Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:29 pm on 2019/02/26 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  azkor 

  adj. Bizk. Bizia, bizkorra. Itsasoetan luzaro ibiliriko ontzi-agintari azkor, zintzo eta bizia. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: izond. Bizk.

      [bizkorra]: adimentsu, argi, azkar, bizkor, buruargi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adj. (B) brioso, -a, activo, -a, despierto, -a; inteligente
  fr adj. résolu, vigoureux, courageux, fougueux
  en adj. spirited, active, bright, sharp
  port adj. brioso(a), ativo(a), esperto(a)

  Ume azkorra, ume ibilkorra. Ayerb EEs 1916, 173. 

  

  azkor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:54 pm on 2019/02/25 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  tinki 

  adb. Tinko, finki. Oro irriz, baina tinki atxikitzen bakoitzak berea. Elkarri tinki lotuak. Bihotza zeruan tinki. tinki-tinkia adb. Ipar. Tinko, estu-estu. Esku-zangoak tinki-tinkia burdin katez estekatuak. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adb.
  

  [tinki] : finki, irmoki, irmo, gogor, gogorki, tinko, finkoki. Ant. loka, aske  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. apretado, -a, apretadamente, oprimido, -a
  fr serré
  en cramped
  port apertado, -a;  oprimido, -a

  Tinki geunden leku txikia zen eta. (Elhuyar hiztegia)

  

  tinki (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:23 pm on 2019/02/24 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  antzatu 

  ad. antzatu, antza/antzatu, antzatzen du. Trebatu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  antzatu (SP, sin trad.).

  1. Cuidar, mimar. Oina soil ons’ anzatu. O Po in Vin 101. Zénbat mundukóiek, Kristorén gurutzearén etsáiek, […] antzatuzúzte emén edérki gorpútzak, egínes gústoak, naiz ofenditus Jangoikoa? LE Doc 238. Golosoak dabiltza triparen esklabo, nondik antzatuko duten geiago ta geiago. LE Urt 231 (Harriet traduce “par où ils inventeront toujours plus”).

  2. Manejar, usar. “Manejar, tratar con las manos” Lar. [Ezpata] hoberen hura zeren zokhoan dagoen, antzatu faltaz herdoilak jana, guztia khamustua kausi litekela. ES 102. Gauza bera erran diteke usaia faltaz eta antzatu gabez zokhorat aurthikiak bezala daduzkagun hitz hetaz ere. Ib. 102.

  3. “Cultivar (R)” A Apend. Hur tokietan, lür gaizki antzatietan, hala hala, alhor theiüzaletan, azi hanitx ereiñen da. Eskual 30-10-1908, 4. (Fig.). Zinez erran diteke gure Eskuara dela laudakizun: zeren egundaino batere antzatua izan eztelarikan, halarikan ere munduan diren etsairik borthitzenen kontra, mantenatu, eta mantenatzen baita. ES 190.

  4. antzetu (Lar). “Fortificar, dar vigor” Lar.

  5. (V-m (-au), Sal, R ap. A). Disponer, arreglar. “Arreglar, ordenar” A. “Antzau Markiña-aldean esaten da, gauzaak euren lekuratuaz, gela nai etxe bat iasean ipinteari. Mundaka-aldean taiutu esan oi dabe” A Ezale 1897, 141b. Argi ta garbi antzau ebazan beren aizteak eukazan zor-arturenak. A BGuzur 113. Ez baitagiuei egiten berze gaizarik, ezik, aparioak dreza araz, puntiualki ordu xakinetako, eta, estorbu sukalte lanen antzatako. Mdg 132.

  6. (S, R ap. A). “Condimentar. […] Eltxanoa antzatu duna? (R), ¿has condimentado el puchero?” A, que incluye en este acepción el ej. del Urteco de Lizarraga de Elcano citado arriba.

  7. “Se rendre habile” H.

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [erabili]: zah.erabili, ibili, maneiatu, baliatu Ipar., enplegatu g.e., usatu g.e.
  [zaindu]: zah.begia eduki, begiak eduki, guardiatu, zaindu, artatu Ipar., begia atxiki Ipar., jagon Bizk., geinatu Zub., errekaitatu Ipar. zah.
  [trebatu]: abildu, hartarakotu, trebatu, agudotu Ipar., hartakotu Heg.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. preparar(se), adiestrar(se) (2) du ad. cuidar, cultivar
  fr (1) entraîner (2) se cultiver
  en (1) prepare, get trained (2) cultivate
  port (1) du ad. preparar-se, treinar-se, adestrar-se (2) cultivar

  Izpiritua antzatu du. #gaurkohitza
  

  

  antzatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:18 pm on 2019/02/23 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  profitatu 

  ad. du Ipar. Herr. Baliatu, aprobetxatu. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. Ipar. beh.

      [aprobetxatu]: baliatu, aprobetxatu Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (Ipar.) (herr.) aprovechar(se) [sacar provecho]
  fr da/du ad. (Ipar.) profiter
  endu ad. (Ipar.) (herr.) take advantage of v expr
  port du ad. (Ipar.) (herr.) explorar, tirar vantagem expres v, aproveitar-se

  “Hobe zu ikusi ahal izateko aukeraz profitatu, Londreseko dorreari begira egotea baino” esan niezaiokeela ere pentsatu nuen. [Gorde nazazu lurpean, Ramon Saizarbitoria (Erein, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  profitatu (Gaurko hitza, domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:17 pm on 2019/02/22 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eskukatu 

  ad. du Eskuztatu, esku artean behin eta berriz erabili. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  eskukatu (Lar, Añ, Dv ->A, H).

  1. Tocar con las manos; manosear (prop. y fig.). “Manosear” Lar y Añ. v. eskuztatu. Mendibururen kondaira zar-zar bat nere begiez ikusi-ta eskukatzeko. Lh EEs 1915, 233. Ain baitago eskukatua [zuur-itz ori], alperreko aitatzez ain andeatua! Ldi IL 87. “Mukulurik ez badu”, diago ukimenak, “ez dut eskukatu; ta eskukatu ez badut, ez dut sumarazi”. Or Aitork 257.

  Eskuka beza irakurleak oiartzuarraren hizkeraz Altunak hitzaurrean utzi digun ohar pila. MEIG V 106.

  2. (H). Luchar, pelear.

  Sinonimoak: ad.  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  1. eskuztatu, haztakatu.
  2. maneiatu, erabili, manipulatu, trukatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. tocar con las manos, manosear
  fr du ad. manipuler, manier, tripoter
  en du ad. to touch with your hands; to handle
  port mexer, pegar

  Eta, eztuIka antza eginda, goitik beheiti bi eskuekin eskukatu zuen bere bizarra; dukeak zer erantzungo zain gelditu zen bere hartan astiro. [On Kixote Mantxako, Miguel de Cervantes / Patxi Ezkiaga (Erein, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  eskukatu (Foto de viajes creado por freepik – http://www.freepik.es)

   
• 

  Maite 8:56 pm on 2019/02/21 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mintzatu 

  ad. da. mintzatu, mintza, mintzatzen. Hitz egin. Euskaraz ongi mintzatzen direnen artean. Zinetan, txantxetan, gezurretan mintzatu. Zuzen, oker mintzatu. Argi eta garbi mintzatzea. Ez ginen horrezaz bakarrik mintzatu. Gure hizkuntzan mintzatu zelako. Honela mintzatu zaigu aita Hilario. Ni agerian mintzatu natzaio munduari. Jainkoarekin mintzatzeko hizkuntza. Elkarrekin mintzatu ginenean. Ezin mintza daitekeen herri isila. Nor bereaz mintza bedi. Dakitenak mintza bitez. Beha lehenik, mintza azkenik (esr. zah.). || Euskera agerkarian mintzatu berria naiz gai horretaz. Euskaraz agertu eta mintzatu den literatura. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad.

      [hitz egin]: hitz egin, hizketatu, jardun, solas egin, ele egin Ipar., ele eman Ipar., elekatu Ipar., iharduki Ipar., mintzo izan Ipar., solastatu Ipar., berba egin Bizk., ele erran Zub., elestatu Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. hablar; conversar
  fr da ad. parler; s’entretenir avec qqn
  en da ad. to talk, to speak
  port da ad. falar; conversar

  Egunero euskaraz mintzatzen dira. (Hiztegi Batua)

  

  mintzatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:41 pm on 2019/02/20 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lastamarrega 

  iz. Lastaira. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  

  [lastamarrega] : lastaira (Adroez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (B) colchón de paja y lana basta; jergón
  fr iz. matelas de paille; couche, paillasse
  en iz. straw mattress; (formal) paillasse
  port iz. colchão de palha; palete

  Lastamarrega zahar eta lohi batean egin zuen lo. #gaurkohitza

  

  lastamarrega (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)