Gaurko hitza

Recent Updates Page 34 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:16 pm on 2021/11/18 Permalink | Reply
  Tags: F ( 50 )   

  film 

  iz. Zinema-lana. Amerikar filmetan. Film batean bezalaxe dakusat neure lehena. Polizia-filmak. || film ertain iz. Film laburren eta luzeen arteko iraupena duen filma. || film labur iz. 30 minutu baino gutxiago irauten duen filma. Sei film laburreko serie baten bitartez, XX. mendeko sei zuzendari ezagunen haurtzaroa kontatu nahi dute ekoizleek.|| film luze iz. 60 minutu baino gehiago irauten duen filma. Euskal Zinemaren Asteak hamabi film luze eskainiko ditu Gasteizen (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  film. filme, filma (BN-ciz-arb-lab, S ap. Gte Erd 215; T-L). Film, película. Film batean bezelaxe dakusat nere leena. Txill Let 101. Jadanik iragandako filme bat izan bailitzakeen, esanen zukeen zer entzun behar zuen harengandik, eta zer hitzetan. Mde HaurB 77. Filmak min egiten du eta ez du erakaspenik ekartzen. Herr 16-2-1961, 4. Ikusle-entzule askok, etxe-barruko filmeak baiño lekore-gaidunak gogokoago dituen antzera. Erkiag BatB 35. v. tbn. Izeta DirG 25 (film). Filma labur batean ikusita naukan urte batzuk aurretik eta filman obeto ikusten zala iduritu jatan. Alzola Atalak 71s. Igande aratseko polizia filman. Herr 27-12-1990, 6. Beste film bat egiten ari omen da Chaplin. MIH 319. Cannesko urrezko palmondoa irabazi duen film honetan. Ib. 326. Fellinigandik datozkigu azken urteotan filmik ausart eta sarkorrenak. MEIG I 182. En DFrec hay 48 ejs. de film(a) y 79 de filme.

  Sinonimoak: iz.

  [zinema-lana]: pelikula Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. película, filme (2) iz. (Zin.) [zinemako irudi-multzoa] película, filme (3) iz. (Arg.) película, negativo
  fr (1) iz. pellicule, film (2) iz. (Zin.) [zinemako irudi-multzoa] film ; pellicule (3) iz. (Arg.) film ; pellicule
  en (1) iz. (Zin.) film (Br); movie (Am) (2)  iz. (Arg.) negative, film
  port (1) iz. filme (2) iz. (Zin.) [zinemako irudi-multzoa] filme (3) iz. (Arg.) negativo

  Testuinguruan

  Film txarren gero eta antzekoagoa duk errealitatea, ez al haiz oraindik ohartu? [Etorkizuna, Iban Zaldua (Alberdania, 2005)

  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:34 pm on 2021/11/17 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  amabortze 

  1. iz. Amona. 2. iz. Amabitxia.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  amabor(t)ze. Etim. v. aitabor(t)ze. (Sal), amorze (Sal, + -rz- ), amotze (AN-ulz), amurze (Sal). Ref.: VocPir 190; A (amaborze); A Morf 12 Q; A Apend (amotzea); EI 352. “Marraine” VocPir 190. “Abuela y también madrina” A. “Es del valle de Salazar […] el curioso borze de aitaborze, abuelo y padrino, amaborze, abuela y madrina” A Morf 12 Q. Cf. VocNav: “Amorzia, abuela (Ochagavía)”. Cf. aitabor(t)ze. Non da gure aurkau? –Amorzearnean (Amaborzearenean). –Zetan? –Txitxi ta papa xaten. (Sal). A EY IV 351.

  Sinonimoak: iz.

  [amona] : amona, amama, amandre, amatxi, amaso, amañi, amagoi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [amabitxi] : ama ponteko, amabitxi, ama besoetako

  Beste hizkuntza batzuetan (Orotariko Euskal Hiztegian):

  es iz. abuela; madrina
  fr iz. grand-mère;
  en iz. grandmother;
  port iz. avó

  Testuinguruan

  Non da gure aurkau? —Amorzearnean (Amaborzearenean). –Zetan? –Txitxi ta papa xaten. (Sal). A EY IV 351.

  

   
• 

  Maite 11:12 pm on 2021/11/16 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kikirriki 

  iz. Oilar gaztearen oihua edo kantua. Ik. kukurruku. (Hiztegi Batua) || 1. izond. Nabarra, kolore askotakoa. 2. Ik. kukurruku. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 kikirriki. (Vc, Gc ap. A). “Multicolor, abigarrado. Zuri ta gorri ta kikirriki, blanco y rojo y abigarrado (es cantinela popular)” A. [Gizonezkoak] ikustea apainduak, aiñ garbiro ta txukunki, txuri ta gorri ta kikirriki. Izt C 254. Oiala kolore hanitzetakoa edo kikirrikia. GH 1927, 394. [Platonek ludia] bizi, nabar, ximen eta izpildun agertuko digu, dana zuri, gorri ta kikirriki ikusten baitu. Zait Plat 48.

  2 kikirriki. v. kikiriki.

  kikiriki. (Lar, Añ, H), kikirriki (V-m ap. A ). “Quiquiriqui” Lar, Añ. “Chant de coq” H. “Canto de los pollos” A. Oilar, oilanda, oilaxko / oro hasi direneko: / ku ku ru ku, ko ko ri ko / ke ke re ke / ki ki ri ki. Ox 105s. Oillarrak esnatuta / zuan kikiriki, / ama Joxepa Antonik / atia iriki. MendaroTx 282.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [kikirriki] iz. : kukurruku

  [kikirriki] izond. : nabar, pinttokari

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. abigarrado, -a, multicolor
  fr izond. bigarrer, barioler; multicolore
  en izond. multi-coloured, multi-colored; vivid, colourful, colorful
  port izond. colorido(a), com cores berrantes, apapagaiado(a); multicor, multicolor, multicolorido

  Testuinguruan

  Jada altzari-pieza gehienak, astunenak, igoak zituzten eramaileek, tarteka puxka txikiagoak ere bai; ate ondoan zutik geratu nintzen dena miretsi ahal izateko, zure gauza guztiak hain baitziren bereziak, nik egundo ikusi gabeak; baziren idolo indiarrak, eskultura italiarrak, margolan handi, kikirrikiak; eta gero, hori gutxi balitz, liburuak heldu ziren, handi eta ederrak, nik egundo irudikatu ezinak [Emakume ezezagun baten gutuna, Stefan Zweig / Edorta Matauko (Igela, 2005)]

  

   
• 

  Maite 11:47 pm on 2021/11/15 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  irauntza 

  iz. Irmotasuna eta iraunkortasuna izateko edo jarduteko moduan. 

  Orotariko Euskal Hiztegian

  irauntza. (Lar, Añ, H). “Perseverancia” Lar, Añ. Zure donzeiltasunezko preskeniaren giterat aphain zaitezintzat Errosaliak bereak egineintuenekotzat, baldin Jainkoak irauntza ematen badio. Birjin 286.

  Sinonimoak: iz.

  [irauntza] : iraunkortasun, jarraikitasun

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. perseverancia
  fr iz. persévérance
  en iz. perseverance, persistence
  port iz. perseverança

  Testuinguruan

  Boterea eskuratu arte, iraultza. Boterea eskuratu, eta irauntza. [Egonean doazen geziak, Joxerra Garzia (Alberdania, 2000)]

  

   
• 

  Maite 10:14 pm on 2021/11/14 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eginahalean 

  adb. Eginahalak eginez, ahaleginean. Eginahalean atera ziren handik. Eskoletan ari dira sartzen eginahalean katalana, ez ikastola berezietan. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  EGINAHALEAN (V, G-bet, AN-5vill). Ref.: A EY III 325; Gte Erd 2. “Eginalean da euria (V)” A EY III 325. “Egiñalian ari da (G-bet), está haciendo todo lo que puede” Zt (comunicación personal). “Egiñalean darame (AN-5vill)” Gte Erd 2 (junto a oso bizkor, azkar, aguro de otras zonas). Cf. EGINAHALETAN, EGINAHAL GUZTIAN. Tr. Documentado en autores de la tradición meridional desde mediados del s. XVIII. Bildu bear du, egin alean, bere bihotza. Mb JBDev 107. Ontzi erdi-autsiari egin-alean lagunduaz. Lard 528. Ekiñ zion […] animen onera ere egiñ-alean begiratzeari. Aran SIgn 89. Sartu zan egiñalean ondarrera. Ag Kr 64. Begira nola dijuan egiñ-alan, zezena atzetik duala. Urruz Zer 143. Egiñalean aritu arren, uts eta putz-askoa atera zitzaidan. Ldi IL 32. Orok egiten dute lan egiñâlean. “Según su capacidad” . Or Eus 275. Arnas batean zijoan egiñalan eskalea. TAg Uzt 255. Jatorrizko auleria ori egiñalean erremediatzeko. Vill Jaink 132. Bularka dagi egiñ / alean. “Esfuerza, opone el pecho” . Gazt MusIx 121. Danak ixil-ixilik / ta egiñalean. Uzt Sas 97. Propaganda egiten dau / etxura apalean, / konbentzitu gurean / gu egiñalean. FEtxeb 150. Bereizkuntzak gehi ez daitezen eginahalean saiatuz. MIH 141. v. tbn. Muj PAm 22. EA OlBe 97. SMitx Aranz 95. Etxde AlosT 48. Anab Poli 102. NEtx LBB 66. Berron Kijote 146. Biotz osotik otoitz / gure egiñalean.Echag 267. Orduan, nork bere egin-alean, igesegin genduen. Lard 470. Ala ere, onik erten nintzan nere egiñalean. AZink 105.

  Sinonimoak: adlag.

  [ahaleginean]: ahalegina, ahaleginaz, ahaleginean, ahaleginez, buru-belarri, eginahala, ahaleginka g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Google hiztegiak):

  es adlg. haciendo lo posible; con todas las fuerzas
  fr adlg. faisant le possible, de toutes ses forces
  en adlg. making attempts/efforts, doing everything possible
  port adlg. fazendo o que é possível; com todo o poder

  Testuinguruan

  Eginahalean, begi bat behartu nuen iratzargailuaren aldera; oraindik hogei minutu baino gehiago diana jo arte. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)]

  

   
• 

  Maite 10:09 pm on 2021/11/13 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  ihiztoka 

  iz. Ipar. Zingira. Ihiztoka lohitsuak. Ihiztokako landaredia. (Hiztegi Batua) || iz. (Ipar.) Ur mehe geldiko hedadura, gehienetan landare asko dagoena.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ihiztoka. (L-ain-sar, BN-ad-baig-lab; Dv, H; iiz- L-sar-ain), ixtoka (Hb, H). Ref.: A; EI 127 . Pantano, cenagal. v. ihiztoki.
  Aintzi edo ihiztoka hura. Prop 1897, 77. Itsasoa du alde batetarik, eta ihiztoka lohitsu batzu ditu bertze aldetik. Prop 1906, 122. Ilhunpez ginen, aro gaixtoan, / ihiztokarat erori. Ox 23.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [zingira]: idoi, istinga, lintzura, zingira, inta Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) marisma; pantano, ciénaga
  fr iz. joncheraie
  en iz. marsh; swamp, bog
  port iz. pântano

  Testuinguruan

  Itsasoa du alde batetarik, eta ihiztoka lohitsu batzu ditu bertze aldetik. [Prop 1906, 122. (Orotariko Euskal Hiztegia)]

  

   
• 

  Maite 9:46 pm on 2021/11/12 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  enkel 

  adj. Ipar. g.er. Ahula. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  enkel.

  1. “Apático (BN-ciz)” A Apend.

  2. ” Intxaur enkela, nuez negra, incomible (BN-ciz)” A Apend.

  3. + engel (B ap. Izeta BHizt). Débil. “Delgado, débil. Hau mutiko engela duk ” Izeta BHizt. Hain dira hauskor [loreak] ! Jorrai kaska enkhel bat aski, han berean kalitzeko. SoEg Herr 1-11-1956, 1.

  Sinonimoak: izond. Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [ahula]: ahul, argal, maiskar, makal, maskal, mehe, mengel, enul Ipar., erkin Ipar., erpil Ipar., flako Ipar., malet Ipar., mendre Ipar., kaden Bizk., meko Bizk., herbal Ipar./Naf., aloxo g.e., gelbera g.e., magalo g.e., debil Heg. beh., entoil Ipar. g.e., flux Ipar. g.e., hozkil Bizk. g.e., makar Bizk. g.e., txakil Bizk. g.e., gelge Gip. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adj. (ikus ahul) débil, endeble
  fr adj. faible, fragile
  en adj. weak
  port adj. fraco(a), débil

  Testuinguruan

  Gizon zahar, enkel eta gaixoa da. #gaurkohitza