adj. Ezin garaituzkoa. Indar handi garaiezin bat. Hitler garaiezina zela uste zuten. (Hiztegi batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
garaiezin. garaituezin (Añ), garaitezin (Lar). Invencible. “Insuperable”Lar. AxN explica parrik ezin (332) por garaituezin. v. garaitezgarri, EZIN GARAITUZKO. Indar andi garaiezin bat. Ub 99. Buru-auste nekagarria ta garaitu-eziña izango litzakit […] egoki adierazotea. A BeinB 35. Afroditen jolasak garai-eziñak baitituk. ‘Afrodita de todo se burla invencible’ Zait Sof 184. Iransuge arerioak garai-eziña.Zait Sof 164.
Sinonimoak
adj. menderaezin, gaindiezin, ezin garaituzko (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak)
esizond. invencible
enizond. unbeatable, invincible, impregnable
frizond. invincible
port izond. invencível
Testuinguruan
Gazteei “garaiezinak” ez direla ohartarazi die OMEK (Edu Lartzanguren, berria.eus)
iz. Berrogei eguneko bitartea; bereziki, eritasun kutsakorren bat bide duten pertsonei ezartzen zaien bakarraldia, lehen berrogeiren bat egunekoa zena. Laborategia apirilean itxi zuten, eta bertako laurehun langile berrogeialdian jarri zituzten. (Hiztegi batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
berrogaialdi.Cuarentena, período de cuarenta días. v. berrogeizaro. Berrogei-aldi onen ondoren deabrua alderatu eta tentatzen asi zitzaion. Lard 372. Ta andikan berrogei egunera, berrogei-aldia bete zitzaion. Jesus! Ura edaten asi ta an zakurra ikusten zuala. PEBiz 42. Naiz berrogai-aldi ezoak naiz legorikaragarriak edo izotzaldiak edo uzta ugariak zekazten. Or Mi 90. Garizumako edo berrogeialdiko barua, Jesukristo gure Jaunaren baruaren oroipenean egin oi dugu. Or MB 156.
iz. Heg. Adostasun ezaren edo arbuioaren adierazpena. Protesta eta zalaparta askoren ondoren, bere gelara joan zen azkenean. Hiru lagun hil dira presidentearen aurkako protestan.
protesta eginHeg. Protestatu. Semeak protesta egin zuen eta zutitu egin zen.
Orotariko Euskal Hiztegian
Protesta, proclamación, declaración. Eskribitzalliaren menea edo protestia. Astar II 292.
Protesta, queja. Helena protesta bat ateratzera zoan. Mde Pr 172. Jentearen artean protesta batzuk entzuten dira. Arti Tobera 264. Protestak eta jardespenak egin zituen, arrapaladan eldu ziran almendunak. Erkiag BatB 104. Protesta sozialaren giroan. Zarate ELit 110. Aialako zar batek protesta gogorrak egiten eutsazan zuzendaritzari. Gerrika 191. Protesta egin zuen Idiartegarayek zango bat lurrerat eman zuela behin. Larre ArtzainE 148. En DFrec hay 63 ejs., meridionales.
iz. Mozorroa. Maskararik ez du behar zuk bezalako aurpegia duenak. (Hiztegi batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
1. mazkara. Máscara. Konbenienziaren maskararekin eta libertatearekin ez du agertzen eta estalzen du iduri itsusi bat (B, s. XVIII). BOEans 934. Orain baina gabilzaz / maskaraz erdiak. Azc PB 199. Euskalduna gorputza, / Prantzesa arimea, / au da len esan dodan / geure mazkarea. Ib. 203 (in Ur PoBasc 226 maskaria). Maskararikan ez daula biar / zuk lango arpeia daukonak. BEnb NereA 33. Dendetan kartoizko maskarak saltzen ziran. Etxabu Kontu 96. [Kirofanoan] maskara bat jarri zidaten, aoa eta sudurra tapatzen zituala. JAzpiroz 177. Disimulatzen dira / gamelu oiekin, / errudunak tapatuz / maskara batekin. Ayesta 67. En DFrec hay 2 ejs
2. Enmascarado, persona disfrazada; personaje disfrazado. Eskerrak maskara Brakamanen lengusua zala. Iraola 118. Etorri aurten Lesakara […] / iñauteriyetako bestak / alai pasatzera; / emengo mairu ta maskara, / jostaketa ona nola ez para? Yanzi 66.
3. + mazkara (V-ger-m ap. A). “Atrevido, desvergonzado, cínico” A. ” Maskarie. Maskari-ori!, desvergonzado, descarado” Ort Voc 141. “Maskarien arpidxe oki, ser desvergonzado” Ib. 141. Zeuk eztakixu edaten ela? Nongue da maskarien arpidun ori! Ort Oroig 127. Maskarien arpidxe be eztako arek txikidxe! Ib. 95. Azalez zakarra, gordiña ta mazkara da [Rabelais], mamiz besterik da, ordea. Zait EG 1954 (5-8), 92.
4. mazkara (Sal ap. A). “Ganado vacuno de hocico negro” A. En Garral EEs 1918, 122 aparece Maxkara como nombre propio de una vaca. v. maskaro.
iz. Hedatzea. Nabarmena da irratiek bertsolaritzaren hedapenean izan duten eragina. (Hiztegi batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
1. (L ap. A ; Dv). Extensión. v. hedamen. Hedapen haundiko aurkikuntzak dira horiek, zeren gizonaren izateaz egia zerbait irakats bailiezagukete. Mde Pr 319s. Indarrez eta hedapenez garaitu nituen [haren karraxiak]. Ib. 115. En DFrec hay 8 ejs. de hedapen.
iz. Telekomunikazio sistema bat erabiliz egiten den lana, enpresaren egoitzatik kanpo dagoen leku batetik, eskuarki langilearen etxetik, egiten dena. Telelana zabaltzeko oztopo nagusia enpresaburuak-eta dira soziologoen ustez, ez baitira langileekin fio. (Hiztegi batua)
iz. Zuz. Konfinatzea; horren ondorioa. Atxiloketak, epaiketak, konfinamenduak eta deportazioak. Auzibide bat ireki dute haren aurka, 1993an ezarri zioten konfinamendua hausteagatik. (Hiztegi batua)
Reply