Gaurko hitza

Recent Updates Page 264 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:28 pm on 2017/01/26 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kaskazuri 

  adj. Ile-zuria. Aitona kaskazuriak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kaskazuri (G-bet, AN-gip), kaskozuri (Lh). Ref.: Garbiz Lezo 52.

  1. “Persona de pelo blanco” Zt (comunicación personal). Cf. Kaskazuri (Or Eus 301), apodo de un hombre anciano. Siaskatxoari eragiñaz / aitona kaska-zuria. I. Otamendi in Onaind MEOE 1084. Aiton kaskazuri danak. In PE 16. Orai buraso aitatxitu eta amatxitu kasko zuri edo pelatu bilakatuak. Larre ArtzainE 237.

  2. kaskozuri. Calvo. v. kaskasoil. Hoa, kaskozuri, hoa! (4 Reg 2, 23). Zerb IxtS 66 (Dv khartzoil, Ol, Ker, BiblE burusoil).

  Sinonimoak: izond. beh.

      [ile-zuria]: ile-zuri (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (lgart.) de pelo blanco/cano
  fr chenu, -e ; blanc, blanche
  en white-haired; grey-haired, gray-haired
  port grisalho(a)

  Nonbait, begitan hartu zenuen gela barrenean eserita zegoen agure kaskazuri bat, haren gorbata gogoko ez zenuelako alegia, eta horixe aditzera eman nahi izan zenion. [Hona hemen gu biok, Dorothy Parker / Mirentxu Larrañaga (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kaskazuri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:22 pm on 2017/01/25 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  dentxo 

  adj. Dantxua; den gauza txikia.

  Orotariko Euskal hiztegia

  dentxo, dantxo. “Dantxua (Vc), litm. locito que es, todo lo poquito” A. “Dantxoa bere (V-ger), aunque es poca cosa” A EY III 267. “Danean dantxoa, nere gizontxoa (V-ple, G-to-goi, AN-larr), hay que pasarse con lo que haya; litm.: cuando hay (úsese de) lo poquito que haya, hombrecito mío” Ib. 187. Baiña, danean dantxoa, nere gizontxoa, gure aita zanak esan oi zuna. Or QA 139.

  Beste hizkuntza batzuetan (Orotariko Euskal Hiztegia eta Google Translate):

  es  todo lo poquito (que es)
  fr tout le petit (qui est)
  port todo o pouco (que é)

  Egia esatera, dentxo honi ere ez zaio ondo iruditu neurria, eta bihotzez egiten du osoro bat diskriminatuak sentitu direnen minarekin. [Eskandalua, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2017-01-25)] (Berria.eus)

  

  dentxo (Argazkia: Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 11:31 pm on 2017/01/24 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pan 

  onomat. Tiro baten edo eztanda baten onomatopeia. Ik. pun. Pan-pan!, lau tiro eman eta seko utzi zuten.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  pan.

  1. (Onomat. de tiro o estallido). Horra non duzun [zozoa] aihen batean, edo mahats hesolaren gainean. Pan!… Lurrean da lehena. Eskual 10-9-1909, 2. Emazteak xirio benedikatua piztearekin du ortziak zapart egin, pan-pan, bi aldiz. Eskual 20-6-1913, 2. Alegia eta harma, luze luzea, bi besoak aintzin emaiten ditu […], eta […] gogoz eta ahoz, tiroa emaiten dio: Pan! Pan! Barb Sup 29. Pan-pan! lau tiro eman eta seko utzi zuten. Ugalde Iltz 59. Hamabortz jende pan-pan-pan lurrean betikotz etzanak, […] hiltzalea bera pan-pan-pan hila. SoEg Herr 18-8-1966, 1. Itsas aatea jeiki, / ari ere pan-pan! Zendoia 105. Itxaperuak pan-pan / goian leertzean. Ib. 152.

  2. (Onomat. de golpe). Eta jo ezker, jo eskuin, pan! pan! eskuz, jatsaz eta erkatzaz. Barb Sup 98.

  (Onomat. de golpes en la puerta). Etxen sartu zare ba? Pan, pan! Hela! Nor da hor? HU Zez 33. Eta atheari panpaka hasten: Pan, pan, pan! Barb Sup 38.

  Sinonimoa: pun (Hiztegi batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es ¡buuum! (onom. estallido fuerte), ¡bang!; ¡pam, pam! (disparo de pistola); ¡toc, toc!; ¡tras, tras!,¡pon, pon! (golpe en la puerta)
  fr (noise)[of gun, firework, explosion] détonation; [of door] claquement
  en bang, pow (disparo de pistola) ; knock knock (golpe en la puerta)

  Pan, pan! Hela! Nor da hor? HU Zez 33.  (Orotariko Euskal Hiztegian)

  

  pan (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:26 pm on 2017/01/23 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gabi 

  1 iz. Mailu moduko tresna handia, oletan agoa lantzeko erabiltzen zena. Ez dantzut oletan gabi hotsik. Gabi astuna. Gabi ardatza. || Esr. zah.: Azeriak buztana jaso ezin, eta bai gabia. Gabi arotz berriak galbaheaz ura. 2 iz. Mailu handia, bereziki zurezkoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [oletako mailu handia]: igun, matxino (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. mazo o martillo grande; martinete (2) iz. (Teknol.) martillo pilón
  fr iz. maillet, masse; martinet
  en iz. mallet; hammer
  port iz. maço; martinete

  Azeriak buztana jaso ezin, eta bai gabia.  [Esaera zaharra]
  

  

  gabi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:32 pm on 2017/01/22 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  matxetin 

  iz. Liskarra.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  matxetin. “Matxetiñ (G-to), camorra, gresca” A.

  Sinonimoak: iz. Gip.

  [liskarra]: ahakar, anabasa, birrinbili-barranbala, demanda, errieta, errietaldi, etiketa, gorabehera, iskanbila, istilu, kimera, lipizta, liskar, liskarraldi, mokoka, mokokaldi, tirabira, tirabirako, zalaparta, zaparrasta, aharra Ipar., eskatima Ipar., karmañola Ipar., kasaila Ipar., tarrapata Ipar., xaribari Ipar., astrapala Bizk., baraila Bizk., droga Bizk., lazka Bizk., ardaila Gip., sesio G-N, kalapita Ipar./Naf., bilaxka Zub., armonia beh., desditxa beh., matrikula beh., atarrapuzka g.e., ausiabartza g.e., liskarreria g.e., zirriparra g.e., ahaka zah., ateleka zah., matraka Bizk. beh., okasio Gip. beh., haparka Ipar. g.e., despita Gip. g.e., biahore Ipar. zah., debadio Ipar. zah., disputa Ipar. zah., atralaka Bizk. zah., bilaka Zub. zah., arroitu Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (G) riña, camorra, gresca, reyerta
  fr combat, altercation, bagarre
  en quarrel, row; argument, dispute
  port rixa, contenda, enfrentamento

  Matxetinaren ondoren, poliki-poliki adiskidetu egin ziren. 

  

  matxetin (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 7:00 pm on 2017/01/21 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jes 

  interj. Harridura edo ezustea adierazteko erabiltzen den hitza. Ik. jesus. Jes!, zein laster egin duzun itzulia! (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  jes (Lh). (Interj. de asombro, sorpresa o contrariedad). Jes! Zakhur horrek hurbilxko dabila haragi horietarik muthurra. EskLAlm 1911, 54 (ap. DRA). Jes, alditxartzera noak. Ox 48. Jes-eta… zer zitaken, banoa lasterka, denak utzirik. Lf Murtuts 52. –Ikustokia leporaño betea omen zegonan… nexkato gaztez. –Yes! Or QA 103. v. tbn. Barb Sup 89. Larz Senper 110. Othoizlari 1960, 308.

  Sinonimoak: interj.
  [jes] : jesus!; ene, bada!
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es interj. interjección de asombro, sorpresa o contrariedad
  fr Oh mon dieu!
  en Good heavens!
  port ai Meu Deus (do Céu)!

  Jes!, zein laster egin duzun itzulia! (Hiztegi Batua)

  

  jes (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 8:47 pm on 2017/01/20 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  milurteko 

  iz. Mila urteko epea, zero urtetik zenbatzen hasita; mila urteko epea edo denbora-bitartea. Zenbat eztabaida ez ote diren izan gure otorduetan mendearen eta milurtekoaren amaiera noiz izan den benetan jakin nahian. Haren koroatzearen milurtekoa bete den urte honetan.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  milurteko. Milenio. Kristo aitzineko milurtekoa baino goizikago. Mde Pr 216.

  Sinonimoak: iz.

      [mila urteko denbora-tartea]: milenio (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es milenio
  fr millénaire
  en millennium
  port milênio

  “Milurteko berri baten hasiera da hau. Biharko teknologia sortuko den milurtekoa. Beltzak, marroiak edo zuriak izan denok dugu odol bera, herri hau sortu zutenen odola. Denok ditugu askatasun berak, eta denok gurtzen dugu bandera bera, amerikarra. (Donald Trump)

  [Kargu hartze ekitaldia, minutuz minutu, Arantxa Elizegi Egilegor (Berria.eus, 2017-01-20)]
  

  

  milurteko (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)