste hizkuntza batzuetan:

    es persona aficionada a andar entre libros y papeles (sentido peyorativo)
    fr personne qui aime se promener parmi des livres et documents (péjoratif); rat de bibliothèque
    en person fond of being among books and papers (pejorative); bibliophage
    ja 読書狂 (dokushokyō)

    “Paperjale” uste dut esaten zitzaiela lehen, egun osoa irakurtzen ematen dutenei. [Itsasoan euri, Joxerra Garzia (Alberdania, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Eta horma artean, badakizue, denok egiten gara paperjale, arrasto ñimiñoen igarle, hodeien mugimenduen itzultzaile, denok egiten gara irakurle amorratuak paretaren kontra. [Agirre zaharraren kartzelaldi berriak, Koldo Izagirre (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

    • Ttirritt 5:31 pm on 2010/11/17 Permalink

      Maite, uste dut frantsesezko erranaldia paperjalearentzat dela : “un rat de bibliothèque”
      http://www.linternaute.com/dictionnaire/fr/definition/rat-de-bibliotheque/
      http://fr.wiktionary.org/wiki/rat_de_bibliotheque
      Izan untsa

      Thierry Biscary

    • Maite 8:38 pm on 2010/11/17 Permalink

      Aupa! Bai, gaztelaniaz ere badago horren antzeko zerbait: “devoralibros”. Ez dakit juxtu berdina den, baina ez da oso urruti ibiliko. Oraintxe sartuko dut “un rat de bibliothèque” hori. Mila esker, Thierry! 😉

    • Bea 2:39 pm on 2010/11/18 Permalink

      Aupa.
      Thierry-k arrazoin du, espresio hori erabiltzen mota horretako jendearen kasuan, eta honek ere kutsu nahiko ezkorra du.
      Promenatzea, berez, paseatzea da, nekez paseatzen da liburua artean, ez? Bo, dependitzen du, nire etxean egingarria da zenbait egunetan… 😉
      Izan ontsa.

    • Maite 8:15 pm on 2010/11/19 Permalink

      Oso kuriosoa, halaber, Orotariko Euskal Hiztegian ematen den azalpena:

      paperjale Emborronador de papel (?). Lotsagarria da, izan ere, XVIIgn. mendean Salamancan titulua atera zuen edozein paperjaleri aitortzen zaiona oraindik oraingo gizon gailen bati ukatzea. MEIG IX 44.

      Badirudi, zentzu negatiboa garbia dela, denetan ematen dela… Mila esker, Bea, iruzkina uzteagatik!! 😉

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel