zizeilu
iz. Zurezko eserleku luzea eta bizkarduna; bereziki, bizkarraren erdiko zatia mugikorra, mahai gisa erabil daitekeena, duena. (Lur Hiztegi Entziklopedikoa) || Kutxa baten modura irekitzeko estalkia duen bankua. Gainean esertzeko eta barruan gauzak gordetzeko balio du. (Euskalterm)
Wikipedian: iz.
Zizeilua Euskal Herriko altzari tradizionala da, banku baten antzekoa. Eserlekuan ireki eta itxi egiten den estalki bat du, barruan gauzak gordetzeko. Baserriko sukaldeetan egoten zen.
Orotariko Euskal Hiztegian
zizeilu (AN-erro, B, Ae; Lar, H), ziseillu (SP), zizailu (G, AN-gip-larr-5vill, L-côte-sar, B; Dv, H), zizalu (G-to-bet), zizelu (G-goi, L-ain, BN-baig; Dv, H), zizil(l)o, zizilu (G-goi-bet-nav, B, BN-baig; H), zuzulu (S, R; Lecl, Arch VocGr, Dv (S), H (S)), zuzullu, isilu (V-ger-ple-oroz-m), ixilu (V-gip), izellu (AN-ulz), izilo (V-ger), izillu (AN-ulz), izallu (AN-larr-araq-ulz), sisilu (Lar, Añ (G), H), txisallu (V-gip), txiselu (V-gip), txisilu (Dgs-Lar 5), txitxelu (V-arr), txitxilu (V-ger-arr-oroz-och-m; H), txixilu (V; Añ (V)), xuxulu (R). Ref.: A (zizaillu, zizalu, zizelu, zizilu, zuzulu, isillu, izilo, txitxilu, txixillu, xuxulu); JMB AEF 1925, 27; AEF 1926, 82; AEF 1927, 72; Lh (zizelu); Giese CasaS 13; Lrq (züzülü); Zubiau Burd 108; Echaide Nav 189; Iz ArOñ (txisélu), Als (zizilu), Ulz (izellu), R 313; Satr VocP (zizillu); AtBou I 366; Holmer ApuntV (txitxilu); Gte Erd 106; Izeta BHizt2 (zizellu).
Etim. De *zuzellu, lat. subsellium.
1. Banco, escaño. “Banc à dossier” SP. “Banco de respaldar”, “escaño” Lar y Añ. “Canapé, escaño de respaldo junto a la lumbre” Lar. “El txixilluba es lo que llaman escaño” Ast Disc 557. “Txixillu (Vc), escaño, banco de cocina con respaldo. Algunos lo utilizan para mesa, otros para gallinero. De ahà es que en boca de muchos, además del txixillu ordinario, hay kutxadun txixillua, escaño con cajón, y oillategidun txixillua, escaño provisto de gallinero (bajo el asiento)” A. “Canapé o escaño, todo banco con respaldo. Salako zizaillua garbiago dago sukaldekoa baiño” Ib. “(V-gip), banco de cocina sin respaldo” Zubiau Burd 108. “Züzülü hegin jarrik aholkü emaiten (S)” Gte Erd 106.
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Euskalterm, 5000 eta Word Reference hiztegiak):
es (1) nombre dado a cierto asiento tÃpico del PaÃs Vasco, largo y con respaldo; arquibanco (2) escaño, asiento
fr archebanc
en chest-bench
Entzun:
Ataria beltza zen, eta ardoz eta likorez betetako mostradore bat eta armairu bat zeuzkan; alde batean taberna zegoen, pinuzko zizeilu luzeekin, eta barrualdean sukaldea. [Zalakain abenturazalea, Pio Baroja / Koro Navarro (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)
zizeilu (argazkia: Igartubeiti baserri museoa)
Reply