Gaurko hitza

Recent Updates Page 2 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:58 pm on 2017/07/19 Permalink | Reply
  Tags: T ( 235 )   

  tesi 

  iz. 1 iz. Argudio bidez eusten zaion ideia edo teoria. Liburuan bere tesiaren aldeko gaiak ez ezik, kontrakoak ere jaso zituen. 2 iz. Doktoregoa lortzeko aurkezten den ikerketa-lana. Ik. doktore tesi; doktorego tesi. Tesia aurkeztu, defendatu. Tesia euskal erlatiboaz egin zuen. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  tesi, tesis.

  Tesis, opinión, idea. Eldu zan, eldu ere, thesisa argitubearra, eztabaida gorena, zezio bakana. Erkiag Arran 141. Izlari bat ba-omen zebillen Jainkorik eztagoela erakutsi naiez. Eta bere tesis ori sendotzeko, ba al dakizute zer aipatzen zuen? Vill Jaink 53. Ikasgai bakoitzak tesis bat zuen lehenbizi, hau da, azalkizun bat, adierazkizun bat. Zarate ELit 24. Bere tesisaren aldekoak ez ezik, kontrakoak ere jaso. MIH 252. Larresoro errebelatuaren tesi galgarrien kaltetan. MEIG VIII 27. En DFrec hay 6 ejs. de tesis y 15 de tesi.

  Tesis doctoral. Madrillen izan berri dela, bere thesisa irakurtzekotz. Mde Pr 194. Tesis delakoa zortzi urtez geroago. MIH 368. 1940ko martxoa baino lehen burutua omen zuen tesia. MEIG VIII 85s.

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] : terraza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. tesis; proposición (2) iz. (Hezk.) tesis (3) iz. (Fil.) tesis
  fr (1) iz. [teoria] thèse (2) iz. [unibertsitatea] thèse
  en iz. thesis
  port iz. Univ tese

  Adigai eta ideia berriak idazten dira doktore tesietan, ikertzaile gazteen lehenbiziko ikerketa lan garrantzitsuak baitira! [Unibertsitatea eta euskal gizartea gaur, Juan Ignacio Pérez / Pello Salaburu (Pamiela, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tesi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply Cancel reply

  Required fields are marked *

  Name *

  Email *

  Website

• 

  Maite 11:50 pm on 2017/07/18 Permalink | Reply
  Tags: I ( 200 )   

  itolarri 

  iz. Itobeharra, larritasun itogarria. Itolarria arindu beharrez. itolarrian adb. Ito beharrean. Eztulka ari naiz, goitika egiteko ahaleginean, itolarrian. (Hiztegi Batua) || iz. 1. Airea kutsatua dagoelako, gorputzak ahalegin handiegia egin duelako edota gogoaren ardura handiegiaren zioz sortzen den arnasa hartu ezina. 2. MED. Asfixia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  itolarri.

  1. “(V, Gc), apuro extremado” A (que cita a FSeg, y da itokarri, corregido en Apend).

  2. Ahogo. Ito-larria arin bearrez / leio zekenera dut nerekin narrez. ‘Torturante ahogo’. Ldi BB 164. En DFrec hay 6 ejs.

  Sinonimoak: iz.

      [itobeharra]: asfixia, itoaldi, itobehar, itomen, itotasun (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [itobeharra] ahogo, sofoco; asfixia (2) iz. [estualdia] ahogo, agobio, apuro
  fr (1) iz. [itobeharra] suffocation, étouffement, asphyxie (2) iz. [estualdia] oppression, embarras, angoisse
  en (1) iz. breathlessness; asphyxiation (2) iz. [estualdia] exhaustion; overwork
  port (1) iz. afogo, sufoco, asfixia (2) agonia, angústia

  Itolarria arindu beharrez. (Hiztegi Batua)

  

  itolarri

  Save

   
• 

  Maite 11:45 pm on 2017/07/17 Permalink | Reply
  Tags: H ( 149 )   

  haizagailu 

  iz. Toki itxi bateko airea higiarazten duen tresna, giroa freskatzeko erabiltzen dena. Sabaiko haizagailuak egundoko zarata ateratzen zuen. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [haizemailea]: haizemaile  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ventilador (2) [gurutzedun gurpiltxoa] molinete
  fr ventilateur
  en fan [machine]
  port ventilador

  Ate ondoko mahai batean eseri ziren, haizagailu baten burrunbaren pean. [Manhattan Transfer, John Dos Passos / Lopez de Arana (Ibaizabal, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  haizagailu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

   
• 

  Maite 11:15 pm on 2017/07/16 Permalink | Reply
  Tags: K ( 235 )   

  kirrinka 

  iz.  Karranka, batez ere zolia. Orgaren kirrinka. Ezin jasan dezaket ate horrek egiten duen kirrinka. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kirrinka (V-m-gip, G, AN, BN-baig, S, R-uzt ap. A; Aq 1124 (AN), Dv, H), girringa (AN-gip ap. A; Añ (AN)).

  1. (Sust.). Chirrido (de una puerta, del eje de un carro, etc.; de un insecto, ave, etc.). “Chirrido, sonido despreciable” Añ. “Kirrinka, chirrido (de ruedas) (311)” LE-Ir. “Grincement aigu, bruit strident” Dv. “Eztezaket iasan athe horrek egiten [duen] kirrinka” H. Cf. NEtx LBB 102: Alako “kirrink” otsa atera du [ateak]. Cf. kirrin-kurrunka. v. 1 karranka, 1 karraska. Martineten kirrinkarik ezta ezagün. Eskual 6-3-1908, 4. Kirkirren kirrinka. EgutTo 26-2-1918 (ap. DRA). Burdi orrek darua / bideskako kirrinkaz / zelaiko gentz osua. Laux AB 27. Kirrinka latza dagie saraspean txitxarrak. TAg GaGo 6. Orgak zaharrago eta kirrinka handiago. Herr 9-10-1958, 4. Sagu eta marmaluek zaukuten tauletarik ihardesten, kraska xehe batzuz, eta ere, aizeak, athe-lehiotako kirrinken intzirinaz. Larz GH 1959, 91. Gurdia txarrago ta kirrinka andiago. Zait Plat 151. Gurdia zenbatez ariñago, ardatzak kirrinka miñago. EZBB I 137.

  2. (Adv.). Chirriando. Pozak darabitz orren / aldartetsu ta zaleki, / girringa ta txioka. EA Txindor 27. Kirrinka dago masta. “Cruje”. Gazt MusIx 79. Aga ausia kirrinka. “Gime”. Ib. 137.

  Sinonimoak: iz.

      [karranka]: karranka, kirrika, kirrinkada, kirrizka, kirrizkada, kurrinka Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es chirrido, chillido; crujido
  fr grincement, craquement
  en squeaking, creaking
  port chio, chiado

  Ezin jasan dezaket ate horrek egiten duen kirrinka. (Hiztegi Batua) 
  

  

  kirrinka (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:44 pm on 2017/07/15 Permalink | Reply
  Tags: M ( 196 )   

  mordoilo 

  iz. 1 iz. Nahaspila. Argi bat eta giltza-mordoilo bat eskuan hartuta. Ile mordoilo ederrak dauzka horrek. 2 (Hizkuntzei eta kidekoei dagokiela, izenondo gisa). Beste hizkuntzetako hitz eta joskerez nahasia; garbia ez dena, nahasia. Euskara mordoiloan idatzi. Euskal hitz jatorren ordez mordoiloenak erabiltzen hasiak ditugu bazterretan. Mordoiloak omen dira hitzok, itxuragabeki eratuak. Bertsolari mordoiloak. 3 (Adizlagun gisa). Idazleek badakite, norbaitek oker edo zuzen, trakets edo dotore, garbi edo mordoilo lantzen ez badu, lantzeke geldituko dela alorra. Mordoiloegi idazten zutelako. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  1. iz. nahaste, nahaspila, nahaskeria, nahasmendu, nahasketa, nahaste-borraste, zaramatika, korapilo. ordena. 

  2. iz. istilu, zalaparta. bake, sosegu.

  3. jargoi

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. embrollo, revoltijo, maraña (2) iz. jerigonza, jerga, argot (3) izond. embrollado, -a, apelotonado, -a; enrevesado, -a (4) izond. [hizkuntza] impuro, -a, lleno de barbarismos, no cuidado
  fr (1) iz. imbroglio, emmêlement, enchevêtrement (2) iz. charabia, jargon, argot (3) izond. embrouillé, -ée ; compliqué, -ée (4) izond. [hizkuntza] impur, -e, impropre, barbare
  en (1) iz. [nahaspila] tangle; bunch (2) izond. [hizkuntzaz] macaronic
  port (1) embrulhada, embrulho (2) gíria, jargão

  Mezua mordoilo ulergaitza besterik ez da. [Hitza azti, Iñaki Arranz (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  mordoilo (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:40 pm on 2017/07/14 Permalink | Reply
  Tags: T ( 235 )   

  txorigorri 

  iz. Moralaren aurkako berba latza, biraoa, juramentua, maldizinoa. (Arratiako Udalen Mankomunitatea)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txorigorri (AN-ilzarb), txorgorri (AN-egüés-olza), xorigorri (L, BN, S). Ref.: Bon-Ond 145; Lh (xorigorri).

  “Mertxika-xoria, bouvreuil. Mertxika-xoriak ere gure jakinean baditu bertze izen batzu: xori-gorria, xori oilarra, herio xoria, ttuka, purloia eta murruba” Dass-Eliss GH 1923, 758.

  Sinonimoak: iz.
  [txorigorri] : madarikazio (Arratiako Udalen Mankomunitatea)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegietan, “madarikazio”):

  es  iz. insulto, juramento, maldición || iz. Zool. (Acanthis cannabina) pardillo.
  fr iz. malédiction, damnation
  en iz. [biraoa] swearword, curse
  port iz. insulto, blasfêmia, maldição

  Txorigorriak baino ez zaizkit ateratzen!, @fantomastxiki

  

  txorigorri

   
• 

  Maite 8:42 pm on 2017/07/13 Permalink | Reply
  Tags: T ( 235 )   

  tristezia 

  iz. Tristura, triste dagoenaren egoera.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa) || iz. Tristura. Munduko loriak beti du tristezia lagun. Begietan ezagun da pertsonen tristezia.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  tristezia (BN-arb, S; Volt 7, SP, Urt II 95, VocBN, Gèze, Dv, H), tristeza (Lar, Añ, H), tristizia (H), trixtezia, trixteza. Ref.: Lrq; Gte Erd 254. Tr. En la tradición meridional se documenta la forma tristeza (Samper trixteza) y en la septentrional domina tristezia, aunque a partir de mediados del s. XIX tbn. aparece trixtezia. Hay además tristizia en Leiçarraga y Eguiateguy.

  1. Tristeza. “Tristeziak hartu du (BN-arb)” Gte Erd 254.

  2. Desgracia. Natüraren beharrünen pian izatia egiazki miseria bat da eta tristezia bat persona debot baten. Mst I 22, 2

  Sinonimoak: iz.
  [tristura] : tristura, goibelaldi, goibeldura, goibeltasun, ilunaldi, malenkonia. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es tristeza, pena, añoranza, angustia, melancolía
  fr chagrin, mélancolie, tristesse
  en sadness, misery, melancholy, sorrow
  port tristeza, melancolia, infelicidade

  Zoritxarrez, tristeziak hartu gaitu.

  

  tristezia (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)