Updates from apirila, 2014 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 10:24 am on 2014/04/23 Permalink | Reply
    Tags:   

    leitu 

    du ad. 1. (B) Izoztu. Hotzez leituta gelditu zen.  2. (herr.) Irakurri. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    [izotza egin]: Bizk.hormatu, izotza egin, izoztu, karroindatu Ipar., leia egin Bizk., jelatu Gip.
    [isurkariak izotz bihurtu]: Bizk.izoztu, hormatu Ipar., jelatu Gip.
    [irakurri]: beh.irakurri

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) (B) helar(se), congelar(se) (2) (herr.) leer
    fr (1) (se) geler, (se) glacer (2) lire
    en (1) to freeze (2) read
    port (1) gelar-se, congelar-se (2) ler

    Entzun:

    Bere liburuek apaletan diraute, leitu barik, erran gabe doa: esku bat esku bat da beti, eta errazagoa eta atseginagoa zaigu inori eskutik heltzea, liburuari heltzea baino.  [Neguko zirkua, Harkaitz Cano (Susa, 2005.)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Hori da ikaragarriko liburua, biziki hunki nauena eta behar dutana berriz leitu, eta harekin gustian joan ninteke zeren izigarri aberatsa baita.  [Ez da musik, Menane Oxandabaratz (Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Hotzez leituta geratu zen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    leitu (DevianArt, CurlyDeea)

    leitu (FlickrCC, ThomasLife)

     

  • Maite 10:01 am on 2014/04/22 Permalink | Reply
    Tags:   

    lur 

    iz. 1. (maiusk. eta mug.) Gizakia bizi den planeta. 2. Lur planetaren gainazala, eta bereziki, urez estalia ez dena. 3. Lurraren gainazal solidoa eratzen duen osagaia, bereziki tamaina txikiko ale mineral edota organikoz osatutako material ez trinkoa, mineral edo harri gogorrari kontrajarria. 4. Nekazaritza-erabilpena duen edo izan dezakeen osagai hori bera, eta haren hedadura. Haziak ernatzeko lur heze emankorrak. 5. Lurraldea. Aaron ez zela lur aginduan sartuko. 6. Toki, ingurune edo barrunbe bateko behereneko gainazala, gauzak eta pertsonak bermatzen direna. Mahaitik lurrera erori zen. 7. ELEKTR. Lurraren masa-eroalea. Hitzarmenez, puntu bakoitzeko potentzial–diferentzia zero baliokotzat hartzen da. Jarraitu irakurtzen… (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Lurraren eguna (Wikipedia)

    Lurraren Eguna apirilaren 22an ospatzen da mundu osoan Lurraren natura-ingurunearen aldeko kontzientzia sustatzeko. Proposatzailea Estatu Batuetako Gaylord Nelson senataria izan zen, egun hori proposatu baitzuen superpopulazioaren, kutsaduraren, biodibertsitatearen eta Lurra babesteko beste ingurumen-kezka batzuei buruzko kontzientzia piztearren.

    Lehen agerraldia 1970eko apirilaren 22an egin zen, Estatu Batuetako Gaylord Nelson ingurumenaren aktibista eta senatariak sustatua, ingurumen-agentzia bat sortzea eskatzeko. Gizarte-presioaren ondorioz, Estatu Batuetako gobernuak Environmental Protection Agency (EPA) agentzia sortu zuen, eta ingurumena babesteko lege batzuk eman zituen.

    Nazio Batuek ere Lurraren Eguna ospatzen dute martxoko ekinokzioan (martxoaren 21aren inguruan). Ekimen hori John McConnell pazifismoaren ekintzaileak proposatu zion UNESCOri 1969an, «Lurraren bandera» diseinatu zen urte berean. Nazio Batuen Erakundeko idazkari nagusiak oniritzia eman zion egun hori ospatzeari, eta 1971n ospatu zen lehen aldiz.

    Sinonimoak: iz. (UZEI eta Adorez sinonimoen hiztegiak)

    [lurbira]: ludi, lurbira, mundu
    [oinen azpian duguna]: behegain, solairu, zola, zoru, behearen gain Bizk., angelu zah.
    [lehor]: lehor, lur idor
    [eremu]: eremu

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) (astronomiaz ari garela, maiusk. eta mug.) tierra; Tierra; globo terráqueo/terrestre (2) [materia] tierra; [buztina] barro, arcilla (3) suelo, tierra (4) [lurraldea] (pl.) tierras; paraje, territorio (5) (Elektr.) tierra (6)
    fr (1) (astronomiaz ari garela, maiusk. eta mug.) terre ; Terre (2) sol, terre (3)
    en (1) (astronomian maiusk. eta mug.) [planeta] ground, earth (2) land, terrain; soil (3) [lurrazala] ground; floor
    port (1) (astronomiaz ari garela, maiusk. eta mug.) terra; Terra (2) solo, terra, chão

    Entzun:

    Libertatea ez omen den lurra da, / eta, halatan, deus ere ez da ausaz, / zeren beti baita lur bat haratago.  [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Hor zirela, beste guzien erdian, jakin behar zen! Egia da gauaz gauarekin nahasten dela Gaueko, eta bai egunaz, bai gauaz, lurrarekin nahasten dela Lur. [Oilandoiko ermita, Michel Oronoz (Elkarlanean, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Hik hire lur guztiak utziko dizkidak. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Nire eskerrona azaldu nahi diet Lur argitaletxean erredakzio kide ditudan guztiei, eskaini didaten laguntzagatik. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Kristala puskatu egin zen eta edari hondarrak lur zola likits zikinean zabaldu ziren! [Airezko emakumeak, Felipe Juaristi (Erein, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Lur (Wikimedia Commons)

    lur (Wikimedia Commons9

     

  • Maite 10:20 am on 2014/04/21 Permalink | Reply
    Tags:   

    mahaspasa 

    iz. Sikatu ondoren osorik edo hezurrik gabe kontserbatzen den mahats-alea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [mahats zimurra]: mahats zimur, mahats melatu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia eta Elhuyar hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es pasa [uva]
    fr raisin sec
    en [dried grape] raisin; [dried white grape] sultana; [small, dried black grape] currant
    port passa

    Entzun:

    Ni ere jartzen naiz, urruntxago, bixkotxa eta mahaspasa ahoan luzaz goxatuz. [Santiago oinez, Piarres Aintziart (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    –Mahaspasa baino itsusiagoa duk eta… [Riomundo, Jon Maia (Txalaparta, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    mahaspasa (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 10:49 am on 2014/04/20 Permalink | Reply
    Tags:   

    aberkoi 

    izond. (neol.) Aberria goratzen duen, aberriaren aldeko agertzen den gauzaz esaten da. Batez ere kanta, olerki eta kideko hitzez erabiltzen da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz./izond. neol.
    [abertzalea] : abertzale, nazionalista (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es patriótico, -a
    fr patriotique
    en patriotic
    port patriótico(a)

    Entzun:

    Bibaka jarri ninduen hurrengo lezioak, jendeak tragedietan erakutsitako elkartasunaren haritik gizendutako propaganda aberkoiari buruzkoak. [Ikastaroa, Anjel Lertxundi (Berria, 2013-07-30)]

    aberkoi (FlickrCC, Tyrexito)

     

  • Inaki Agirre 9:28 am on 2014/04/19 Permalink | Reply
    Tags:   

    haizealde 

    iz. 1 Toki jakin batean, haizeak jotzen duen aldea.  2. Haize-begi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta 5000 Hiztegia)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    haizealde (Dv), aizalde (a- V, G, ap. A; Lar, Izt VocC).

    1. Lado del viento, barlovento. “Barlovento” Lar y A. “Côté vers lequel souffle le vent” Dv. En Izt VocC se lee: “Aizaldea, sotavento”, sin duda errata por ‘barlovento’.

    2. Punto cardinal. Eta lau aize aldetatik bilduko dittuzte bere aukeratuak zeru goienekotatik azken ondarrerañokoak (Mt 24, 31).

    Sinonimoak: iz.
    [haize-begi] : haize-begi  (Adorez 5000 Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) lado por donde sopla viento. (2) (Itsas.) barlovento
    fr (1) côté du vent (2) (Itsas.) au vent, lof
    en (1) the side from which the wind blows (2) (Itsas.) windward
    port (1) lado por onde sopra vento (2) (Náut.) barlavento

    Entzun:

    Ahalik eta hondar busti gehien hartu eta palakadak botatzen genituen haizaldera. [Urregilearen orduak, Pako Aristi (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Haizealdetik zetorren txalupa. (Elhuyar hiztegia)

    haizelade (FlickrCC, Dick Pountain)

     

  • Maite 9:34 am on 2014/04/18 Permalink | Reply
    Tags:   

    bakardade 

    iz. Bakartasuna. Zuen gorputz hilak bakardade honetan geratuko dira.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. Heg.

    [bakartasuna]: bakantasun, bakartasun (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es soledad; retiro, aislamiento; incomunicación
    fr solitude, isolément
    en solitude, privacy; loneliness; seclusion
    port solidão; retirada, isolamento, isolação; incomunicação

    Entzun:

    Cien años de soledad argitaratu ostean gainditu zituen aurreko urteetan Mercedes Barcha emaztearekin eta bi seme txikiekin bizi izandako estutasun ekonomikoak. 1982an Literaturako Nobel saria jaso zuen, Latinoamerikaren bakardadea hitzaldia entzunarazi ostean. Hitzaldi politikoa izan zen, Garcia Marquezen beste asko bezalaxe.  [Agur idazle magikoari, Amagoia Iban (Plaza, 2014-04-18)] (Berria.info)

    Haren inguruko oroitzapenak ekarri zituzten askok gogora idazlearen heriotzaren berri jakitean. Kolonbiako presidente Juan Manuel Santosek baieztatu zuen Mexikotik zabaldu zen albistea: «Mila urteko bakardadea eta tristezia inoizko kolonbiarrik handienagatik». Macondo bere biztanle ezagunena gabe gelditu da. Literatura unibertsala Macondoren sortzailearen lanekin geratu da.  [Agur idazle magikoari, Amagoia Iban (Plaza, 2014-04-18)] (Berria.info)

    “Ehun urteko bakardadea”-ren egilea zendu da. [Omar Figueroak Garcia Marquez zenaz eginiko karikatura. / EFE (Berria.info-tik hartua)]


    Gabriel García Márquez (1927-03-06 / 2014-04-17) euskaraz:

     

     

  • Maite 10:29 am on 2014/04/17 Permalink | Reply
    Tags:   

    muzin egin 

    du ad. Norbaitek zerbait atsegin edo gogoko ez duela keinuz adierazi; arbuiatu, errefusatu. Janariari muzin egin zion. Sokrates, idazteari muzin egiten zion hizlaria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:

    [erdeinatu]: apaletsi, diskriminatu, gaitz esan, gaitz iritzi, gaitzetsi, gutxietsi, txarretsi, txikietsi, zaputz egin, arbuiatu Ipar., erdeinatu Ipar., gaitz erran Ipar., hastandu Ipar., mespretxatu Ipar., nardatu Ipar., mendratu Ipar./Naf., gaitzets izan g.e., kondenatu g.e., urruindu g.e., despreziatu zah., menospreziatu zah.
    (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es despreciar, desdeñar, menospreciar; rechazar, hacer ascos
    fr mépriser, rejeter, bouder
    en to spurn, to scorn, to look down on
    port desprezar, desdenhar, menosprezar

    Entzun:

    Enerizek jakin badaki eginiko gomendioak ez direla «aski» gobernuaren erabakiak bertan behera uzteko. «Arartekoa ez da auzitegi bat». Nolanahi ere, irizpide «aproposak» zehazteko baliagarriak izan ohi direla gaineratu du. UPNk gomendioei muzin egiteko joera «maizegi» hartzen duela gaitzetsi du Enerizek, «arrazoizkoak eta logikoak» direla onartu arren. [Arartekoak dio «albo batera» utzita daukala euskara UPNk, Oihan Vitoria (Harian, 2014-04-17)] (Berria.info)

    muzin egin (Gaurko Hitza, CC)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel