Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:10 pm on 2020/01/02 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gaurdaino 

  adb. Gaur arte, egundaino. Ordutik gaurdaino dirauen ohitura. Ez da gaurdaino horrelakorik sortu. Nola ez naiz gaurdaino konturatu? Gaurdainoko mailari eutsi ahal izateko.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  GAURDAINO (G, AN-gip-larr-5vill, BN-lab; Lar, Añ; gaurdaraino Lar; gaurdino V-ger-m; gaurgaino V-ple; gaurgino Añ). Ref.: EI 159; Gte Erd 15. “Hasta ahora” Lar. “(Hasta) ahora, hasta el día de hoy” Añ. En EI hay además gaurdano (S), tal vez con el significado de “hasta esta noche”. En DFrec hay 11 ejs. de gaurdaino, 2 de gaurdaño y uno de gaurdaiño. v. egundaino. Gorde ta jagon nau gaurgiño. Añ EL1 6. Sinistu du Eliza guziak bere asieratik gaurdaño. AA III 521. Auxen da atsegiñen niretzat gaurdaño. AB AmaE 398. Geroztik beti gaurdaño . guardatzen dituzte. Bv AsL 222. Lurraren asieratik gaurdaño izan ez dan eta izango ez dan bezalakoa. Inza Azalp 82. Gaurdaño agian lirauke-ta. Ol Mt 11, 23 (tbn. IBk; para las demás versiones, v. GAURKO EGUN). Iñoiz ikusigabea gaurdaño! Aitzol in Laux BBa VI. Tertulian-engandik gaurdaiño etorri da. Or QA 170. Bidez aldatzea zer zen ez nekien gaurdaño. Txill Let 38. Lagun maitia, nola etzera / kontuan jausi gaurdaño. Olea in Auspoa 39, 139. Gaurdaño bizi bear izan dut. Ibiñ Virgil 59. Garai artatik gaurdaiño. Berron Kijote 142. Ez dut gaurdaino hitzaurrerik egin. MIH 296. v. tbn. It Fab 210. Aran SIgn I. Ldi IL 105. JMB ELG 89. TAg Uzt 265. Etxde AlosT 74. Bilbao IpuiB 205.

  Sinonimoak: adlag.

      [gaur arte]: egundaino Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. hasta hoy, hasta el día de hoy, hasta la fecha
  fr adb. jusqu’à ce jour, jusqu’à aujourd’hui
  en adb. up (un)till now
  port adb. até hoje

  Nola ez naiz gaurdaino konturatu?  (Hiztegi batua)

  

  gaurdaino (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:17 pm on 2020/01/01 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hasibide 

  iz. g.er. Hasiera.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  haspide. Comienzo. v. hasiera.  Obra guziz laudagarri horren haspidetzat hautatu zuten eskualde hau. Fedearen Propagacioneco Urtecaria (1877-1912). “>Prop 1886, 273. Ta orretarako gaien enaizelarik, norbaitek asibidea eman bear-ta, banatorkizute. Ldi Itz-lauz (1934).”>IL 87. Oñatik eman zion sallari ezin-aaztuzko asibidea: Gernika, Iruña, Gazteiz yarrai zazkio, lerdenki. Ib. 124. Urak irakin bitartean, asi-bidez, ura anixetarekin atera zuten. Anab Aprikako basamortua (1961).”>Aprika 78.

  Sinonimoak: iz. g.e.

      [hasiera]: abiada, abiatze, hasiera, hastapen, abiamen Ipar., haste Ipar., abiadura Ipar./Naf., hasmenta Naf., abio Zub., hatsarre Zub., hatsapen zah., hatse Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. principio, comienzo
  fr iz. début, commencement
  en iz. beginning
  port iz. princípio, começo, início

  Eta horretarako gaiena ez naizelarik, norbaitek hasibidea eman behar eta, banatorkizue. (Hiztegi Batua)

  

  hasibide (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:23 pm on 2019/12/30 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  margotsu 

  adj. Koloretsua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  margotsu. (L ap. Lh ). Coloreado, lleno de color. Eguraldi ozkarbi ta margotsua (cielo despejado y de fuerte colorido) baita. Etxde AlosT 13. Erotu egin nau betirako gaurko igotze margotsuak. Txill Let 69. Pintoresco. Antzuolan “Valdejunquera”-ko garaipenaren oroimenaz egiten dan jai margotsuan. Lab EEs 1923, 103.

  Sinonimoak izond.

      [koloretsua]: koloredun, koloretsu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. de gran colorido, de colorines, multicolor
  fr izond. multicolore
  en izond. colourful (Br); colorful (Am); multicoloured (Br); multicolored (Am)
  port izond. multicor, multicolor, multicolorido adj

  Irudi margotsuak zeuden erakusketan. #gaurkohitza

   

   
• 

  Maite 11:18 pm on 2019/12/29 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gandutsu 

  adj. Ganduz betea. Egurats gandutsua. . (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gandutsu. kandutsu. Brumoso, nuboso.  Zerua ez dago atzo bezin garbi, ta odei gandutsuak urdinduta agertzen dira. Txill Leturiaren egunkari ezkutua (1958). “>Let 27. Udaran egoaldea, kandutsu; gutxitan, euritsu. EgutAr 17-9-1965 (ap. DRA).

  Sinonimoak: adj.
  

  [gandutsu] : lainotsu, hodeitsu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. brumoso, -a
  fr izond. brumeux, -euse ; flou, -e
  en izond. misty
  port izond. nebuloso, -a

  Urtarrileko egun gandutsua zen. [Aurpegirik gabeko hiltzaileak, Henning Mankell / Juan Mari Mendizabal (Erein, 2009)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  gandutsu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   

   
• 

  Maite 7:13 pm on 2019/12/28 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zartailu 

  iz. Zigortzeko tresna. Zartailu latzez, erruki gabe jo eta jo. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zartailu.

  1. zartagailu. Látigo; azote. Yende abarrak arri bat edo zartaillu bat, gaitz bat edo kako bat dakusan tokian. ‘Fouet’ . Or Mi 73. Beorlariak zartagailluaz / aizatu ez baletza andik. Or Eus 338. Zartallu latzez soin-zigorketan / erruki gabe jo ta jo. SMitx Aranz 154. Zu ari zintzaidan oraino, Iauna, nere barnean, bildur-lotsaen zartaillu gogor urrikaltsuz. Or Aitork 205. Haizearen zartailuak zutik jarritako kima gogordun ile-kalparra dirudi. “El látigo del viento” . MEIG IX 139. (en colab. con NEtx) Porra. Poliziak erabilli oi dituan gomazko zartailluak zituzten. NEtx LBB 40.
  2. Espada. Yuda ordokian agiri izan zan, ez babeskirik ez eta zartallurik ere ez zekartzen iru milla gizonekin. Ol 1 Mach 4, 6 (Dv, Ker, BiblE ezpata).
  3. zartagailu. Explosivo. Erromatik hedatu da mundu guzirat Aita Sainduaren herrixkan norbaitek ezarri duela zartagailu bat, eta zartatu dela. Herr 19-7-1962, 3.

  Sinonimoak: iz.

  [zigortzeko tresna]: diziplina, zigor, azote Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. azote [instrumento]
  fr iz. fouet [instrument]
  en iz. whip
  port iz. flagelo

  Mikel Strogoffek zaldiak aurrerago joan daitezen ahalegindu da zartailu ukaldi indartsu bat joaz; baina uko egin haiek. [Mikel Strogoff, Jules Verne / Karlos Zabala (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zartailu (Argazkia: wallpapershome.com)

   
• 

  Maite 11:52 pm on 2019/12/27 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  musurikatu 

  ad. musurikatu, musurika/musurikatu, musurikatzen du  Ipar. Lardaskatu.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. Ipar.

      [musurikatu]: lardaskatu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (Ipar.) revolver, desordenar
  fr du ad. (Ipar.) mélanger, bouleverser, mettre en désordre loc v
  en du ad. (Ipar.) make a mess of, make untidy
  port du ad. (Ipar.) misturar, desordenar, bagunçar

  Beti bazterrak musurikatzen zabiltza! #gaurkohitza

  

  musurikatu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 6:45 pm on 2019/12/25 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jaiotzatiko 

  adj. Pertsonarekin jaiotzen dena, jaiotzeko une beretik edo lehenagotik badena, hartua ez dena.  Ideia horiek jaiotzatikoak omen ditugu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta Hiztegi Batua

  Sinonimoak: izlag.
  

  [jaiotzatiko] : sortzetiko, berezko

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izlag. (1) izlag. innato, -a, congénito, -a, de nacimiento (2) izlag. (Med.) congénito, -a
  fr izlag. inné, de naissance
  en izlag. innate, inherent, inborn, natural
  port izlag. inato, -a

  Magia, beraz, jaiotzatikoa du gizakiak, eta bere bihotza betetzen duen desira bat kanporatzea besterik ez da.  [Morala eta erlijioaren bi iturriak, Henri Bergson (Xabier Mendiguren Bereziartu), Pentsamenduaren Klasikoak, 2002] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  jaiotzatiko (Gaurko hitza, CCO Domeinu Publikoa)