Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:33 pm on 2016/08/09 Permalink | Reply
  Tags: A   

  axubeta 

  iz. Gona edo zapata estutzeko lokarria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  axubeta. v. aixubeta.

  aixubeta (Aq 924), aixueta (V-gip), aiubet, abixeta (Aq 924), asubeta (Aq 924), ajueta (AN-gip), aujeta (V-gip). Ref.: Iz ArOñ (aixueta); Elexp Berg (aujeta).

  “Agujeta, abixeta, asubeta, aixubeta (AN, G)” Aq 924 (las dos últimas variantes suponen seguramente axubeta /aÅ¡ubeta/. En la ed. de Fita se lee abireta, asubeta, airubeta, que pasan a Azkue como abireta, axubeta [sic] y airubeta). “Aixueta bat, ‘gonauntza’ estutzeko lokarritxoa. Tiene un hierrito en la punta” Iz ArOñ. “Oiñ umiak libre ibiltzeittuk baiña orduan lotuta ibili biar izate zuan. Gorontza izaten zuan ba, aujetekin (?), zintekin lotzen zana, ajustauta” Elexp Berg. “Ajuetak, cordones (del zapato) (AN-gip)” (Comunicación personal). v. abuleta. Nondik noranai, atzerritar arloteren bat merke, merke! deadarrez, orratz, orrazi, aiubet, ispillu, labana, txilibitu, paper, luma, jostallu, eraztun, belarritakoak eskeñika. Ag G 180.

  Sinonimoak: iz.
  [axubeta] : lokarri, kordoi (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. agujeta, correa para atar ciertas prendas; cordón
  fr iz. (de calzado) lacet
  en iz. (de calzado) shoelace; lace
  port iz. (de zapatos) cadarço; cordão

  Zapatak nekez kendu nituen, zeren axubeta batean korapiloa egin baitzen. [Kriseiluaren argipean, Anxel Fole / Josemari Navascues (Alberdania-Elkar, 2010)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  axubeta (Pixabay, CC0 Public Domain)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:28 pm on 2016/08/06 Permalink | Reply
  Tags: A   

  ahaldundu 

  du ad. Norbaiti zerbaitetarako boterea, ahalmena eman. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  ahaldundu, ahaldun(du), ahalduntzen

  es (1) du ad. (Zuz.) apoderar, facultar (2) du ad. (Antr.) (Soziol.) empoderar
  fr ad. (Zuz.) autoriser, habiliter
  en du ad. to authorize, to empower
  port ad. dar poder, facultar

  Fernando Meirelles zinegileak esana zuen ordu batzuk lehenago: “Inaugurazioak indiarrak izango ditu, eta baita beltzen, emakumeen eta transgeneroen ahalduntzea ere”.  [Naturari eta Brasilen aniztasunari gorazarre eginez hasi dira ofizialki jokoak, Jon Olano (Rio 2016, 2016-08-06)] (Berria.eus)

  

  ahaldundu (Argazkia: Vanderlei de Lima, zuzi olinpiarra pizten. LUKAS SCHULZE / EFE)

   
• 

  Maite 8:14 pm on 2016/07/30 Permalink | Reply
  Tags: A   

  axut 

    1. Norbait mesprezatzeko edo erronka jotzeko hitza. Biba Napoleon, axut Wellington! 2. Erronka. • AXUT EGIN. Norbaiti demarako edo norgehiagoka aritzeko deia egin, eskuarki harrokeriaz. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  axut (B, L, BN, S; VocBN, Dv, H). Ref.: A; Lh.

  1. (Interj. que expresa desafío, provocación o desprecio). “Forme de mépris, de provocation, correspondant à ces mots: fuyez, lâches!” VocBN. “Palabra de desafío, provocación” A. Harrabots bat hoin hurbil aditzean, nere gizona salto batez itzulten da “Axut!” oihu egiten duelarik. Elzb PAd 5. Hurbiltzen da, saltoka, sasi hortara, boz ikharagarri batekin oihu egiten duelarik: “Axut! muthikoak, Axut!”. Ib. 52. –Han da ere Napoleon, bere soldadoen artian. –Biba Napoleon, axut Wellington! Eskual 8-5-1908 (ap. DRA). –Axut! –Haugi bide-erdi! Barb Sup 182.

  2. (Sust.). Recelo. Naiago nigan bizi; / griñatxar, bekaitz, gorroto, axut / ta ustekeri ezik. “Libre de amor, de celo, / de odio, de esperanzas, de recelo”. Gazt MusIx 77.

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  interj. Ipar. [kanpora]: kanpora, fuera beh.

  iz. [erronka]: desafio, erronka Heg., ahaika g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) interj. (Ipar.) interjección que expresa desafío, provocación o desprecio (2) iz. (Ipar.) desafío, provocación, duelo
  fr (1) interj. (Ipar.) cri de défi entre jeunes gens (2) iz. (Ipar.) défi
  en (1) interjection expressing defiance, provocation or contempt (2) defiance, provocation, contempt
  port (1) interjeição que expressa desafio, provocação ou desprezo (2) desafio

  Harriturik, hitzorduaren tokian, gurutzearen ondoan, ez zegoelako inor, halako batean, hots batek asaldatu zuen zuberotarra: Axut!  [Eguzkipekoak, Pablo Sastre (Alberdania, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  «Aldeok jarrera erabat kontrajarriak dauzkagu eta argi da Iranek axut egiten diola nazioarteko komunitateari osotasunean», azaldu zuen Douste-Blazyk.  [Iranek eta EBk ez dute pausorik eman Bruselan eginiko bileran, BERRIA – ERREDAKZIOA, 2006-01-31]
  

  

  axut (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:15 pm on 2016/07/19 Permalink | Reply
  Tags: A   

  ahanztura 

    iz. (Ipar.) Ahaztea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [ahaztea]: ahazte, ahanzte Ipar., ahazmen g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) olvido
  fr iz. oubli
  en iz. forgetfulness, absent-mindedness; forgetting
  port iz. esquecimento

  80 urte ahanzturaren aurka. 80 urte ahanzturaren aurka (Berria.eus, 2016-07-18)

  

  ahanztura (Argazkia: Marisol Ramirez / Argazki Press)

   
• 

  Maite 11:25 pm on 2016/07/18 Permalink | Reply
  Tags: A   

  altxamendu 

  iz. Herri edo talde baten errebolta, asaldakuntza edo matxinada. • altxamendu topografiko. Jasoketa topografikoa, plano edo mapa bat egiteko behar diren eragiketa geometrikoen multzoa; planoa bera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Heg.

      [jazarraldia]: bihurrialdi, erasoaldi, errebolta, jaikialdi, jazarraldi, matxinada, oldarmendu Ipar., oldarraldi Ipar., bihurripen g.e., bihurritza g.e., erreboltamendu zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Pol.) alzamiento, levantamiento, rebelión
  fr soulèvement
  en uprising, revolt, rebellion
  port alçamento, levantamento, levantada

  Altxamenduaren aurka borrokatu ziren. (Hiztegi Batua)

  

  altxamendu (Wikimedia, Public domain)

   
• 

  Maite 11:05 pm on 2016/07/14 Permalink | Reply
  Tags: A   

  atunburu 

  izond. Ergela.

  Sinonimoak: izond.
  [ergela] : ergel, tentel, lelo, txepel, babo, memelo, inozo, tonto 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (irain-hitza) lelo/a, bobalicón/na
  fr sot, sotte, léger, -ère ; niais, -e ; stupide
  en stupid, foolish, silly
  port leso(a), bobão(ona)

  Eta tiro hotsen imitazioak egiten zituen, ardotara jausten zen atunburu hark. [Kolosala izango da, Joseba Sarrionandia (Txalaparta, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  atunburu (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 9:30 am on 2016/07/09 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arkasats 

  iz. Ik. endalahar. iz. BOT. Liliazeoen familiako landare igokaria, lur azpiko errizoma adarkatu batetik hazten dena. Zurtoina adarkatua da eta arantzaz hornituta dago. Hostoak larrukarak, forma desberdinekoak eta arantzadunak dira eta fruituak baia gorri edo beltzak dira. Termofiloa da eta isurialde Atlantikoko leku epeletan hazten da (Smilax aspera). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [arkasats]: endalar (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Bot.) zarzaparrilla (Smilax aspera)
  fr liseron épineux
  en sarsaparilla
  port Smilax aspera L.

  Ezagutzen al dituzu arkasatsaren onura guztiak?

  

  arkasats (Pixabay, CC0 Public Domain)