Gaurko hitza

Updates from azaroa, 2019 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:47 pm on 2019/11/16 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  birakor 

  adj. Biratzeko gauza dena. Bulegoko aulki birakorrean eserita. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  birakor. “Voluble” Lar. Izan nadin […] zuzen, oartia, ez birakor, bai bakun. Lar STomas 2. Zeñen birakorrak eta bidegabeak diran gizonak euren usteak edo iritziak moldatzen dituztenean. Otag EE 1882c, 449.

  Sinonimoak: izond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [aldakorra]: zah.aldakor, mudakor Ipar., aldabera g.e., sanjakor Ipar. beh., kanbiakor Ipar. g.e.

      [birakaria]: birakari

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. giratorio, -a, rotatorio, -a
  fr izond. (chaise) rotatif, tournant; tournant(e); (en movimiento de rotación) giratoire;
  (mueble, silla) pivotant(e)
  en izond. (chair) swivel, (formal, technical) rotatory, gyratory
  port izond. giratório(a)

  Bulegoko aulki birakorrean eserita. (Hiztegi Batua)

  

  birakor (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:31 pm on 2019/10/23 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  birbiratu 

  iz. birbiratu, birbira/birbiratu, birbiratzen. du ad. g.er. Hautseztatu. Gatza birbiratu du haragiaren gainera. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  birbiratu. (Dv->A), birbinatu (Darric ap. DRA .). Espolvorear. “Répandre légèrement une poudre quelconque. Gatza birbiratu du haragiaren gainera, il a saupoudré la viande de sel. Danielek hautsa birbiratu zuen aldarearen inguruan, Daniel répandit de la cendre autour de l’autel” Dv. Mirra, aloesa eta zinamoma birbiratu ditut ene etzauntzan. Dv Prov 7, 17.

  Sinonimoak: hautseztatu, hautsez bete, hautsez estali (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. espolvorear
  fr saupoudrer
  en sprinkle
  port polvilhar

  Gatza birbiratu du haragiaren gainera. (Hiztegi Batua)

  

  birbiratu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   

   

   
• 

  Maite 8:38 pm on 2019/10/13 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bilabide 

  iz. Aurkibidea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  bilabide.

  1. (-ll- Lar, Añ). “Prueba, con que se muestra, y convence algo” Lar. “Prueba, en las cuentas” Ib. “Prueba” Añ. Amodijo onen billabide edo . pruebak emoteko denporia eldu zanian emon eutsazan [Jesukristok San Juaneri] ezin da ederraguak. Ag Serm 95.
  2. “Probabilidad” Lar.
  3. “Probabilismo” Lar.
  4. “Registro, guía, índice” Bera. v. aurkibide. Liburu onetan dagozan Irakasteen Billa bidia. Mg CO 297 (CC 257 arkibidea). Billa-bidea. AB AmaE 493. Bilabidea. Azc PB 365. Udal bakotxak bere errikuak diran burdiki gustijentzat idatzizko (liburuzko) billabide bat euki biarko dau. “Registro” . ForuAB97. Anaidiko idaztizartegi, 1.º bilgo, 12 g. billabide, 8 g. zenbaki. Eguzk RIEV 1927, 423n. Billabidia. Altuna 3. Billabidea. Or Tormes 125. Zordunaren ogasunak […] baitu egingo lirake, dagokien balioaz billabidea tajutuaz. “Inventariándose” . EAEg29-5-1937, 1721. Janzki, tresna, gurdi eta abar bere mende izatea, billabide bitartez. Ib. 1-6-1937, 1736. v. tbn. Laux BBa 145. TAg Uzt 317. Or MB 1437. BILABIDEKO (-ll- Lar). “Probable” Lar.

  Sinonimoak:

  [bilabide]: aurkibide

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. guía, índice
  fr iz. guide, sommaire
  en iz. guide, index
  port iz. guia, índice

  Dena azkar aurkitzeko bilabide zehatza egin dugu. #gaurkohitza

  

  bilabide (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:18 pm on 2019/10/11 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bilakabide 

  iz. Zerbaitek bere bilakaeran segitzen duen bidea. Eritasunaren bilakabideaz jabetzeko. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  bilakabide. “Proceso de evolución” Diccionario Vasco-Castellanori (1981) dagokio. “>PMuj. Bistan da hemen, grafiaren aldetik, ez dela inongo hizkuntzan mailegu hitzekiko . egoerarik, erabat etxekotu ez ditugun bitartean, hitz horiekiko bilakaera nahiz bilakabidea baizik. MEIG VII 191s. En DFrec hay un ej. más.

  Sinonimoak: iz.

  [bilakabide] : bilakaera, prozesu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. evolución, proceso de evolución, devenir
  fr iz. evolution, devenir, développement
  en iz. evolution; development; transformation
  port iz. evolução

  Liburutik liburura pixkanaka gauzatu den bilakabide baten ondorio da liburu berria, egilearen ustez.  [Berria, 2006-11-21, «Neureak izateaz gain, neureak dirudite liburuko poemek», Juan Luis Zabala [Kultura]] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  bilakabide (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:26 pm on 2019/10/07 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  batño 

  iz. zenbtz. Adkor. Bat. Ik. batto; batxo. Etxez etxe egin zuten itzulia dupa-eske, baina ez zuten batño baizik kausitu ahal izan.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  batño. baño (BN ap. Dictionnaire basque-français (1926-1938). “>Lh ; Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A). Dim. de bat. v. batxo.  Aski; othoi, indazu baño. Hb Eskaraz eguia (1858). “>Egia 133. Atarratze jauregian / zitroina da loratzen / Dongaraieko primiak / batño du galdetzen. (Sal). Balad 74. Alakok erregu batño erein zuen babaz. / Aleak ondo bat eman; ondoak, leka bat. Or Euskaldunak (1934). “>Eus 49. Bat-ño eskatu diot Jaunari, ta artan isituko naiz: nagola Aren etxean. “Unam” . Or Urte guziko Meza-Bezperak (1949). “>MB 167. Berriz ere etxez-etxe egin zuten itzulia dupa-eske; bainan ez zuten baño baizik kausitu ahal izan. Lf Murtuts eta bertze… Artho churitzetako zonbait ichtorio chahar (1945). “>Murtuts 16. Haurrekilakoa zen izeba bat xoko-jarleku batñoan zegoen. Mde Miranderen idazlan hautatuak (1976). “>Pr 83. Ardurenian jiten zen bi astorekin. Baño jatekoz kargatua eta bertzea berak azpian ekartzen zuena. Erramun harginaren oroitzapenak (1989). “>Etchebarne 32.

  BATÑO BAT. Khantoren egiliak eztizü beldürrik / Ez bortian, ez etxen, gal dezan ardirik; / Batño bat beitzian arras ñaphürtürik. “Il (n’)en avait (qu’)une” . ChantP 334. BATÑO ERE (En oraciones negativas). Dim. de BAT ERE.  Gure azken ikusaldian erran zenerautan euskaltzale eta abertzaleeen artean ene ideietako batño ere ez nuela khausituko. Mde Miranderen idazlan hautatuak (1976). “>Pr 63s. BATÑO EZ. Dim. de bat ez.  Presuna ohorezko / batño hunat ez jin. Euskal baladak (1983). “>Balad 234.

  Sinonimoak: zenbtz. Ipar.

      [batxo]: batto Ipar., batxo Heg., baño BN (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) un, una; uno, -a
  fr zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) un, une
  en zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) a, an
  port zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) um(uma)

  Etxez etxe egin zuten itzulia dupa-eske, baina ez zuten batño baizik kausitu ahal izan.  (Hiztegi Batua)
  

  

  batño (Argazkia: sensacionrural.es)

   
• 

  Maite 8:20 pm on 2019/10/04 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  binakatu 

  ad. du. Binaka jarri. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  binakatu. binakatu (-iñ- V, G ap. A; H). “Mettre deux par deux, deux à deux” H s.v. bi. “Parear, poner de dos en dos” A. v. birazkatu .
  

  Sinonimoak: ad. g.e.

      [binaka jarri]: binatu, birazkatu Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. colocar/poner de dos en dos, colocar/poner a pares; aparear, parear
  fr du ad. mettre deux par deux
  en du ad. pair
  port du ad. emparelhar, colocar em pares

  Zu eta Jaitz binakatzen saiatuko da Ela?  [Ez zuten erantzun, Oier Santos, Erein, 2012] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  binakatu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:29 pm on 2019/09/27 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  balakuka 

  adb. Balakuak eginez, balakuak egiten. Txakurra sartu zen, eta nagusi zaharrari isatsarekin balakuka hasi zitzaion. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  balakuka

  palaguka, palaoka. Halagando, lisonjeando; tratando con suavidad. Esaten dio erreguka ta palaguka: aurra bada, arzazu nere eskuetatik kollara bat salda. Mg Confesio ta comunioco sacramentuen gañean eracasteac (1800)”>CC 207. Griña gaistuak beti / Okertu gurarik / Imiñi gura nabee / Arima loiturik / Munduba palaguka / Luzifer puztuten / Nundik galduko nabeen / Ez dira aspertuten. Ur Marijaren illa edo Maijatzeco illa (1850). “>MarIl 126. Txakurra sartu zan, eta nagusi zarrari itsatsarekin palaoka asi zitzaion. Testamentu Zarreco eta Berrico condaira (1855) obrari dagokio. “>Lard 284. Horrengatik azienda ez-da oihuka, larderiaka, mehatxuka eta joka erabili nahi, bainan bai eztiki, balakuka eta ferekaka. Dv Laborantzako liburua edo bi aita semen solasak laborantzaren gainean (1858). “>Lab 224.

  Sinonimoak: adond.

      [balaku eginez]: lausenguka, lausenguz (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. halagando; acariciando
  en adb. flattering; stroking
  port adb. lisonjeando; acariciando

  Lisa balakuka ari zitzaion. [Parisen sabela, Emile Zola / Karlos Zabala (Alberdania-Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  balakuka (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)