Gaurko hitza

Updates from abuztua, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:30 am on 2015/08/10 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txerpolari 

  iz. 1. Saltzaile ibiltaria 2. Akrobata, bereziki kalean jarduten duena.

  Sinonimoak: iz.
  

  [saltzailea] : saltzaile ibiltari
  [akrobata] : akrobata

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) vendedor ambulante, charlatán, -ana (2) titiritero, -a, saltimbanqui
  fr (1) marchand, -e ambulant ; camelot (2) baladin, saltimbanque
  en (1) hawker, peddler (2) acrobat
  port (1) vendedor, -a ambulante, charlatão m, -ona (2) titereiro m, -a

  Entzun:
  

  Adiskide hura txerpolari iruzurti bat zen, paraje haietan zizak bezala ugaldutako italiar jende klasea, horrela deitua herriz herri ibiltzeagatik, maiz atez ate, kamisetak-eta saltzen, edo negozio arraroak egiten, artean ere ez baitziren asko iritsitako tunisiar eta algeriarrak, eta drogen eta prostituzioaren arloan italiarrak espezial moldatzen […]. [Paradisuko Almanaka, Gianni Celati / Fernando Rey (Igela, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Daten zehaztasuna barregarria da, denbora soinujole dabilen bitartean, hedatuz eta estutuz, txerpolari baten antzera itzulipurdika dabilen bitartean, batetik bestera jauzika, soka batetik sarera, eta saretik hodei batera. [Hauts bihurtu zineten, Juan Kruz Igerabide (Alberdania, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txerpolari (Wikimedia Commons, “The Knickknack Peddler” by Su Hanchen )

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 1:46 pm on 2015/08/09 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  karranpa 

  iz. Giharrak nahi gabe eragindako espasmo batek sortutako min-sentsazioa.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  karranpa (G-to, AN-gip-5vill ap. A), garranpa (BN-bard ap. A).

  Temblor, calambre. Cf. VocNav: “Garrampa, calambra, sacudida, temblor (Cascante)”. v. 1 arranpa. Agertzen badira karranpa edo kalanbreak, igortziko da gaixoa baltsamu gozagarriarekin. EE 1885a, 134. Sentitu zuen Antonek otzikara bat ezurretaraño sartu zitzaiona, karranpak, gora eta berakoa; eta kolera berakiñ zuelakoan […]. Urruz Urz 49 (v. tbn. 51). Karranpak edo kalanbreak etzidaten lo egiten uzten. Zubill 227. Orrenbestetxo denbora dira / izandu zala kolera / karranpak edo aire gaixtuak / egiten zuen elera. J.J. Sarasola Auspoa 79-80-81, 119.

  Sinonimoak: iz.

      [arranpa]: harpa, zaineldu, arranpa Ipar., kalanbre Heg., zainkorapilatu g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es calambre, rampa [muscular]
  fr crampe [des muscles]
  en [uzkurdura] cramp
  port (de un músculo) cãibra ƒ, câimbra ƒ.

  Entzun:
  

  ERRAIZUNKA

  

  Arimaren ondoko ezkien artetik ibilki, Andolin Eguzkitza

  Ostera ere hasi zaio bere buruari itauntzen
  gorrotoz eta bekaitzez bakarrik bizi behar ote duen,
  bihotza ezerezak estuturik eta
  karranpek hesteak ziztatzen ari.

  Ostera ere hasi zaio bere buruari itauntzen
  noiz arte segituko duen oinaze horrek
  lagunak ondotik iragatean
  bidebazterreko belarrak bezala
  uzten duena,
  zekalez beteriko gurdiaren txirrinkak
  direlarik gainetik igarotzen.

  Noiz arte iraunen ote duen min horrek
  maite dituenek
  uzten dutenean
  sabanetako akazia bakanek bezala
  zebrak
  lehoinabar azkarren menpe.

  Noiz arte eta zergatik
  iraun behar ote duen sumindura horrek,
  mendi-gailurretako izotzetan
  helduko dela espero den esku lagunak
  huts egiten duenean
  eta lasaitasun gozoan
  hiltzen garen hasten.

  Arimaren ondoko ezkien artetik ibilki, Andolin Eguzkitza (Susa poesia, 2004)
  

   
• 

  Maite 11:31 am on 2015/08/08 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  streaming 

  iz. Internet bidez soinua edo bideoak era jarraituan transmititzeko teknika; hau da, hartzaileak fitxategia erreproduzitu dezake ordenagailura guztiz deskargatuta izan gabe.

  Wikipedian:

  Internet bidez egiten den bideo eta soinuaren banaketa da. Zerbitzariak aldez aurretik grabatutako fitxategiak edo uneko ikuskizunak zuzenean eskain ditzake. Bere ezaugarririk nabarmenena da informazioa jaso bitartean ikuska edo entzun daitezkeela fitxategiaren deskarga bukatu beharrik gabe. (Jarraitu irakurtzen)

  Sinonimoak: iz.
  [streaming] : datu-korronte

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es streaming
  fr diffusion en flux; streaming
  en streaming

  Entzun:
  

  Streaming bidez ikusi genuen U2 taldearen azken kontzertua.

  

  streaming (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 9:56 pm on 2015/08/07 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kitzikagarri 

  izond. Kitzika eragiten duena.

  Sinonimoak: izond.

      [akuilagarria]: akuilagarri (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [asaldagarri]: asaldagarri, aztoragarri, sumingarri, haserregarri, emagarri, narritagarri (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es excitante, estimulante
  fr excitant, -e ; stimulant, -e
  en exciting, stimulating
  port excitante, estimulante

  Entzun:
  

  Aitor ezazu Joaquin Aldazek eragiten zizun lilura berria kitzikagarri zitzaizula zeharo. [Mutuaren hitzak, Hasier Etxeberria (Susa, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Baina ni itsutua nengoen, eta bidean jartzen zizkidatèn oztopo guztiak, atzera eragin beharrean, kitzikagarri gertatzen zitzaizkidan, aurrera eta aurrera egiteko. [Odolean neraman, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kitzikagarri (FlickrCC, Prince Roy)

   
• 

  Maite 11:34 am on 2015/08/06 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bonba 

  iz. Eztanda kontrolagarria duen lehergailua.
  

  Sinonimoak: iz.

      [lehergailua]: lehergailu, zartagailu Ipar.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) [jaurtigaia, lehergaia] bomba (2) [jaurtigaia, lehergaia] bomba (3) Ik. ponpa
  fr bombe
  en bomb [weapon]
  port bomba

  Entzun:
  

  Minutu bateko isilunearekin oroitu dituzte Hiroshiman duela 70 urte AEBek jaurti zuten bonba atomikoaren ondorioz hil ziren biktimak. Bonba lehertu eta berehala 80.000 lagun baino gehiago hil ziren; handik urte amaiera 140.000 lagun; eta hurrengo urteetan, erradiazioaren eraginez, milaka gehiago.  [Mundu osoko ordezkarien parte hartze handiarekin oroitu dute Hiroshimako sarraskia (Berria.eus, 2015-08-06 )]
  

   

  

  bonba (Wikimedia Commons, Nagasakiko bonbardaketaren irudia)

   
• 

  Maite 8:30 am on 2015/08/05 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kaudimen 

  iz. Enpresak, ohizko jardueran aldaketarik sortu gabe, zorrak epemugan kitatzeko duen gaitasuna. (Euskalterm)

  Wikipedian:

  Ekonomian, kaudimena pertsona edo enpresa batek, jardueran aurrera jarraituz gero, bere zorrak epe labur, ertain zein luzera kitatu edo ordaintzeko duen ahalmenari deritzo. Zorrei aurre egiteko gai direnean, pertsonak eta enpresak kaudimendunak direla esaten da. Horrela ez bada, kaudimengabeak direla esaten da. Kaudimena enpresa bateko egoera ekonomiko orokorraren adierazle gisa erabiltzen da: kaudimena ezaugarri onuragarria da eta, behar izanez gero, enpresak bere jardueran jarraitu eta helburu berriei ekiteko baliabide gehigarriak mailegatu dakizkiokeela adierazten du.

  Orotariko Euskal hiztegian:

  kaudimen ( Dv  > A).

  “Ressources pour servir de garantie; solvabilité; bien qui puisse répondre à une debte” Dv. v. gaudimen.

  gaudimen (L-ain, BN-baig ap. A; H).

  1. “Recursos que sirven de garantía, bienes que responden de una deuda, solvencia” A.

  Garantía. Frantziak ez ditu bere haurrak abandonatzen; galdeginen ditu han [Algerian] egonen direnentzat gaudimen edo garantiak. Herr 5-10-1961, 1.

  2. “Jouissance” H.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ekon.) solvencia [certificado de solvencia: kaudimen-ziurtagiria; falta de solvencia: kaudimen-gabezia.]
  fr (Ekon.) solvabilité
  en solvency
  port solvência

  Entzun:
  

  Harryk bere lehenbiziko artista aurkitu zuen, lehenbizikoa eta bakarra, eta hurrengo zortzi urteetan galeriak aski kaudimen izan zuen Smith-en lanei esker. [Brooklyngo erokeriak, Paul Auster / Oskar Arana (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Ni neu sinistuta nago hildakoak kaudimen direla besteentzat. [Gerrako pilotu, Antoine Saint-Exupéry / Josu Zabaleta (Alberdania-Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  

  kaudimen (Argazkia: redcumes.com)

   
• 

  Maite 1:55 pm on 2015/08/04 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kalamanka 

  izond. Alferra.

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  kalamanka (BNc, Sc ap. A; T-L).

  1. “Gandul” A. “Fainéant” T-L.

  2. Sinvergüenza (?). Ribot ministro ohi bat, ahoz eztia, bainan izaitez bi sosen ohorearentzat bere burua debruari sal lezoken kalamanka bat. HU Eskual 1-7-1898, 1.

  3. Grandullón. Jatsuar maltzurrak ere ikusia zuen bezkin kalamanka, bainan, berea gogoan, alegia eta ez ikusi egin zuen. Barb Sup 168 (cf. unas líneas más arriba: Bainan Jainkoak haundisko eginik, ez ziteken nahi bezala gorda). Angles kalamanka! Gure etxe ondo hetara hurbiltzen bahaiz sekulan! Ib. 26s. Ez zen, nahi baduzue, handi handi hetarik. Senpertarra zen Piarres, eta senpertar mota ez da baitezpada kalamanka. Barb Piar I 169.

  Sinonimoak: izond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [alferra]: akets, alfer, antzegabe, antzekaitz, baldan, baldar, baldarrontzi, bihurri, dorpe, erlamando, kaskailu, makur, mangelo, moldakaitz, nagi, nagitsu, oker, tantar, trakets, zabar, barraka Ipar., eskalapoi Ipar., eskoil Ipar., kakola Ipar., kartalazo Ipar., laxo Ipar., malestruk Ipar., mandrain Ipar., total Ipar., trukes Ipar., alproja Heg., bagai g.e., egur g.e., aroi zah., aldrebes Heg. beh., flux Ipar. g.e., saskar Bizk. g.e., oiher Ipar. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond gandul, holgazán, -ana
  fr fam feignant(e), fainéant(e)
  en lazy, idle; slacker
  port adj & m, ƒ fam safado(a), vadio(a)

  Entzun:
  

  Kalamanka ederra eginda dago zure anaia!

  

  kalamanka (Pixabay, CC0 Public Domain)