Gaurko hitza

Updates from otsaila, 2020 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:39 pm on 2020/02/18 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  garaikar 

  iz. eta izond. Lehiatsua, borrokalaria. 2. iz. Lehia, borroka. • GARAIKARREAN. Borrokan, lehian. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  garaikar . “(B), luchador, contendiente” A, que cita seguidamente el ej. de Axular (458 (V 298)). Cf. garaikarrean .

  Sinonimoak: iz.
  

  [garaikar] : borrokalari

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz./izond. luchador, -a; batallador, -a; contendiente (2) iz. lucha, batalla; contienda
  fr
  en
  port

  Indarrez eta bortxaz hezten banauzu, haserrekoi eta garaikar izango naiz. [Zakurra, zeure laguna (mold.), Gotzon Garate (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  garaikar (klimkin, Pixabay Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:51 pm on 2020/01/16 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gizalaba 

  iz. g.er. Emakumea. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gizalaba. (V ap. A ), giza-alaba. Mujer. Cf. gizaseme. Bere emaztea zan gizalaba polit, […] da elizalea. Echta Jos 11. Giza alabak bezala ziren aurpegiz. Mde Pr 268. Gizaseme ta gizalabak. Erkiag BatB 134.
  v. tbn. Ldi BB 164. Zait Sof 153.

  Sinonimoak: iz. g.e.

  [emakumea]: andre, emakume, emakumezko, andrakume Bizk., andrazko Bizk., emazte Ipar./Naf., emazteki L-BN, madama g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. mujer
  fr iz. femme
  en iz. woman; lady
  port iz. mulher

  Testuinguruan

  Jakina, gizasemeak eta gizalabak desberdinak gara, baina ez gara uste bezain desberdinak. [Sexua noiznahi, Luis Elberdin, Gaiak, 2005)]

  

   
• 

  Maite 11:10 pm on 2020/01/02 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gaurdaino 

  adb. Gaur arte, egundaino. Ordutik gaurdaino dirauen ohitura. Ez da gaurdaino horrelakorik sortu. Nola ez naiz gaurdaino konturatu? Gaurdainoko mailari eutsi ahal izateko.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  GAURDAINO (G, AN-gip-larr-5vill, BN-lab; Lar, Añ; gaurdaraino Lar; gaurdino V-ger-m; gaurgaino V-ple; gaurgino Añ). Ref.: EI 159; Gte Erd 15. “Hasta ahora” Lar. “(Hasta) ahora, hasta el día de hoy” Añ. En EI hay además gaurdano (S), tal vez con el significado de “hasta esta noche”. En DFrec hay 11 ejs. de gaurdaino, 2 de gaurdaño y uno de gaurdaiño. v. egundaino. Gorde ta jagon nau gaurgiño. Añ EL1 6. Sinistu du Eliza guziak bere asieratik gaurdaño. AA III 521. Auxen da atsegiñen niretzat gaurdaño. AB AmaE 398. Geroztik beti gaurdaño . guardatzen dituzte. Bv AsL 222. Lurraren asieratik gaurdaño izan ez dan eta izango ez dan bezalakoa. Inza Azalp 82. Gaurdaño agian lirauke-ta. Ol Mt 11, 23 (tbn. IBk; para las demás versiones, v. GAURKO EGUN). Iñoiz ikusigabea gaurdaño! Aitzol in Laux BBa VI. Tertulian-engandik gaurdaiño etorri da. Or QA 170. Bidez aldatzea zer zen ez nekien gaurdaño. Txill Let 38. Lagun maitia, nola etzera / kontuan jausi gaurdaño. Olea in Auspoa 39, 139. Gaurdaño bizi bear izan dut. Ibiñ Virgil 59. Garai artatik gaurdaiño. Berron Kijote 142. Ez dut gaurdaino hitzaurrerik egin. MIH 296. v. tbn. It Fab 210. Aran SIgn I. Ldi IL 105. JMB ELG 89. TAg Uzt 265. Etxde AlosT 74. Bilbao IpuiB 205.

  Sinonimoak: adlag.

      [gaur arte]: egundaino Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. hasta hoy, hasta el día de hoy, hasta la fecha
  fr adb. jusqu’à ce jour, jusqu’à aujourd’hui
  en adb. up (un)till now
  port adb. até hoje

  Nola ez naiz gaurdaino konturatu?  (Hiztegi batua)

  

  gaurdaino (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:18 pm on 2019/12/29 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gandutsu 

  adj. Ganduz betea. Egurats gandutsua. . (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gandutsu. kandutsu. Brumoso, nuboso.  Zerua ez dago atzo bezin garbi, ta odei gandutsuak urdinduta agertzen dira. Txill Leturiaren egunkari ezkutua (1958). “>Let 27. Udaran egoaldea, kandutsu; gutxitan, euritsu. EgutAr 17-9-1965 (ap. DRA).

  Sinonimoak: adj.
  

  [gandutsu] : lainotsu, hodeitsu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. brumoso, -a
  fr izond. brumeux, -euse ; flou, -e
  en izond. misty
  port izond. nebuloso, -a

  Urtarrileko egun gandutsua zen. [Aurpegirik gabeko hiltzaileak, Henning Mankell / Juan Mari Mendizabal (Erein, 2009)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  gandutsu (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   

   
• 

  Maite 10:40 pm on 2019/12/13 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  garitza 

  iz. 1 iz. Gari soroa. Garitzetara jaitsi ginen. 2 iz. Gari kopuru handia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  garitza.

  1. (V, G, AN ap. A ; H), garitz. Trigal. “Terre ensemencé de froment” H, que cita el ej. de Astar. ” Aramu-bedarra, bedar me me mea, garitzekoa da (V-ger), […] de los trigales” A. Jesten bagera garitzetara. VMg 31. v. tbn. Añ MisE 149. Iñoren etxe, baso, lasto, garitza edo artatzaren bat erretan dabenak. Astar II 160. Donian-goizez gazte zoroak […] / doaz garitzan […] / batuten bedarrak. Azc PB 63. Garitzetan dardaiz dok argija. “La luz dardea los trigales”. Laux AB 25. An beian ixillik, / garitz urretuak / […] zelai orlegiak. Egieder Usk 14 (ap. DRA).

  2. “Cantidad, montón, porción de trigo. Itxas-ontzi arek ekarri eban garitziak, ez eukan neurririk ” Etxba Eib. v. garidi. Orrill-lorilleko euritza / urte guzirako garitza. Ayerb EEs 1916, 227. Ganbaran garitza. MendaroTx 209.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
  

  [garitza] : gari-soro, ogi-alor.
  [garitza] : gari-pila

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. trigal, campo de trigo (2) iz. cantidad/montón de trigo
  fr (1) iz. champ de blé (2) iz. quantité, tas de blé
  en (1) iz. [alorra] wheat field (2) iz. [kopurua] amount of wheat
  port (1) iz. trigal, campo de trigo (2) iz. quantidade / pilha de trigo

  Haize hark berak laztantzen zituen han eta hemen ageri ziren garitzak eta soroak. [Azeria eta Lehoia, Edorta Jimenez (Txalaparta, 2007)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  garitza (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:33 pm on 2019/12/02 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  garaitzia 

  iz. Ipar. Garaipena. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  garaitzia. garaizia (Dv). “Victoire” Dv. v. garaitza. Garaitziatik heldu zen bozkarioa laster izan zen itzulia atsekabe. Lg I 220. Ez beitituzu utzi ene etsaiak ene flakeziaren gainean garhaizia izaitera. JesBih 454. Lorifikatzen dugu bere etsaien gainean eramaiten duen garhaiziaz. Jaur 107 (108s garhaizia eraman). Zure Eliza izan bedi ohoratua eta har beza garhaizia bere etsai guzien gainean. Jaur Dév. au S. Coeur 226 (ap. Dv). Bere buruari nausitzea, hortan datza garhaizia osoa. Dv Imit III 3, 2 (ap. DRA). Jaunak garhaizia handia eman zaroen bere populuari. Dv 1 Par 11, 14. Bazko egüna beita Jesüs-Kristen bai eta gure gihauren garhaitziaren egüna. CatS 103. (103 garhaizia) Ikhusi ere ditugu […] gaixtoen gaineko garaitziarik ederrenak. Prop 1893, 50.
  v. tbn. Zerb IxtS 43 (garhaitzia; 44 garhaitia).
  

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [garaipena]: garaipen, garaitzapen, garaitza Bizk., garai jas., garaikunde jas., gurenda zah., garaitia Ipar. ja (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) victoria, triunfo
  fr iz. victoire, triomphe
  en iz. triumph, victory, success
  port iz. (Ipar.) vitória, triunfo

  Garaitziatik heldu zen bozkarioa laster izan zen itzulia atsekabe.  (Lg I 220.,  Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  garaitzia (Gaurko hitza, CC0, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:24 pm on 2019/10/19 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gilbor 

  iz. Sabela. Gilborra ase arte. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Etim. Relacionado sin duda con bilgor; para su posible relación con zilbor, v. FHV 296.

  1. (V, G, AN; Zam Vocabulario vasco-castellano (1930). “>Voc), bilkor (Aq sg. A). Ref.: Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A; Iz To.
  “Panza” Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A. ” Bilkor (AN; Aq), abdomen” Ib. (pero en Aq 179 sólo se encuentra con el significado de “sebo”).
  Gilbor ori ederto ipiñi ei dok gaur. Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A Euskalzale. Astean asteango albistaria (1897-1899). “> Ezale 1897, 270b. Gilborrean sartu. JAIraz Bizia garratza da (1950). “>Bizia 17. Neure gilborra asetu arte / ugatza emonaz ganoso. BEnb Nere apurra (~1960). ” aria-describedby=”tooltip51613″> Nere apurra (~1960). 43. Orain lan gabe bete nai dogu / gilborra eta boltsia. Ib. 218. v. tbn. “Atso txarraren kuziña” (ap. DRA). –Eta guk ez degula lanik egiten uste al dezu? –[…] Ire gilbor aundi orrek ezetz ziok. Ataño TxanKan 11. Gilborra goratuten / adi egoteko, / gero alargun orrek / berari esateko / aurdun dagoela ta / arín ezkontzeko. Ayesta 23. (Fig.). Kale luze ta estu bateko gilbor aldean dagoan etxe zaar ezain aundi batean. Erkiag Batetik bestera (1962). “>BatB 184.

  2. “(V-ple-arr-oroz), jiba” Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A.

  3. “(V-och), grupa del ganado” Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A.

  Sinonimoak: iz. Bizk. beh.
  

  [zilbota]: sabel, zilbot Bizk., tripa beh., zorro beh., zipot g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (lgart.) panza, barriga
  fr iz. panse, ventre
  en iz. belly
  port iz. (lgart.) ventre, barriga

  Baina dexente burusoildua; eta gilborra galanki hazia. [Labartzari agur, Txillardegi, Elkar, 2005] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  gilbor (Gaurko hitza, CC0 Domeinu Publikoa)