Gaurko hitza

Updates from apirila, 2014 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:46 am on 2014/04/16 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  beltzaile 

  iz./izond. Zerbait, norbaiten izen ona bereziki, bezten duena. (Lur Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko euskal Hiztegian:

  beltzaile (A), belztaile (Dv), beztale.

  Difamador, calumniador. “Celui qui noircit, qui diffame” Dv. “Ennegrecedor” A. v. beltzatzaile. Gazte fundibitailak, zahar mando edo zikhoitzak, lagunen beztaleak, yeloskor, herratsu eta mokhor guziak. Hb Egia 36. Salatari, beltzaile, Jainkoaren etsai, ozar, urgulutsu, espantukari, gaizkirako trebe. Bibl Rom 1, 30.

  Sinonimoak: izond.
  [beltzatzailea]: beltzatzaile Ipar.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es difamador, -a; calumniador, -a
  fr diffamateur, -trice
  en slanderer, defamer; libeler
  port difamador(a), caluniador(a)

  Entzun:
  

  Odolustu zaitez, oi, bihotz hori, eta konta Juda Iskariotek berripaper belztaileari egin filtrazioak oro. [Asteazkena, Anjel Erro (Jira, 2014-04-16)] (Berria.info)

  

  beltzaile (Gaurko Hitza, CC)

  Maite is discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Maite 11:04 am on 2014/04/16 Permalink

    @euskaljakintza @desplazatua Nik hitzez hitzezko zentzuan erabili dut, papera belzten duena, baina orotarikoarena ongi datorkio.

    — Angel Erro® (@angelerro) April 16, 2014

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:09 pm on 2014/04/15 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hoskar 

  iz. zalaparta, iskanbila. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [zalaparta]: zalaparta, iskanbila, burrunba, danbateko, dunbots, harrabots, eskandalu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) estruendo, estrépito
  fr tapage, vacarme, tumulte, éclat
  en din, hubbub; fuss; [hirikoa] bustle; [pozez] merriment; [metalarena] clash; [talka egitean] clatter, crash
  port estrondo, estrépito

  Entzun:
  

  Trumoiaren hoskarra areagotuz zihoan.

  

  hoskar (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2014/04/14 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aihotz 

  iz. 1. Inausteko eta sasiak mozteko lanabesa, igitaiaren antzekoa eta kirten luzekoa. 2. Arma zuria, ezpata baino txikiagoa, astuna eta aho bakarrekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz.
  [gurguilua] : inauskai, makets, pakin Bizk., pedoi Bizk., gurguilu Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) podadera, machete (2) cuchillo grande; lanza
  fr (1) machette, coutelas (2) lance
  en (1) machete (2) spear, lance
  port (1) facão (2) lança

  Entzun:
  

  -Eta bide batez, mandatu osoa egitearren, esaiok maileguan uzteko bahe bat eta aihotz bat; hainbeste hazi dituk laharrak, istapetan ere sartzen zaizkiguk dagoeneko peto–peto. [Pedro Páramo, Juan Rulfo / Juan Garzia (Ibaizabal, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  aihotz (Wikimedia Commons)

  

  aihotz (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:50 am on 2014/04/13 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  ekarrai 

  iz. 1. Adiurrea, izaera. Semea goibel eta triste, zeren ekarrai onekoa eta bihotz prestukoa zen. 2. Jaiera, zaletasuna. Jainkoak guregana duen amodioa eta ekarraia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. g.e.
  [izaera] : aiurri, izaera, zima g.e., adiurre zah., mendu Bizk. g.e.
  [zaletasuna] : atxikimendu, eraspen, zaletasun, zale jas., afizio Heg. beh., ekarritasun Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) personalidad; genio (2) inclinación, propensión
  fr (1) cime, sommet (2) terrasse
  en (1) summit, peak (2) flat roof; balcony
  port (1) cume, cume (2) terraço

  Entzun:
  

  Eta ordu arte inoiz ikusi ez nion alderdi on pila bat, halako xarma gozo bat, halako ekarrai malenkoniazko bat aurkitu nizkion bat-batetik; emakume baten xerkan jartzen zaituen halako maitasun-kezka hori piztu zidan neure baitan. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Ilehori eder hura ekarrai handiko neska zen, baina ni aldi berean sosegurik gabe sentitzen nintzen, hainbat gauzatan pentsatzen bainuen. [Gauza baten ametsa, Pier Paolo Pasolini / Josu Zabaleta (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  ekarrai (Gaurko Hitza, CC)

  ekarrai (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Inaki Agirre 8:20 am on 2014/04/12 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  itzuri 

  1. da/zaio ad. Norbaiten edo zerbaiten eskuetatik edo mendetik, edo loturik dagoen toki batetik, askatu eta ihes egin; arriskua edo nolabaiteko kaltea eragin dezakeen zerbait saihestu.  2. zaio ad. Zerbait oharkabean egin. • ITZURI IBILI, JOAN. Ihes ibili, joan.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.
  [ihes egin] : eskapatu, hanka egin, ihes egin, ihesari eman, ihesari lotu Ipar., ihes izan g.e., ihesi g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da ad. escapar(se), huir, evadirse, salvarse (2) zaio ad. escaparse, decir algo por descuido
  fr (1) da ad. (s’)échapper, fuir, s’enfuir (2) zaio ad. échapper
  en (1) da ad. to escape, to avoid, to keep away from sth (2) zaio ad. [nahigabe esan] to let slip sth; to come out
  port (1) fugir, escapar(-se), evadir-se (2) dizer algo por acaso, escapulir

  Entzun:
  

  Kontatu zigun ezen konde frantses batek kontatu ziola, Frantziako eta Espainiako errege-infantak ezkondu ziren egun berean, hain zuzen ere, nola behin batean arrain-saltzaile baten saskitik itzuri zen karramarro bat, eta nola senar-emazte batzuen kakontzian ezkutatu zen; eta iritsi zen gaua, etorri zitzaion emaztekiari kaka egiteko gogoa, joan zen aulkirat, paratu zen aulkiaren gainean, hasi zen bere egitekoa egiten… eta bat-batean, ai!, oihuka eta oihuka […] [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Hitz hori, huts hori itzuri zait. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Erdararen itzuri dabilela. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Bakar bat itzuri zen sarraski hartatik. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Nola itzuriko natzaio Jainkoaren punimenduari. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  itzuri (FlickrCC, Toni)

   
• 

  Maite 6:39 pm on 2014/04/11 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  latorri 

  iz. Eztainuz estalitako altzairuzko xafla mehea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz. Heg.
  [burdinzuria] : burdinzuri (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es hojalata
  fr fer-blanc
  en tin, tinplate
  port lata, latão

  Entzun:
  

  Aldarearen aurrean eskegitako latorri trokelatuzko lanpara handi gustu oneko batean, atsoak pizturiko metxa bat ari zen distiraka. [Idi orgaren karranka, Victor Hugo / Koldo Izagirre (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  latorri (pixabayCC, Silberfuchs)

  latorri (enviadoespecial.es)

   
• 

  Maite 9:52 am on 2014/04/10 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 ), Z ( 315 )   

  zartzo 

  iz. 1. Zarata. 2. Txutxu-mutxu. 3. Harropuzkeria. (Labayru Ikastegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zartzo (H (que cita a EZ); -rz- Lar).

  1. Ruido. “Bulla” Lar. “Bruit, tapage” H. Baiñan othoitz egiteko apartean lekhua / iduki zak zartzo eta soiñutik urrundua. EZ Man I 9. Edo nola Otsaillean oihanetan otsoak, / damnatuak entzuten tu handiago zartzoak. Ib. 105. (SP; -rz- O-SPAd, O-SP > SP, Dv, H y A). “Zarzoak, babils, caquets” O-SPAd 880. “Le bruit que font ceux qui parlent bas, mussitatio. Suaren zarzoa, le bruit que fait la flamme quand elle est forte” O-SP 227. “Nihor asaldatzea zarzoz edo hitz alferrez (Hm)” SP (se refiere sin duda a la ed. de éste del libro de Haramburu). Suak ere harengatik egiten tik zarzoak, / bai halaber gurguraia xirripa mortukoak. EZ Man II 17. Meza erraiten den denboran gogoa maiz berzetan edukitzea edo denbora luzean zarzo handian egoitea da mortal. Harb 174s. Elizan nihor asaldatu zartzoz edo hitz alferrez. Harb (ed. 1690) ap. H.

  2. (Urt Gram 8 > A). Vanidad. “Grand air qu’on se donne” Urt Gram.

  3. Diligencia, presteza. “Actuose, […] zartzo handirekiñ, agudóki” Urt I 119.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  [zarata]: hots, soinu, azantz Ipar., haro Ipar., harrabots Ipar., zarraparra Bizk., asots Naf., ereta Naf., herots Zub., arrada g.e., ospe Bizk. g.e.
  [txutxu-mutxu]: firfira, marmar, marmariza, murmur, xuxurla, zurrumurru, erasia Ipar., gurgur Ipar., marmara Ipar., murmurika Ipar., alamen Bizk., marmario Gip., surmur Gip., murmuzika Zub., murmurio g.e., murmurazio zah.
  [harropuzkeria] : arrandia, burgoikeria, buruiritzi, handikeria, handiuste, hantuste, harrokeria, harrotasun, oilarkeria, burujope Ipar., espantu Ipar., furfuria Ipar., superbiotasun Ipar., urguilu Ipar., laineza Gip., astintasun g.e., faunkeria g.e., haizekeria g.e., handipuzkeria g.e., handurreria g.e., hantukeria g.e., harroketa g.e., ilarrainkeria g.e., banaloria zah., baneria zah., banitate zah., faza Ipar. g.e., haidorkeria Ipar. g.e., hanpuruskeria Ipar. g.e., harrogoa Ipar. g.e., morga Ipar. g.e., burupe Ipar. zah., handigoa Ipar. zah., hankortasun Ipar. zah., superbia Ipar. zah., urguileria Ipar. zah., soberbia Heg. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ruido, barullo (2) cuchicheo, murmuración (3) vanidad
  fr (1) bruit; boucan, cohue (2) chuchotement (3) vanité
  en (1) noise, racket (US), din (UK) (2) gossip (3) vanity, arrogance
  port (1) ruído, barulho (2) cochicho, fofoca (3) vaidade

  Entzun:
  

  Baiñan othoitz egiteko apartean lekhua / iduki zak zartzo eta soiñutik urrundua. EZ Man I 9.  (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  zartzo (Gaurko Hitza, CC)