Gaurko hitza

Updates from martxoa, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:25 pm on 2017/03/31 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jendarte 

  iz. Leku agerian dagoen jendea; jendea, jende multzoa. Ik. lagunarte. Utzi zuen Jainkoak bere ahaide eta jendarte guztietatik baztertua. Zergatik naramazu jendarte gaiztoetara? Jendarte nahasiak eta taberna zuloak. || jendartean adb. Ik. jendaurrean. Kontzientzia onak agerian eta jendartean ibili nahi du. Kanpoan eta jendartean. Ez nuke jendartean horrelakorik esango. || jendarteko adj. Ik. jendaurreko. Jesusen jendarteko bizia. Jendarteko ohorea. || jendartera adb. Bekatu isilak jendartera agertzeko. || jendartetik adb. Irten ziren jendartetik eta sartu ziren eremuan. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jendarte (H), jende-arte (Dv), jentarte, jente-arte, jendetarte.

  (En casos locales de declinación, en sing.). En (a, de, etc.) compañía, sociedad, en (al, etc.) público; en (al, del, etc.) gurpo de gente. “Société des hommes. Zoaz oihanetara, ez dakizu jende-artean bizitzen” Dv. Cf. Gy 62: Yende artean (‘entre, en las personas’, opuesto a ‘en los animales’). Liburutto hunen […] iendartera atheratzeko. Mat XIII. Onez aiphaturen zaitut jende artean. EZ Man II 119 (Eliç 147 jendarte). Ez naizela iend’arteko gai. Ax 287 (V 192). Ilkhi zaitea kanpainara jendartera. ES 87. Irten ziran jendartetik. Ub 118. Jende arteko ohorea. Dh 196. Jente artian alegreetan badira puska bat. JJMg BasEsc 163. Jendarteko espantu zerbaitek. Dv LEd 156. Jende-artetik urruti eta bakar bagaude. Arr GB 49. Jentartetarik berhezirik. CatS 31. Sorgiña dala jende-tartean / ezin baitezake barra. Or Eus 345 (Mi 15 jendarte). Jendetarteko otsak egian bazun oñarri. Etxde JJ 135 (97 jende-arte). Jende artean lotsa galdu dute. MAtx Gazt 81. Izkialde gañetik bukaerara, jende tartean pasatzen ere naiko komeri izan zan. Albeniz 180. Estazioetan nahiz beste edozein jendarteko lekutan. MIH 184. En DFrec hay 8 ejs. de jendarte y uno de jendearte.

  v. tbn. SP Phil 123. Arg DevB 169. FPrBN 23. Gy 150. FIr 169. TAg Uzt 227. Mde Po 73. Xa Odol 166. Jende-arte: Ch III 54, 11. He Phil 547. Egiat 223. Lard 89. Ir YKBiz 364. Berron Kijote 150. Jentarte: Erkiag BatB 94 (Arran 70 jente-arte). Jente-arte: fB Olg 167. Jendetarte: Alz STFer 130. JAIraz Bizia 57. Lek SClar 103. Anab Poli 102. Lasa Poem 83. Zendoia 150.

  (Como sust. pleno). Grupo de gente, reunión, compañía, sociedad. Zergatik naramazu jendarte gaixtoetara? SP Phil 324 (He 325 konpañia). Baratxe sartu behar gara egitekoetan eta jendartetan. Ib. 539. Bere aide ta beste jendarte guzitik baztertua. Mb IArg I 215. Baldin jende arte batera arri andi bat tiratzen badezu. AA III 557. Ezekielen ondotik urten dau, jente-arte izerditsuan. Erkiag BatB 146. Pake gezurruts, jendarte galkor. “La errada muchedumbre”. Gazt MusIx 117. Inguruak, jendarte nahasiak, kamio hautsez edo elurrez josiak. MEIG I 173.

  Sinonimoak: iz.

      [lagunartea]: lagunarte, lagungo Ipar., laguntza Bizk., konpainia g.e., lagunkida g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (gehienetan, lekuzko kasu-atzizkiez) gente, grupo de gente; público, concurrencia; sociedad
  fr iz. milieu, public, société
  en iz. people; public; audience
  port iz. gente

  Zergatik naramazu jendarte gaiztoetara?   (Hiztegi Batua)
  

  

  jendarte (Gaurko Hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:24 pm on 2017/03/30 Permalink | Reply
  Tags: X ( 52 )   

  xenda 

  iz.  iz. Naf. eta Zub. Xendra, bidezidorra. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [xenda] : bidezidor, zidor, bidexka, lasterbide, laburbide (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (GN/Z) senda, sendero
  fr sentier, chemin
  en path, route
  port senda, sendero

  Ikusten denez badago xenda bat, baina ez dut ezagutzen. [Idi orgaren karranka, Victor Hugo / Koldo Izagirre (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  xenda (Gaurko Hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 7:50 pm on 2017/03/29 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  arrakala 

  iz. (B) Arraila, irekidura sakona eta luzea. Haitz baten arrakalatik.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:iz. Bizk.

      [pitzadura]: arteka, pitzadura, arraildura Ipar., pitzatu Gip., artesi G-N, artesitu G-N, erdiro Zub., bretxa zah., arrail Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (B) raja, hendidura, grieta, fisura
  fr iz. (B) fente, fissure, crevasse
  en iz. fissure; crack; split
  port iz. racha, fenda, rachadura

  hazten dira lorerik ederrenak.  Hasier Etxeberria
  

   
• 

  Maite 11:28 pm on 2017/03/28 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erauki 

  iz. (L, BN eta GN) 1. Ardiak lepoan daraman zintzarria. 2. (hed.) Pertsona berritsua, txotxoloa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Esukal Hiztegian

  erauki (SP > Dv, H).

  1. Conceder. “Concéder, accorder. Erauki diozozun osasun, accordez-lui santé” Dv. “Faire tenir, faire avoir” H. Azkue da “(SP), encender”, sin duda una mala lectura de “Eraukitzea, concedo” que aparece en áquel. Milla esker ditutzula Iainko dohaingillea, / Zeren erauki diozun osasuna doblea. EZ Man II 101. Esker bada eta ezagutza duzula ontasunaz / Kortesia handirekin erauki diozunaz. Ib. 119.

  2. Conceder, reconocer razón a otro. “Céder, s’avouer vaincu, inférieur; avouer son tort […] (EZ Eliç)” H. Nihori alde egin eta deus erauki nahi izatu eztiot bañan azkhena geldi zekidan nahi izatu dut. EZ Eliç 159.

  (O-SPAd 883 > SP, Lar Sup, Dv, H, A). “C’est quand on dit, je me rends, je vous cède […] Erauki erranik (Ax)” SP. “Vencido, eraukia” Lar Sup. “Erauki! (Ax), je me rends, je cède” Dv. Harriet lo da como var. de eraiki, y traduce “relevez-moi”. Geureaz denaz bezan batean, errendatuak iarririk, garaitia emanik, erauki erranik, eztugula indarrik asko ezaguturik. Ax 365 (V 241).

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] : terraza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Labayru eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) conceder (2) conceder, reconocer razón a otra persona (3) interj. ¡me rindo!. Ref. a determinados juegos infantiles.
  fr concéder
  en (1) give (2) (truth) admit, accept, concede vtr
  port conceder
  

  Eeee! Eraukiiii!! [h28 aldizkaria]
  

  

  erauki (Argazkia: h28.eus)

  Save

  Save

  Save

  Save

  Save

  Save

   
• 

  Maite 11:08 pm on 2017/03/27 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  intziri 

  iz. 1 iz. Oinazearen edo atsekabearen ahozko adierazpen hitzik gabekoa. Ik. zinkurin; espa; antsia². Gizonen negar, deiadar, oihu, intziri, auhenak. Intziri sarkorra, mina. Negar intziriak. Intziriak baizik ez ziren entzuten. || Irud. Hostope ilunean haizeak intziri. 2 iz. Txakurrak eta kidekoek egiten duten ulu antzekoa. Txakurren intziriak, zaldien irrintziak, lehoi eta zezenen orroak. Otsoa intziriz hasten zaio deitzen. intziri egin Emakumeek hartaz negar eta intziri egiten zuten. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [oinazearen adierazpen hitzik gabekoa]: ai, aiene, aieska, aiots, auhen, hileta, kexa, kexu, deitore Ipar., dolamen Ipar., pleinu Ipar., espa Heg., erosta Bizk., inkesa Bizk., adia Gip., zinkurin Ipar./Naf., aieneka g.e., alaka g.e., donabera g.e., oihuska g.e., arkuma Ipar. g.e., oihumin Ipar. g.e., espadasun Gip. g.e., ainkuri Naf. g.e., ainuri Naf. g.e., kexadura Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. gemido, sollozo, lamento; suspiro (2) iz. gemido; [txakurrena, otsoena…] aullido
  fr iz. hurlement, gémissement, lamentation
  en iz. groan, moan; wail
  port iz. gemido, soluço, lamento; suspiro

  Sakon egin zuen intziri.

  

  intziri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

  Save

  Save

   
• 

  Maite 11:35 pm on 2017/03/26 Permalink | Reply
  Tags: N ( 60 )   

  nasa 

  iz. 1 iz. Kaia. Bilboko nasetan. Nasa gainean zeuden emakumeen artean. 2 iz. Tren, autobus eta kidekoen geltokietan bidaiariak igo eta jaisteko nahiz kargak jaso eta jaisteko prestaturiko plataforma. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak:iz. Bizk.

      [kaia]: kai (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. puerto; embarcadero, muelle (2) iz. andén (3) iz. (Itsas.) nasa
  fr (1) iz. quai (2) iz. (Itsas.) grand panier de pêche en mer
  en (1) iz. [kaia] port; harbour (Br); harbor (Am) (2) iz. [geltokietan eta] platform
  port (1) iz. porto; embarcadouro (2) iz. gare

  Dar-dar baten irten naiz nasara, eta etxera iritsita ere, urduri segitu dut.  [“De hoy no pasa sin que viole a una chavalita” , Leire Narbaiza (Kalamuatik Txargainera, 2017-03-27)]
  

  

  nasa (gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:46 pm on 2017/03/24 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  idustun 

  iz. Lepoa inguratzen duen apaingarria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  idustun, industun. Neol. creado por AG en 1896 de idun ‘cuello’ y estun ‘aro, anillo’. Collar. v. iduneko. Ezarri egixuz [errukija ta egija] idustuntzat zeure idunan (1898). AG 1575. Lepotik dingillizka eukon anbarezko idustuna. Altuna 94 (v. tbn. 97 y 98). Pitxi gelgarriz josi / idustun dirdirtsuba. Laux Euzk 1931, 362 (ap. DRA; la misma poesía en BBa 62 dice industun).

  Sinonimoak: iz.
  [idustun] : iduneko, lepoko; koilare (Heg.) (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. collar, adorno del cuello
  fr collier
  en [bitxia] necklace
  port colar

  Pozik zegoen oparitu zioten idustunarekin.

  

  idustun (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)